Kabinet: overgang ProRail naar publieke organisatie geen gevolgen voor reizigers

De overgang van spoorbeheerder ProRail van private naar publieke organisatie heeft geen financiële gevolgen voor reizigers en bedrijven die goederen per spoor vervoeren. De arbeidsvoorwaarden en het pensioen van de 4.000 werknemers van ProRail blijven gelijk. Dat schrijft staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA) in een brief aan de Tweede Kamer. Organisaties voor het spoor verzetten zich tegen het omvormen van ProRail omdat ze financiële nadelen verwachten.

De brief van Dijksma is een bevestiging van een ‘tussenbesluit’ in de ministerraad van 14 oktober, dat de daaropvolgende zondag uitlekte via de NOS. Het kabinet wil ProRail omvormen van een zelfstandig bedrijf tot een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) met rechtspositie, onder de hoede van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Dijksma stuurt nu alle onderzoeken naar de Kamer die ze heeft laten uitvoeren naar de juridische, fiscale en financiële gevolgen van de omvorming.

Een agentschap (zoals Rijkswaterstaat) is geen optie omdat die variant te veel gevolgen zou hebben voor de arbeidsvoorwaarden van het personeel, schrijft Dijksma. Ook de onafhankelijke positie van ProRail, tevens verantwoordelijk voor de verdeling van spoorcapaciteit onder vervoerders, zou als agentschap in het geding komen.

Beter toezicht

Met de ‘inlijving’ van ProRail hoopt Dijksma beter toezicht te kunnen houden op het bedrijf, dat sinds 2005 bestaat. De taken, onderhoud en beheer van het spoor, werden al in 1995 afgesplitst van NS. De laatste jaren waren er veel problemen bij ProRail, vorig jaar kwam naar buiten dat de boekhouding een chaos was. Dijksma wil zich in de Tweede Kamer beter kunnen verantwoorden voor de besteding van ruim twee miljard euro belastinggeld per jaar. ProRail is nu een BV, alle aandelen zijn in bezit van de staat.

Het kabinetsbesluit over ProRail stuit op veel verzet, zowel van ProRail zelf als van andere partijen in de spoorsector. Goederen- en personenvervoerders, waaronder NS, zijn ongelukkig met de ingreep en voeren een lobby om het besluit ongedaan te maken. Ze hebben vertrouwen in de nieuwe leiding van ProRail en denken niet dat meer greep van het ministerie zal leiden tot betere prestaties op het spoor. De omvorming leidt tot veel onrust, kost veel geld en lost niets op, denken de vervoerders.

Kritiek reizersorganisaties

Ook reizigersorganisatie Rover en vakbond FNV Spoor zijn tegen ProRail als overheidsdienst. Ze vrezen duurdere kaartjes voor reizigers en verslechtering van de arbeidsvoorwaarden van de werknemers van ProRail. Morgen spreken de spoorpartijen met Dijksma, dan zal blijken of zij zich laten geruststellen door de garantie dat er geen financiële gevolgen voor reizigers en werknemers zullen zijn. Donderdagmiddag spreekt de staatssecretaris met de Tweede Kamer over ProRail. Vooral CDA en ChristenUnie zijn kritisch over het kabinetsplan. Eind dit jaar wil Dijksma een definitief besluit nemen over de positie van ProRail.