Opinieblog - De drie columns van dit weekend die u gelezen moet hebben

09:05 maandag 12 december 2016

ECB-president Draghi's geldinjecties bereiken niet de mensen die de economie kunnen aanjagen, schrijft Pieter Klok vandaag in het Commentaar. 'Het zou goed zijn als de president van de ECB zich niet blindstaart op de lage inflatie, maar ook de andere effecten van zijn daden bestudeert. Zijn huidige beleid is een te riskant avontuur aan het worden.'

08:28 zondag 11 december 2016

Bob Dylan kwam niet opdagen, maar de Nobelprijs voor de literatuur is hem van harte gegund. Het roept wel het probleem op hoe zijn lyriek in het Nederlands te vertalen, constateert Arjan Peters: 'Wiggle like a gypsy queen' is 'Wiegel met je dikke reet' geworden. Ongewild zien we een oud-politicus opdoemen.’

Iedereen heeft het over populisme en ook de Volkskrant staat er vol van. Niemand wil populist genoemd worden, want het woord heeft een vieze bijsmaak: het riekt naar volksmennerij en zelfs fascisme. Ombudsvrouw Annieke Kranenberg raadpleegt experts en legt uit wat linkse en rechtse populisten gemeen hebben.

Buitenlandcommentator Paul Brill hekelt de Commandant der Strijdkrachten Ton Middendorp. De generaal ziet het klimaat als de grootste bedreiging van onze veiligheid, en wijst op de Arabische Lente. In 2008 had de oogst in het Midden-Oosten inderdaad zwaar te lijden onder de droogte. Maar, schrijft Brill, ‘het effect ervan verschilde nogal. Middendorp was het kennelijk even vergeten, maar Israël ligt in dezelfde regio als Syrië. Het land wist de tegenspoed uitstekend op te vangen (…) Zou het toch niet kunnen zijn dat op dit punt geavanceerde technologie (irrigatie), een ontwikkelde markteconomie en een solide rechtsstaat een beslissend verschil maken?’

13:02 vrijdag 9 december 2016

Lees hier onze rondvraag met reacties op de uitspraak van Wilders. 'Op veel Marokkanen zal dit overkomen als klassenjustitie: als wij homo's beledigen, worden we wel gestraft, maar Wilders wordt niet gestraft', zegt Afshin Ellian.

11:13 vrijdag 9 december 2016

Vandaag is de uitspraak in het ‘minder, minder’-proces tegen Geert Wilders. Dit zijn de drie artikelen die u over deze zaak gelezen moet hebben. In een spraakmakend interview stelt Paul Cliteur, getuige in het Wildersproces, dat strafrechtelijke vervolging van politici van kwaad tot erger leidt. ‘De rechter wordt hier de politieke arena ingetrokken. Je ziet in veel landen groepen tegenover elkaar staan met opvattingen over migratie, integratie, politieke correctheid. Clinton versus Trump, Merkel versus Alternative für Deutschland, Sarkozy versus Le Pen. Maar die debatten moeten in de politieke arena worden uitgevochten, de rechterlijke macht moet zich daar verre van houden. (…) Ik zie niet waar dit eindigt. Het leidt tot erosie van het vertrouwen in een onafhankelijke rechterlijke macht. De gevolgen worden onderschat.’

Politici staan niet boven de wet, en dat is terecht, stelt hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert in een opinieartikel in de Volkskrant van 2 december. ‘Parlementaire immuniteit betekent niet meer dan dat een andere (parlementaire) autoriteit dan de rechter toezicht houdt. En dat toezicht betreft alleen de beraadslagingen in de Kamer. Voor de rest is een politicus als elke andere burger aansprakelijk voor zijn daden voor de (straf)rechter.’

Bovend’Eert vindt: ‘Het OM moet politici kunnen vervolgen die verdacht worden van uitingsdelicten, de rechter moet erover kunnen oordelen. Uiteraard is het daarbij wel zaak dat het OM zorgvuldig afweegt of een vervolging verantwoord is. Met het lichtvaardig vervolgen van politici is niemand gediend. Maar dat geldt ook voor elke andere burger.’

Volgens columnist Derk Jan Eppink werken opinieprocessen tegen politieke kopstukken juist averechts. Eppink maakt in zijn column van afgelopen woensdag een vergelijking met Het Vlaams Blok: ‘Twintig jaar geleden was ik politiek redacteur bij de Vlaamse krant De Standaard. Bij de verdeling van partijen splitsten Vlaamse collega's mij het Vlaams Blok in de maag. Vlaamse media trokken fel van leer tegen het Vlaams Blok, wat neutrale verslaggeving moeilijk maakte. (..) Het Vlaams Blok groeide tegen de verdrukking in en haalde enkel overwinningen. Ten einde raad lanceerde het Belgisch openbaar ministerie een strafproces dat in 2004 leidde tot een veroordeling wegens racisme. Gevolg: het Vlaams Blok werd de grootste partij van Vlaanderen. (…) In Frankrijk groeide later ook Marine Le Pen uit tot toppoliticus ondanks, of dankzij, politieke processen.’

10:01 vrijdag 9 december 2016

Advocaat Gerard Spong neemt het in een opiniestuk op voor collega Geert Jan Knoops. Eerder werd Knoops door advocaat Steef Bartman ervan beticht de gedragsregels te hebben geschonden in het proces-Wilders en gelaakt omdat hij het een ‘politiek proces’ noemde. Onder ogen moet worden gezien, stelt Spong, ‘dat het proces om verschillende redenen zeer wel als “politiek proces” kan worden omschreven. (…) Een politieke verdediging houdt onder meer in dat de legitimiteit van het proces en die van de daarbij betrokken justitiële organen in twijfel worden getrokken en op de proef worden gesteld. Dát heeft Knoops als een goed vakman gedaan.’

‘Na vier weken geforceerd aandoende rivaliteit tussen Diederik Samsom en Lodewijk Asscher vragen veel PvdA’ers zich af wat de partij hiermee nou eigenlijk is opgeschoten’, stelt Raoul du Pré in het Commentaar over de lijsttrekkersverkiezingen binnen de PvdA. ‘Vrijwel iedereen in de PvdA is vanmiddag blij dat het voorbij is.’

In haar column zet Elma Drayer zich af tegen de oproep van schrijfster Aafke Romeijn aan haar schrijvende generatiegenoten om hun stem te laten horen. ‘Zelf heb ik de noodzaak van zulke oproepen nooit zo goed begrepen. Dolgraag lees ik schrijvers die zich buigen over de vraagstukken van dit tijdsgewricht. Even graag lees ik schrijvers die zich daar verre van houden.’

13:13 donderdag 8 december 2016

Het eindspel van het Oekraïne-referendum komt in zicht. Over een week probeert premier Rutte in Brussel een deal te sluiten zodat, ondanks het nee in het raadgevend referendum, het verdrag kan doorgaan – een deal die hij daarna nog in de Tweede kamer moet verdedigen. Vandaag gooit de Adviesraad Internationale Vraagstukken zijn gewicht in de schaal met een advies om hoe dan ook het verdrag met Oekraïne te ratificeren. ‘Als Nederland het verdrag verwerpt’, zegt voorzitter Jaap de Hoop Scheffer van de AIV tegen de Volkskrant, ‘dan wordt dit door de Russische president Poetin gezien als zwakte van Europa en dat kan hem aanmoedigen om de desabilisatie van Oekraïne te intensiveren.’

In een reactie zegt columnist Rene Cuperus: ‘Democratisch vind ik het heel problematisch, geopolitiek snap ik het wel.’ Cuperus zegt dat politiek Den Haag vanaf het begin verkeerd is omgegaan met het referendum, door het bindend te verklaren. Hij hekelt vooral het getreuzel van de politieke leiders over de vraag wat te doen met het referendum.

‘Politiek Den Haag is een fuik ingezwommen waar men nog steeds niet goed is uitgekomen.’ Maar de bezwaren van kiezers tegen het verdrag van Oekraïne waren reëel en begrijpelijk, stelt Cuperus. ‘Het is fact free geblaat van Europese ambtenaren om te zeggen “we gaan even de corruptie uitroeien in Oekraïne”. Daar ben je zeven generaties mee bezig.’

09:33 donderdag 8 december 2016

Hoe zit het nu met de meerderheidscultuur in Nederland? Socioloog Jan Willem Duyvendak reageert vandaag op een opiniestuk van Ruud Koopmans in de zaterdagbijlage Vonk. ‘Collega-socioloog Ruud Koopmans stelt in de Volkskrant van 3 december’, aldus Duyvendak, ‘dat het de hoogste tijd is om “de rechten van nationale meerderheden te herwaarderen”. Hij meent dat deze in de verdrukking zijn gekomen door de instroom van migranten, van ‘minderheidsculturen’ die wel alle ruimte krijgen. Op grond van mijn eigen onderzoek concludeer ik precies het tegenovergestelde: de legitimiteit van aanspraken van minderheidsgroepen is de afgelopen twintig jaar in Nederland enorm verminderd, terwijl de meerderheidscultuur meer en meer gerespecteerd wordt.’ Klik hier voor het stuk van Duyvendak. Klik hier voor het stuk van Koopmans.

Marjan Slob schrijft in haar column dat het ingewikkelder over je eigen integriteit te waken als je als zelfstandige werkt dan als je in loondienst werkt. ‘Als zelfstandig kenniswerker moet ik het hebben van mijn contacten. Goed bezig Slob! Alleen voelt het niet altijd goed. Want hoe integer ben je eigenlijk nog als je zo afhankelijk bent van je netwerk? Natuurlijk zijn er richtlijnen; zo zal ik geen boeken van vrienden recenseren. Maar hé, ik vind heel veel mensen aardig. Wanneer noem je iemand eigenlijk een vriend? Als je bij elkaar op verjaarsvisite komt? Of - oei - hangt het antwoord misschien af van hoe hard ik een klus nodig heb?’

Oud-minister van Defensie Joris Voorhoeve bestreed deze week in de Volkskrant dat de Srebrenica-missie ‘op voorhand onuitvoerbaar’ was, zoals minister van Defensie Hennis onlangs zei. Volgens Defensie bedoelde Hennis met 'op voorhand' dat de missie niet meer uitvoerbaar was vanaf het moment dat de Bosnische Serviërs de aanval op Srebrenica inzetten. 'Bij de opzet van de missie was met die mogelijkheid onvoldoende rekening gehouden.'

Vandaag mengen zich ook de moeders van Srebrenica, middels een brief van hun advocaat, alsmede generaal buiten dienst Adriaan van Vuren, in het debat. Van Vuren schrijft: ‘Met zijn mening geeft Voorhoeve te kennen dat hij tot op de dag van vandaag nog niet kan of wil inzien dat de missie van meet af aan kansloos was. Ik heb dat nog voor het besluit tot uitzending genomen werd in een artikel in het NRC betoogd. Ik was toen nog in militaire dienst en verschillende Kamerleden vonden het ongehoord dat ik mijn mening over deze even kansloze als dwaze missie gaf.’

11:27 woensdag 7 december 2016

Buigt de Duitse bondskanselier Angela Merkel naar rechts om zich de populisten van het lijf te houden? Ja en nee, stellen commentatoren vast na haar grote toespraak voor het CDU-Congres. ‘In de intermenselijke communicatie die bij ons een dragende rol speelt, laten we ons gezicht zien. Daarom moet volledige bedekking worden verboden waar dat juridisch mogelijk is’, zei Merkel tijdens de rede. ‘Dat hoort niet bij ons.’

Met de vluchtelingencrisis heeft ze aan het begin van haar rede voor het CDU-congres afgerekend, schrijft Robin Alexander in Die Welt: ‘en wel als een geweldige prestatie, die zich evenwel niet mag herhalen’. De CDU hongert ernaar weer te weten waar het staat, meent Die Welt. ‘Dat ervoer je tijdens Merkels rede alleen toen ze tijdens haar toespraak de politieke islam retorisch net zo hard aanpakte als het rechtspopulisme – en daarvoor bejubeld werd.’

The Economist spreekt van een ‘verrassend conservatieve rede waarin ze suggereerde dat ze de migrantentoestroom zou tegenhouden en dat boerka’s verboden zouden moeten waar mogelijk’.

‘Het is Merkel-Wahl’, stelt Frankfurter Allgemeine Zeitung vast. ‘Om haar draait de Duitse, de Europese en volgens sommigen zelfs de wereldpolitiek. Ze hield een bedachtzame rede waarin ze zei dat ze zich kandidaat ‘moest ‘stellen’. Haar boerka-verbod, waar dat juridisch mogelijk is, was haar ‘conservatieve’kaart’ . Wie dat de populistisch vond kon zich getroost weten door haar opmerking dat ‘wij allen in Duitsland beslissen wie het volk is’. Merkel deed alsof er tussen de keuze voor haar van 16 jaar geleden en een lange rechte, open weg lag. Als de kiezers haar nog een keer willen volgen dan doen ze dat ondanks dat ze weten dat haar keuze in werkelijkheid een zeer bochtige weg oplevert, die ze zelf als ‘zonder alternatief’ betitelt.’

Volgens Süddeutsche Zeitung wordt het CDU voortgedreven door ‘angst voor een partij die zich ter rechterzijde van het CDU heeft ontwikkeld, de AfD’. Der Spiegel is niet enthousiast over de ‘matte Merkel die een ideeënloze CDU’ aanvoert. Maar: ‘Bij de SPD staan de zaken er niet beter voor.’

10:20 woensdag 7 december 2016

De aankondiging van alweer een nieuwe partij die 'het volk' gaat vertegenwoordigen, maar nu echt, houdt de gemoederen bezig. Max Pam schrijft over de 'Lilliputterisering' van de Nederlandse politiek. 'Dat er ineens zoveel dwergen zijn opgestaan, duidt niet op een grote gelijkgestemdheid over wat het volk wil. De vraag is dan ook: welke dwergen overleven en welke leggen het loodje?'

Toine Heijmans was bij de lancering van de GeenPeil-partij. Sommigen aanwezigen hebben direct hun bedenkingen: 'Ik weet niet of dit werkt.' Maar, stelt Heijmans vast, 'toch gebeurt er iets in dit zaaltje en dat kun je van andere zaaltjes niet zeggen. GeenPeil is een interessant experiment.'

In het Commentaar stelt Hans Wansink vast dat 'experimenten met nieuwe vormen van volksraadpleging de moeite van het proberen waard zijn. Maar ze maken het beroep van politicus niet overbodig. Die moet een eigen visie hebben op het welzijn van de natie en de ruimte hebben naar eigen geweten zijn afweging te maken.'

11:10 dinsdag 6 december 2016

‘Wees niet rancuneus jegens de zetelrovers’, schrijft historicus Geerten Waling vandaag in een opmerkelijk opinieartikel in de Volkskrant. Romancier en columnist van het Algemeen Dagblad Özcan Akyol is het hier niet mee eens. ‘Zetelroof is een vorm van competitievervalsing.’

Geerten Waling schrijft dat het vrije individuele mandaat wordt bedreigd door de partij. Wat vindt u?
'Onzin. Veel mensen stemmen niet op een persoon maar op een partij met een bepaald gedachtegoed en gaan ervan uit dat die club dat vier jaar lang gaat uitvoeren. Als iemand dan halverwege andere inzichten krijgt over bepaalde zaken, is dat een vorm van competitievervalsing. Je hebt ook mensen die zich afscheiden van een partij maar die zelf maar 300 voorkeursstemmen hebben. Dat is niet genoeg mandaat om een hele zetel te pakken in de Kamer.'

'Daarnaast vind ik het oneerlijke competitie tegen nieuwe partijen die zich aandienen. Op het moment dat die twee van de PVV of van Denk zich afsplitsen en een nieuwe partij bouwen, zitten ze al in het parlement en zijn ze al deel van het systeem en hebben ze genoeg infrastructuur om een nieuwe partij op te zetten. Terwijl buitenstaanders niets hebben, die moeten van nul beginnen. In die zin is het dus ook niet helemaal zuiver.'

Waling stelt dat wie weigert zich te conformeren aan de fractiediscipline, een groot probleem heeft. Je krijgt volgens hem dus alleen maar brave ja-knikkers in het parlement.
'Er is altijd ruimte voor onderlinge discussie en debat over een standpunt. Je spreekt alleen als partij naar buiten toe als een mond. Het andere uiterste is nu dat iedereen die het een keer oneens is met de meerderheid van de fractie zich gaat afsplitsen. Dan krijgen we straks 150 partijen en 150 verschillende meningen. Dat kan toch ook niet de bedoeling zijn.'

Volgens Waling is fractiediscipline juist een probaat middel om tegenwicht te bieden tegen een grijs conformisme en een doodgeslagen debatcultuur in ons land.
'Dat is een mooie oneliner maar het maakt een land onbestuurbaar. Je gaat een akkoord met elkaar aan om een meerderheid in de Kamer te krijgen, je vertrouwt elkaar en op basis daarvan wordt een coalitie gevormd. Als mensen halverwege afhaken omdat ze toch opeens andere gedachten hebben over bepaalde zaken, wordt het een onbestuurbaar geheel.'

U pleit vandaag in uw column in het AD voor een kiesdrempel. Waarom?
'Ja, ik ben voor een kiesdrempel van minimaal vijf zetels omdat het op deze manier lachwekkend wordt. Er zijn te veel mensen die zichzelf overschatten en puur hun eigen belang dienen in plaats van het algemeen belang. Het land wordt onbestuurbaar. Je kunt nu al bijna geen meerderheid vormen met minder dan zes partijen.'

10:10 dinsdag 6 december 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van Joris Voorhoeve: 'Op het moment dat Nederland besloot Dutchbat in te zetten, was de missie zeker nog niet kansloos.'

09:37 dinsdag 6 december 2016

De nieuwe wereldorde heeft zich voltrokken voordat we het doorhadden, schrijft Erdal Balci vandaag in zijn column. 'De belangrijkste territoria zijn onder leiding gekomen van mannen waar je liever geen vrienden mee bent.'

09:01 dinsdag 6 december 2016

Overschat het rechtspopulisme niet, maar onderschat het linkspopulisme evenmin, schrijft Hans Wansink vandaag in het Commentaar. 'Populisten zijn beter in het agenderen van vraagstukken dan in het oplossen ervan. De Oostenrijkers beseffen dat, de Italianen zijn nog niet zover.'

16:45 maandag 5 december 2016

Het telefoontje van toekomstig Amerikaans president Donald Trump met president Tsai Ing-wen van Taiwan baarde internationaal veel opzien. Was het een vergissing? Of juist een slimme zet? Bijgaand drie commentaren.

Michael Green in Foreign Policy: ‘‘Trumps telefoontje met Taiwans president Tsai Ing-wen verontrustte zijn internationale gehoor. De VS gaven in 1979 het Een-China-beleid voorrang en sindsdien sprak geen Amerikaanse president over de telefoon met zijn Taiwanese collega. Maar enig historisch perspectief is dienstig. Deze schending van het protocol is niet zonder precedent. In 1980-81 beloofde de binnenkomende Reagan-regering de relaties met Taiwan te normaliseren. Een hoge Taiwanese functionaris werd uitgenodigd voor de inauguratie. De Chinezen waren woest. Wat volgde was een maandenlange strijd tussen Reagans nationale veiligheidsadviseur en het State Department. Uiteindelijk keerde Reagan min of meer terug naar de oorspronkelijke parameters voor de relaties met Taiwan en China – al voegde hij er ‘zes garanties’ voor Taiwan aan toe. Toen een hoge Chinese functionaris bij Reagan kwam klagen over de Taiwan Relations Act antwoordde Reagan: ‘U heeft gelijk, we moeten deze wet aanscherpen!’ China stopte met insisteren en de Reagan-regering genoot een veel productievere relatie met China dan zijn voorgangers. Zal iets soortgelijks onder Trump gebeuren? Petje af voor Trumps zorgen om Taiwan, maar de geschiedenis leert dat het beter is eerst een algehele Azië-strategie te hebben voordat je je eerste ruzie met China begint.’

Het commentaar van de Wall Street Journal: 'Amerikanen moesten wennen aan Donald Trump die alle regels schond van een presidentiële verkiezingscampagne. Het ziet er naar uit dat de wereld nu zal moeten wennen aan een president Trump die alle regels schendt van het diplomatieke verkeer. Een vroege les is om niet elke keer dat het State Department protocol wordt geschonden te komen met een overreactie, alsof de Derde Wereldoorlog nu gaat uitbreken.
Amerikaanse media beleefden vrijdag hun 19e zenuwinzinking toen bekend werd dat Trump een felicitatietelefoontje had ontvangen van de Taiwanese president. Begrijpt hij er dan niets van? Welnu, misschien was het een berekende zet – die zelfs nuttig zou kunnen zijn.
Voor Peking is het onthouden van soevereiniteit aan Taiwan een kernbelang. Maar de VS hebben een kernbelang in het voorkomen dat Noord-Korea de wereld bedreigt met kernwapens. Voor de rest van Azië is het een kernbelang om te voorkomen dat China unilateraal zijn dominantie over de Oost- en Zuid-Chinese Zee doet gelden. Respect voor kernbelangen gaat twee kanten op.
Obama had geen succes bij zijn pogingen China te overtuigen dat Pjongjang moet worden ingetoomd. Trumps hardere houding kan een betere openingszet zijn voor komende onderhandelingen.'

Lexington, de buitenlandcommentator van The Economist: 'Veel Azië-experts waren verrast toen Trump vrijdag brak met een diplomatieke lijn die 37 jaar in acht werd genomen. De waarschijnlijkste oorzaak van oorlog tussen Amerika en China is altijd Taiwan geweest. Trumps houding kan uiteindelijk een val zijn voor Taiwan. Want er is geen enkele kans dat een Amerikaanse president – gedwongen tot een keus tussen vreedzame relaties met China en vriendschap met Taiwan – zal kiezen voor Taiwan. En vergis u niet. China zal Trump dwingen te kiezen. En dan laat Trump Taiwan vallen als een heet kooltje.'

10:22 maandag 5 december 2016

Toine Heijmans ging voor de verslaggeverscolumn naar Gouderak, waar een vluchtelingengezin wordt geterroriseerd. ‘Het huis is eerst van voren te grazen genomen, en daarna van achteren. Het begon in juli: baksteen in de woonkamer. Daarna eieren tegen de gevel, brandstichting bij de voordeur, kapotgesmeten bierflessen, weer ruiten kapot en alle zeven fietsen van het gezin dat hier woont in de sloot. Je moet sterk zijn en met meer om die fietsen los te maken, kapot te trappen, in de sloot te smijten. Je moet haatdragend zijn.’

‘Ik kan alleen maar zeggen dat ik 'hij komt wel zo over' zou antwoorden op de vraag of Johan Derksen een racist is’, schrijft Harriet Duurvoort in haar column vandaag. ‘Ik ken hem verder niet, maar aapopmerkingen maken over een zwarte vrouw is gewoon racistisch, klaar. Het is kwalijk, ranzig en genant. Het is niet slechts beledigend voor Sylvana, maar voor alle zwarte voetballiefhebbers die Voetbal Inside kijken en gewoon een vermakelijke talkshow willen zien over voetbal.’ En: ‘Gelukkig is een zwarte jongen een Nederlander als hij scoort. Hij moet alleen geen praatjes krijgen. Zo is het altijd al geweest. De honderdduizenden gekleurde Nederlandse voetballiefhebbers dealen er mee, slikken het weg, verwerken het in stilte.’

‘Geschiedschrijving heeft soms tijd nodig’, aldus Raoul du Pré in een Commentaar over het officiële onderzoek dat de regering heeft aangekondigd naar de dekolonisatie van Nederlands-Indië . ‘Nog in 1951 prees koningin Juliana de 'kalmte en zelfbeheersing' waarmee het leger 'de verschillende opdrachten die het kreeg, voorbeeldig wist uit te voeren'. Daarna is het beeld langzaam maar zeker gekanteld, maar elke roep om tot inkeer te komen stuitte eerst op politieke terughoudendheid. Pas nu blijkt de tijd dan toch rijp om deze tragedie met een open blik nauwgezet en volledig te kunnen reconstrueren. Voor een natie die nog altijd de ambitie koestert een gidsland te zijn, zit er niets anders op.’

09:20 zondag 4 december 2016

Bert Wagendorp schrijft in zijn column over Jan Terlouw, de 85-jarige éminence grise van D66, die woensdagavond bij DWDD de Toespraak van de Week hield. 'Zijn vertrouwenverhaal klopte niet', schrijft Wagendorp. 'Terlouw haakte aan bij de heersende gedachte dat het wantrouwen in de Nederlandse samenleving de spuigaten uitloopt. Dat idee wordt gevoed door politici die inspelen op angst en door social media waar zaken worden uitvergroot en opgeblazen. En ook door reguliere media die niet willen achterblijven.'

'Maar met de werkelijkheid van een grote meerderheid van de Nederlanders heeft het niks te maken. Het vertrouwen in de politiek en de democratische instituties is hier internationaal gezien juist erg hoog. Het onderlinge vertrouwen tussen de burgers is zelfs nergens zo hoog als in Nederland - brievenbustouwtjes of niet.'

'We moeten ons geen spoken laten aanpraten die niet bestaan, ook niet door Jan Terlouw, hoe oud hij ook is en hoe goed hij het ook bedoelde', eindigt Bert Wagendorp zijn column.

Ook Vonk-columnist Jonathan van het Reve gaat in zijn column in op de vertrouwenskwestie van Terlouw. 'Ik weet niet wat de definitie van populisme is, maar Terlouw leunt dus sterk op nostalgie, noemt politici onbetrouwbaar, geeft een simpele vijand - namelijk wantrouwen - de schuld van alles en ontkent dat het klimaat een serieus probleem is', schrijft Van het Reve.

'De vraag is nu wie als eerste een touwtje uit de brievenbus durft te hangen.'

Politiek commentator Martin Sommer schrijft in zijn column dat we in Nederland leven in de zalige gedachte dat de eurocrisis achter de rug is. 'Maar de eurogriep gaat niet over en het einde van de munt is ineens dichtbij.'

'Als de Italianen vandaag nee zeggen en Renzi vertrekt, is er een goede kans op een regering die de euro vaarwel zegt. Dan varen we ineens in onontdekt gebied. Aan voortmodderen waren we gewend. Zo heeft de EU altijd gewerkt en dat is lang succesvol geweest. De invoering van de euro is de belangrijkste naoorlogse beslissing geweest. Nederland stond erbij en keek ernaar; nu doet dit land opnieuw alsof de neuzen bloeden. Die houding van doorlopen-hier-is-niets-te-zien is nu nog veel riskanter dan toen. Het managen van de terugtocht is immers heel wat moeilijker dan leiding geven aan de vrolijke vooruitgang.'

09:12 zondag 4 december 2016

Financial Times-columnist Gideon Rachman schetst hoe de macht in de wereld van West naar Oost verschuift. 'Er komen heel moeilijke vragen op ons af', zegt hij in een mooi interview. 'Je zult veel meer Wildersen en Orbans krijgen. Totdat de Merkels een optie kunnen bedenken die de Europeanen bevredigt.' Lees het interview hier.

11:09 vrijdag 2 december 2016

'Misschien moet ik inderdaad wat positiever zijn, dacht ik'.' Asha ten Broeke schrijft in haar column over optimisme. Volgens haar een waardevol perspectief, maar toch ontbreekt er iets. 'Natuurlijk kunnen we niet zonder hoop; ontevredenheid zonder optimisme wordt defaitisme. Maar optimisme zonder ontevredenheid wordt gezapigheid - en dat is zeker even zinloos.'

Lees vandaag ook nog het opiniestuk van Paul Bovend'Eert, hoogleraar staatsrecht. Hij betoogt dat de parlementaire immuniteit niet betekent dat politici niet door justitie vervolgd kunnen worden. Justitie 'moet politici kunnen vervolgen die verdacht worden van uitingsdelicten, de rechter moet erover kunnen oordelen.'

10:10 vrijdag 2 december 2016

'Bizar', zegt Wen Xin van der Linden, die zelf geadopteerd is, over het advies van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) dat adoptie van kinderen uit het buitenland moet stoppen. Het zou beter zijn als een kind opgroeit in een gezin in het land van herkomst. 'Natuurlijk, het is het beste als een kind opgroeit in het eigen land, maar wel onder de voorwaarden dat het kind in een liefdevol gezin terechtkomt en alle zorg kan krijgen die het nodig heeft.' Zelf is Van der Linden teruggeweest naar het Chinese kindertehuis waar ze heeft gewoond. 'Ik heb zelf kunnen zien wat de omstandigheden zijn, ik heb zelf gezien hoe het leven er voor staat voor die kinderen en zelf gezien dat ze hier echt niet beter af zijn. Ik heb zelf gezien dat er nog kinderen zijn waarbij veel kinderrechten worden geschonden, al wonen zij nog in hun eigen land.'

Het adoptieadvies van de RSJ is bovendien slecht onderbouwd, betogen Femmie Juffer, hoogleraar adoptiestudies en Rien van IJzendoorn, hoogleraar pedagogiek. 'Opgroeien in een tehuis is buitengewoon schadelijk voor kinderen', schrijven zij in een opiniestuk. 'Alle ontwikkelingsgebieden worden getroffen: hersengroei, lichamelijke groei, gehechtheid, intelligentie en schoolprestaties, en sociaal-emotioneel functioneren. Kinderen zijn echt veel beter af in een gezin.' Ook zijn de argumenten die de Raad aanhaalt in haar advies, volgens de hoogleraren niet wetenschappelijk te onderbouwen.

20:50 donderdag 1 december 2016

Terwijl China en president Poetin hun macht uitbreiden, doen de Verenigde Staten een levensgevaarlijke stap terug, stelt columnist William Galston van The Wall Street Journal.

In een interview afgelopen jaar met deze krant gaf president Obama een geopolitieke verdediging van TPP: 'Als wij de regels niet maken, zal China de regels in die regio bepalen.' Voor een politieke voorspelling komt die heel behoorlijk uit. Het handelsverdrag is met Trump ten grave gedragen. Het door China geleide alternatief voor TPP, de 'Regional Comprehensive Economic Partnership', heeft sterk aan momentum gewonnen. Vergis je niet, we zijn getuige van een scharniermoment waarin de VS het economische en diplomatieke initiatief overgeven aan China. De snelle ontrafeling in Oost-Azië onderstreept de dringende noodzaak de banden met Europa te versterken. Trump zette herhaaldelijk vraagtekens bij het nut van de NAVO. Deze 'achterhaald' te noemen, komt op het slechtst denkbare moment.

Door het gecombineerde effect van de Grote Recessie en de vluchtelingenstroom uit het Midden-Oosten kwamen Europese leiders naar boven drijven die vragen stellen bij de waarde van transnationale economische, politieke en militaire instituties. Een niet gering aantal sympathiseert met Poetins mengsel van assertief nationalisme, traditionele morele waarden en anti-islamistische zendingsdrang. Die trend gaat verder dan Hongarijes Viktor Orbán, hij heeft nu het hart van Europa bereikt. De ineenstorting van de socialistische partij in Frankrijk betekent dat vrijwel zeker Marine Le Pen óf de conservatieve François Fillon de volgende president wordt. Beiden willen breken met president Hollandes pro-Europa-politiek en zoeken in plaats daarvan toenadering tot Rusland.

In een recent interview zei Le Pen, gevraagd naar de agressieve diplomatieke en militaire stappen van Poetin: 'Wie destabiliseert Europa en de buurlanden? De Europese Unie. En de VS zijn de laatste tijd erg agressief tegenover Rusland.' Er was geen reden bang te zijn voor Rusland, en er is alle reden met Poetin te onderhandelen. Fillon is, in tegenstelling tot Le Pen, een pijler van het politieke establishment. Hij gelooft dat de Russische opstelling de fout van het Westen is. Hij vindt dat Rusland als 'een grote natie' moet worden behandeld, en niet als paria wegens de annexatie van de Krim. Poetin wil Rusland als grootmacht opbouwen door de eenheid van het Westen te breken. Als NAVO-leden niet langer geloven dat de VS voldoen aan hun verplichtingen volgens artikel 5 - dat als een lid wordt aangevallen, alle leden worden aangevallen - dan komt de hele positie van de VS in Europa in gevaar. De transatlantische gemeenschap moet nu als één man handelen en eisen dat Trump onvoorwaardelijk artikel 5 steunt. Zijn ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie moeten als team naar Europa komen om de angstige bondgenoten te verzekeren dat we ze niet in de steek zullen laten.

20:47 donderdag 1 december 2016

The New York Times roept columnist Ross Douthat de Democraten op zich meer op het politieke midden te richten, willen ze opkrabbelen

Sinds de verkiezingsdag wordt het grote Democratische debat over Wat Fout Ging gedomineerd door twee visies: identiteitspolitiek versus economische solidariteit. Veel minder over hoe de partij zou kunnen reageren op haar huidige crisis door naar rechts te schuiven. Dat gebeurt vaker nadat politieke partijen een vernederende nederlaag hebben geleden dat ze overdenken hoe ze hun onderliggende ideologie trouw kunnen blijven, maar zich ook richting het politieke midden haasten om sceptische kiezers te overtuigen dat ze veranderd zijn. Als dat een raar idee is voor veel Democraten, komt dat doordat ze pas net ontwaakt zijn uit de droom van demografisch triomfalisme en de overtuiging dat de linkse beweging van de partij onder Obama en Clinton spoorde met de richting van het hele land. Omdat Trump won, maar Clinton meer stemmen kreeg, leeft deze theorie nog steeds voort ten onrechte. Dus wat zouden de Democraten kunnen doen? Ze zouden bijvoorbeeld de vooruitgang kunnen consolideren die in het Obama-tijdperk is geboekt, maar niet langer instellingen willen reguleren die zich niet aan jouw sociaal-liberale lijn houden. Bijvoorbeeld geen boetes meer voor katholieke hulporganisaties en ziekenhuizen, geen opdrachten meer vanuit het Witte Huis naar plaatselijke scholen over transgendertoiletten.

Democraten zouden opnieuw kunnen praten over programma's die mensen helpen zichzelf te helpen. Deze Bill Clinton-retoriek is tegenwoordig veel minder te horen, en een deel van Trumps succes in werkende witte gemeenschappen werd geassocieerd met sociale uitkeringen die werkloosheid lijken te verzekeren. Ook kunnen ze qua immigratie naar het midden schuiven. Hun steun voor een humane behandeling van migranten behouden maar het kruipen naar een open-grenzenideologie stoppen, en massa-amnestie door presidenten afzweren. In deze zaken kunnen de Democraten zonder al te veel water bij de wijn te doen een veel sterkere politieke positie innemen. Maar dat vraagt compromissen van de identiteits- én de populistische progressieven: dat open grenzen en gender-neutrale toiletten, basisinkomen en massale hervestiging van vluchtelingen niet automatisch de partijlijn worden. Dat is moeilijk, want Democraten maakten zichzelf wijs dat ze nooit meer compromissen hoeven te sluiten. Maar dat was een leugen.

11:23 donderdag 1 december 2016

Schrijver en oud-politicus Jan Terlouw krijgt veel bijval na een emotioneel pleidooi dat hij hield in de talkshow De Wereld Draait Door (DWDD). Hij omschrijft de tijd dat hij met zijn jonge gezin in Utrecht woonde. Toen hingen overal nog touwtjes uit brievenbussen. 'De kinderen konden gewoon de voordeuren opentrekken en bij elkaar binnenlopen. Volwassenen ook. We vertrouwden elkaar.'

Ook toen was er kritiek op regering, maar niemand wantrouwde haar. Tegenwoordig is er veel veranderd volgens de schrijver. De groei van de welvaartstaat is enerzijds een mooie ontwikkeling, maar tegelijkertijd maken we de wereld kapot. Hij verwijst hiernaar het verslechterende klimaat. Een ander probleem: er hangen geen touwtjes meer uit de brievenbus. 'We vertrouwen elkaar niet meer.'

Ook de overheid heeft steeds meer moeite om de burger te vertrouwen. Omgekeerd vertrouwt de bevolking de politiek niet meer, wat wordt geïllustreerd door de winst van Trump en de Brexit. De oplossing van dit probleem ligt volgens Terlouw bij de politiek, maar die kan het niet alleen. Die heeft de burger nodig en dat kan alleen in een vertrouwensdemocratie.

Terlouw krijgt na zijn pleidooi massaal bijval. Hij blijkt de vinger op de zere plek te leggen en is lange tijd trending topic. 'Jan #Terlouw for #President!'. 'Een belangrijke boodschap!', schrijft iemand op Twitter. 'Gaat nog een heel karwei worden om het terug te draaien. Maar ben het met hem eens. Jan Terlouw Amen!!'

10:54 donderdag 1 december 2016

Het volgende kabinet moet de kosten bij de ziekenhuizen in toom gaan houden, betoogt Pieter Klok in het Commentaar. 'Helaas bieden de verkiezingsprogramma's weinig hoop. In plaats van over kostenbeheersing na te denken, beloven de meeste partijen liever onbeperkte, gratis zorg voor iedereen.' En de verzekeraars die proberen de kosten te beheersen? Die 'dreigen de nationale zondebok te worden'.

Columnist Stephan Sanders schrijft over de afscheidsplechtigheid van zijn oud-politicologie-docente en vriendin Constance Eugenie van der Maesen, een geharnast aanhanger van Castro. 'Het laatste woord op de begrafenis was op verzoek van de overledene aan de ambassadeur van Cuba […] Normaal zou ik gruwen van zo'n politiek-propagandistisch einde, maar in dit geval klopte het: daar werd de linkse revolutie ter aarde besteld, en daarmee ook de progressieve voorhoede die, laten we wel wezen, de strijd heeft verloren van ongelijksoortige grootheden als GeenStijl en Trump en SBS.'

10:10 donderdag 1 december 2016

Er is veel te doen om het plan van D66-leider Pechtold en PvdA-leider Samsom die mensen in de bijstand meer willen laten bijverdienen.

Zo vindt VVD’er Halbe Zijlstra het een slecht idee. 'Het moet niet gekker worden', schrijft hij in een opinieartikel. Hij vindt het plan dan ook onzinnig. 'Alle maatregelen om werken lonend te maken en niet in een uitkering te blijven hangen, worden met dit voorstel teniet gedaan. Ik snap niet hoe deze partijen dat uit willen leggen aan hardwerkend Nederland.'

Ook Raymond Gradus, hoogleraar bestuur en economie aan de Vrije Universiteit, ziet weinig potentie in het plan. Het is niet eenvoudig uit te voeren en bovendien verschuift dit voorstel het armoedeprobleem slechts twee jaar in de tijd. 'Het probleem van de armoedeval is immers niet op te lossen als men het stelsel van belastingen, toeslagen en uitkeringen verder onaangetast laat. Als de regeling tijdelijk is dan zal een bijverdienende bijstandsgerechtigde op een gegeven moment geconfronteerd worden met een forse terugval in inkomen', stelt Gradus. Ook gaat dit volgens de hoogleraar om een principiële vraag, namelijk of de bijstand een soort automatisch basisrecht is en een korting daarop bij werk 'een straf'. 'Dit is echt de wereld op zijn kop.'

GroenLinks-gemeenteraadsleden uit het hele land juichen het voorstel wel toe. Toch vinden zij het vreemd dat de PvdA twee weken geleden niet instemde met voorstellen van GroenLinks. 'GroenLinks heeft al meerdere plannen hiertoe ingediend die zo overgenomen kunnen worden', schrijft Lisa Westerveld in een opinieartikel. Het plan wordt volgens haar pas echt geloofwaardig als gemeenten alvast kunnen beginnen met experimenten die al een tijd trappelen om daarmee te beginnen, maar telkens bot vangen bij de landelijke overheid.

17:21 woensdag 30 november 2016

Lees ook de rondvraag: Komt misbruik vaker voor in de sport dan in andere delen van het maatschappelijk leven? Sportpsycholoog Bram Bakker stelt dat in de absolute top van de sport bovengemiddeld meer zwaar beschadigde mensen zitten.

'Het heeft alles te maken met een prestatieklimaat waar, als je succes wilt hebben, je bek houden de enige optie is. Ik ken uit mijn eigen praktijk ook voorbeelden van onder meer profvoetballers.'

10:37 woensdag 30 november 2016

Oud-wielrenster Marijn de Vries schreef begin deze week in Trouw een openhartige column over machtsmisbruik en seksuele intimidatie in het vrouwenwielrennen. Aanleiding voor De Vries was de groeiende berichtenstroom uit het Engelse voetbal over verkrachtingen van jonge spelers door jeugdtrainers.

De Vries schrijft: ‘Mijn ervaringen zijn absoluut peanuts vergeleken bij die van de Engelse voetballers. Maar ook ik heb tijdens mijn wielercarrière minder fraaie dingen meegemaakt. Zo was er de mechanieker die me regelmatig klem zette tegen de muur en me zonder reden uitfoeterde. Er was de masseur die het regelmatig voor elkaar kreeg om tijdens een massage mijn schaamlippen aan te raken. Meestal door de stof van mijn onderbroek heen, maar soms presteerde hij het zelfs zijn vingers in mijn slipje te laten glippen.

'Aanvankelijk dacht ik: hij doet het niet expres. Het is gewoon onhandigheid. Later dacht ik: als je naar je gevoel luistert, weet je heus wel dat het anders zit. Dit is niet per ongeluk. Dat kan haast niet. Toch?

'Ik twijfelde aan mezelf. Liet hem begaan, want ik wilde geen gedoe. En ik was notabene 30! Met toch wel heel wat meer levenservaring dan mijn 18-jarige ploeggenoten, die ook bij hem op de massagetafel lagen.’

Oud-profwielrenner Jeroen Blijlevens reageerde op twitter: ‘Jammer dat er weer mensen beschadigd worden door deze column!’ Blijlevens wordt komende seizoen de ploegleider van wielrenster Marianne Vos.

Op sociale media kreeg Blijlevens veel kritiek (zie hieronder).

Overigens is de Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie (KNWU) inmiddels een onderzoek gestart naar seksueel misbruik.

09:53 woensdag 30 november 2016

Onnodige controles, zinloos doorbehandelen en overbodige medicatie zijn aan de orde van de dag, schrijft oud-algemeen chirurg Jan F. Groenveld vandaag in een opinieartikel. Zijn conclusie: Veel te veel medische zorg is overbodig.

09:48 woensdag 30 november 2016

Columnist Heleen Mees schrijft vandaag over Sylvana. 'Toen Johan Derksen zich vorige maand bij Voetbal Inside racistisch uitliet over Sylvana Simons probeerde Wilfred Genee dat weg te lachen. Een goede interviewer zou aan Derksen hebben gevraagd wat hem nou precies dwarszit. Niet Sylvana vormt immers het probleem maar Derksen en de club geborneerde mannen die hij vertegenwoordigt.'

09:44 woensdag 30 november 2016

Lees vandaag ook ook de column van Max Pam: 'In zijn beschouwing over populisme, en over Geert Wilders in het bijzonder, citeerde Martin Sommer dinsdag mijn vader, die eens heeft uitgeroepen: 'Politici, daar praat je niet mee, daar schrijf je over!' Die opmerking heeft een lange geschiedenis en kent ook verschillende varianten.'

09:23 woensdag 30 november 2016

Waar hebben ze het over in Zuid-Korea? Over de vraag waarom president Park Geun-hye 360 viagrapillen nodig had, constateert onze correspondent Jeroen Visser. Lees hier de media-rubriek.

09:02 woensdag 30 november 2016

Zelfbeheersing en zorgvuldigheid - de nieuwe president loopt er niet van over. Met alle risico's van dien, stelt Fokke Obbema vandaag in het Commentaar.

'Wat diens presidentschap precies gaat betekenen, is nog grotendeels in nevelen gehuld. Maar de eerste weken stellen allerminst gerust. En dan te bedenken dat zijn feitelijke machtsuitoefening nog moet beginnen.'

16:43 dinsdag 29 november 2016

We raken almaar verder verwijderd van waar nieuwsmedia uiteindelijk voor zijn bedoeld: inzichtelijk maken wat er in onze omgeving en de wereld om ons heen speelt, schrijft Mary Berkhout van Mediawijzer.net in een opiniestuk. De oplossing ligt volgens haar in een stoomcursus mediawijsheid, wat als vak verplicht moet worden behandeld op school. Ook een frisse blik op de rol van media in onze nieuwsvoorziening is nodig. 'Het is voor elke Nederlander noodzakelijk om kritisch naar de bron en boodschap van nieuws te kunnen kijken, een eigen mening te kunnen vormen en te beseffen wat voor effect het kan hebben als je berichten verspreidt of erop reageert.'

Een verkiezingsuitslag wordt vaak beschreven alsof het een sportwedstrijd is. 'De partij die van 7 naar 10 zetels gaat heeft gewonnen, terwijl de partij die van 25 naar 20 zetels gaat een verliezer is', schrijft politicoloog Martin Cohen. Deze benadering weegt volgens hem te zwaar mee in de coalitievorming. 'Het enige wat bij de machtsvorming dient te tellen, is natuurlijk het actuele aantal behaalde zetels, los van de historische winst- of verliesbeweging.'

10:01 dinsdag 29 november 2016

'Niemand spreekt Wilders, iedereen schrijft over hem', schrijft Martin Sommer vandaag in een opinieartikel. 'De omgang tussen de traditionele media en de populisten is niet de normale omgang.'

'In het verwoorden van de gevoelens van zijn kiezers, is Geert Wilders zonder twijfel een zeer goed politicus gebleken. Dat bepaalt nog steeds de blik waarmee ik naar hem en zijn PVV kijk. Ik zie het niet als mijn taak hem pootje te lichten. Mijn journalistieke opdracht is de blik op de buitenwereld van zijn aanhang te begrijpen, de realiteitswaarde ervan te beoordelen, en het waarom van de kennelijke onmacht van andere partijen om hun opvattingen te ontkrachten. Toegang krijg ik niet, dus noodgedwongen hanteer ik het beginsel van de vader van Max Pam, ooit journalist bij Het Parool: met politici praat je niet, daar schrijf je over.'

09:51 dinsdag 29 november 2016

'Het zal wel wat inspanning van hem vergen om op gevorderde leeftijd zich presidentieel gedrag aan te meten', zegt Amerika-deskundige Koen Petersen in een interview over Trump. 'Er wordt vaak gezegd: you can't teach an old dog new tricks. De man is zeventig, iets nieuws aanleren, is misschien toch lastig.'

09:30 dinsdag 29 november 2016

Lees vandaag ook de column van Caspar Janssen: ''De natuur is van iedereen', zei staatssecretaris Martijn van Dam onlangs, op de internetpagina's van deze krant. Van Dam verweerde zich tegen kritiek op de verkiezing van 'het mooiste natuurgebied van Nederland'. Die verkiezing zou slechts gericht zijn op exploitatie, het lokken van recreanten en toeristen.

'Zelf heb ik altijd begrepen dat natuur nu juist van niemand is. Mensen zijn weliswaar in staat de natuur te maken of te breken, maar de afspraak was, dacht ik, dat natuurgebieden bedoeld zijn om planten en dieren te beschermen.'

09:07 dinsdag 29 november 2016

Te hopen valt dat François Fillon volgend jaar Marine le Pen verslaat, maar zeker is het allerminst, schrijft Fokke Obbema vandaag in het Commentaar.
'De geruststellende peilingen die aangeven dat hij Le Pen zal verslaan, zeggen niets over wat er in die ronde werkelijk gaat gebeuren. Voor de toekomst van Europa beloven de Franse verkiezingen ongekend spannend te worden.'

09:31 maandag 28 november 2016

Het Wilders-proces: hoe langer je erover nadenkt, hoe naargeestiger het wordt. Het is nogal wat waar het OM aan begonnen is, stelt columnist René Cuperus.

'Het OM zegt 'met volle overtuiging' de Minder Marokkanen-speech aan de rechter voor te hebben gelegd. Het heeft vervolgens wel 188 pagina's requisitoir nodig om die verkiezingsslogan strafbaar te stellen als 'groepsbelediging en aanzetten tot haat en discriminatie'. Hoe eenduidig is dit meningsvrijheid-delict dan helemaal? Geen burger snapt waarom een anti-grondwettelijk pleidooi voor een Koranverbod niet strafbaar is, maar deze uitspraak wel, en soortgelijke uitspraken van andere politici dan weer niet.'

09:26 maandag 28 november 2016

Lees vandaag ook de verslaggeverscolumn van Margriet Oostveen over de onbegrepen muziekliefhebbers achter 'Oh Sylvana'. 'Anita en Ed kregen al iedereen over zich heen met 'Een Chinees ziet maar de helft van onze wereld'.'

09:23 maandag 28 november 2016

Bij Fidel Castro stond machtsbehoud altijd centraal. De bevolking kwam op de tweede plaats, schrijft Pieter Klok vandaag in het Commentaar.

'We weten niet hoe het met Cuba was afgelopen als Castro niet de macht had gegrepen (het nabijgelegen Haïti is er nog veel slechter aan toe), maar dat doet niets af aan het feit dat Castro in de eerste plaats als een dictator moet worden gezien, die zijn volk hardhandig heeft onderdrukt.'

10:05 zondag 27 november 2016

Er is een conservatieve revolte losgebarsten, stelt Martin Sommer in zijn column. ‘Dat verklaart meteen waarom vrijwel niemand de Brexit, Trump of nu weer de winst van de Franse presidentskandidaat Fillon zag aankomen. Conservatisme bestaat eigenlijk niet, is in de opvatting van the powers that be niet meer dan achterlijke traditie. We moeten immers voorwaarts. Toch is dit wat enorme aantallen kiezers willen, hun oude schoenen houden in tijden van onzekerheid.’

Ook Nederland is klaar voor een aardbeving per stembus, denkt Sommer, en die zal vooral ten gunste zijn van 50Plus. ‘Ouderen voelen zich, met hun gemiddeld besteedbaar inkomen van 30 duizend euro, weggezet als egoïsten. Zij kiezen als iedereen op grond van hun verwachting: het zal eerder minder worden dan beter, qua pensioenen, zorg, omgangsvormen en respect. Ouderen zijn inderdaad conservatiever. Er zijn er veel van. Let op 50Plus.’

Frank Kalshoven is het grondig eens met het Commentaar van Carlijne Vos waarin wordt opgeroepen de financiële afhankelijkheid van vrouwen (slechts 52% van hen kan financieel op eigen benen staan) te bestrijden. ‘Door zo weinig te werken maken vrouwen én mannen zichzelf kwetsbaar. Nu uit vrije wil economisch onzelfstandig zijn, betekent veelal: straks, als gevolg ervan, onvrijwillig onzelfstandig zijn.’

‘Nee, nu volgt geen pleidooi voor een werkplicht. Dat zou te ver gaan, indruisen tegen individuele keuzevrijheid, ingrijpen in de persoonlijke levenssfeer. Maar is dat wel echt zo? Waarom hebben we dan wel zorgplicht, pensioenplicht en leerplicht?’

Aleid Truijens is blij dat ‘de meisjes betere resultaten halen, tijdens school en studie’ en een hoger uurloon hebben. ‘Toch is er geen reden voor een vreugdedans: deze uitbarsting van female power is maar van korte duur. (…) In de loop van hun carrière halen de sukkelende, drukke, lastige jongens van weleer de vrouwen fluitend in.’

Truijens noemt het schokkend dat vrouwen onder de 27 al veel minder werken dan mannen. ‘Want vrouwen onder de 27 jaar hebben doorgaans nog geen kinderen. Waarom zouden ze dan toch parttime werken? Omdat werk in de eerste plaats 'leuk' moet zijn? Omdat ze toch kinderen zullen krijgen? Gebrek aan ambitie wellicht? Daar lijkt het helaas toch een beetje op. Een mentaliteitskwestie; de nog niet uitgeroeide verwachting, bij mannen en bij vrouwen, dat voornamelijk mannen het gezinsinkomen moeten verdienen. Dat zit diep in de opvoeding van Nederlandse kinderen, nog altijd.’

‘Sinds Sylvana Simons wordt bedreigd en beveiligd,’schrijft Peter Middendorp, ‘bogen de kranten zich over de vraag waarom zij zo irritant gevonden wordt; ik boog geïnteresseerd mee. Het was boeiend om over na te denken, maar ook wat ongemakkelijk.’

‘Bij Wilders vragen we ons niet af waarom hij irritant gevonden wordt. Het komt, denk ik, doordat we bang zijn twijfel te zaaien over nut en noodzaak van zijn beveiliging. (…)Zou het haar schoonheid kunnen zijn, dacht ik later, die onverdraaglijk wordt gevonden? De sierlijkheid, de trots, die verdomde gratie?’

09:51 vrijdag 25 november 2016

Elma Drayer reageert in haar column op het opiniestuk van historici Bart van der Boom en Bas Kromhout waarin werd betoogd dat de media en de politiek 'te voorzichtig' reageren op het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Vrijheid.

Drayer schrijft: 'Natuurlijk mag je de concrete maatregelen van een bezetter best vergelijken met de miezerige voornemens in een verkiezingsprogramma anno 2016. Maar hoe je het wendt of keert, Geert Wilders en zijn vrienden zitten vooralsnog niet in het Torentje. En zelfs als dat onverhoopt wel gebeurt, dan ziet het er niet naar uit dat hun als bij toverslag de absolute macht zal toevallen. Nog altijd hebben wij hier een parlementaire democratie en een rechtsstaat. Wat meer geloof in deze instituties zou ons allen sieren. Zou ons allen goeddoen.'

09:27 vrijdag 25 november 2016

Lees vandaag ook het commentaar van de Frankfurter Allgemeine Zeitung. 'De reactie op de crisis van 2008 was - anders dan in 1927 - adequaat, heette het lang. Maar die conclusie was voorbarig', schrijft de krant.

09:03 vrijdag 25 november 2016

Dichten van loonkloof is pas echt doorbraak wanneer vrouwen ook na hun 30ste beter blijven verdienen, stelt Carlijne Vos vandaag in het Commentaar.

'Vrouwenemancipatie is meer dan een individuele beslissing. Het is een economische noodzaak en moet als zodanig worden gestimuleerd. Vrouwen hebben de verantwoordelijkheid om hun carrièrekansen te grijpen - ook als er kinderen komen. Maar overheid en werkgevers moeten echt betere condities creëren om werk en zorg te combineren en vrouwen gelijke kansen te bieden.

'Zo zijn betaalbare kinderopvang en goede verlofregelingen nog steeds geen vanzelfsprekendheid. Bedrijven houden nog steeds geen rekening met school- of crèchetijden in hun dagritme. Bij de afweging wie er straks voor de kinderen gaat zorgen, legt het weliswaar verbeterde uurloon het waarschijnlijk nog steeds af tegen de vele legitieme praktische belemmeringen voor de werkende vrouw.'

10:11 donderdag 24 november 2016

‘Wansmaak, grofheid, retorische ongeremdheid - het hoort allemaal bij het tijdperk van de sociale media waarin iedereen 24 uur per dag zijn mening kan uiten’, schrijft Arnout Brouwers in het Commentaar. ‘Een klein stapje voor de mensheid, maar een geweldige stap voor elk individu dat gehoord wil worden - zullen we maar zeggen. Maar dat alles doet niets af aan het openlijk racistische karakter van veel uitingen van haat jegens Sylvana. Hoe massaler deze uitingen, hoe moeilijker het is om een academische activist als Gloria Wekker te negeren, die spreekt van een 'cultuur van witte superioriteit' in Nederland.’

Om uit de kramp te komen waarin ze is geschoten sinds Trump de verkiezingen won, besloot columnist Marjan Slob af te reizen naar Nijmegen om het symposium ‘Invasion of the wild!’ te bezoeken. ‘Lekker een dagje mijmeren en denken over wilde dieren, daar was ik wel aan toe. Maar ik had buiten mezelf gerekend. In mijn toestand bleek ik vooral vatbaar voor informatie met een omineuze politieke bijklank. Oprukkende wilde dieren blijken namelijk alles te maken te hebben met de toestand in de wereld. Op het symposium kwamen onder meer opdringerige huismuizen, brutale zeemeeuwen en besmette teken ter sprake, maar de charismatische wolf had toch wel de hoofdrol.’

In een opiniestuk over het neergangsdenken schrijft historicus Addie Schulte: ‘Er zijn redenen genoeg voor enige ongerustheid op diverse vlakken, van economie en ecologie tot integratie en geopolitiek. Sombere ideeën helpen, net als optimistische opvattingen, een positie te bepalen in een onstuimige wereld. De verontruste linkse denkers en activisten weten door Trump weer dat zij - naar hun mening - aan de goede kant staan. Door die functie van dit soort ideeën te onderkennen, wordt het mogelijk ze op waarde te schatten en ermee om te gaan. Tegenover de absolute claims van neergang past relativering. Noch Trump, noch de klimaatverandering of de islam is nu allesbepalend. Aan de onzekerheden voegt Trump een fikse dosis onvoorspelbaarheid en agressie toe. Het neergangsdenken heeft dan ook een zonnige toekomst.’

15:56 woensdag 23 november 2016

Donald Trump was op lunchbezoek bij de New York Times: 'dat prachtige, prachtige Amerikaanse juweel' zoals hij de krant betitelde. Lees hier de opmerkelijkste anekdotes van vier NYT-columnisten over het bezoek: 'De bijeenkomst was een relaxte lunch, maar soms ook stekelig. Op de vraag of hij de New York Times las antwoordde Trump: 'Die lees ik, helaas. Ik zou 20 jaar langer leven als ik het niet deed.''

13:58 woensdag 23 november 2016

‘Ik ben geen blanke nationalist, ik ben een nationalist. Ik ben een economische nationalist’, zegt Steve Bannon, Trumps strategisch adviseur in een opmerkelijk interview in The Hollywood Reporter.

‘De globalisten hebben zich ontdaan van de Amerikaanse arbeidersklasse en creëerde een middenklasse in Azië’, stelt Bannon. ‘Waar het nu om draait is om de Amerikanen niet te besodemieteren. Als we leveren, krijgen we 60 procent van de blanke stemmen, en 40 procent van de zwarte en Spaanstalige stem en zullen we de komende vijftig jaar regeren. Dat is wat de Democraten hebben gemist. Ze spraken met eigenaren van bedrijven met een marktwaarde van 9 miljard dollar die maar negen mensen in dienst hadden. Dat is niet de realiteit. Ze zijn uit het oog verloren waar de wereld over gaat.’

‘Net zoals Andrew Jacksons' populisme, gaan we een geheel nieuwe politieke beweging opbouwen’, zegt Bannon. ‘Het heeft alles te maken met werkgelegenheid. De conservatieven worden gek. Ik ben de man die een infrastructuurplan van drie biljoen dollar er doorheen gaat duwen. Met een negatieve rente over de hele wereld, biedt dat de grootste kans om alles weer op te bouwen. Scheepswerven, staalfabrieken, we krijgen ze opgekrikt. We trekken het allemaal uit de kast en we zien wel wat er blijft hangen. Het zal zo spannend zijn als de jaren 1930, het wordt groter dan de Reagan-revolutie - conservatieven en populisten, samen in een economische nationalistische beweging.'

Over Trump zegt Bannon: ‘Hij snapt het; Hij snapt het intuïtief. We hebben hier waarschijnlijk te maken met de grootste redenaar sinds William Jennings Bryan, in combinatie met een economische populistische boodschap en twee politieke partijen die zo gelieerd zijn aan hun donoren dat ze hun publiek niet meer aanspreken. Maar hij spreekt in een niet-politieke volkstaal, hij communiceert met deze mensen op een zeer instinctmatige manier. Niemand in de Democratische partij luisterde naar zijn speeches, dus ze hadden geen idee dat hij zo'n boeiende en krachtige economische boodschap verspreidde. Hij kwam 3 en een half uur te laat aan in Michigan, om 1 uur ’s nachts, en er stonden 35.000 mensen op hem te wachten in de kou. Toen Clinton klaar was met haar afspraken bij de partijdonoren, ging ze naar de Temple Universiteit en trok ze 300 of 400 kinderen.’

11:43 woensdag 23 november 2016

In een commentaar onder de kop 'From Moscow, with Provocation', hekelt de Wall Street Journal het Russische besluit Iskander-raketten en het S400 luchtdoelsysteem in Kaliningrad te plaatsen.

'Een senior lid van het Russische parlement kondigde maandag aan dat Moskou korte afstands ballistische raketten zou ontplooien in Kaliningrad, de Russische exclave tussen Polen en Litouwen, evenals een geavanceerd luchtafweersysteem. Zie dit als Vladimir Poetins’ eerst test van Donald Trump als opperbevelhebber.'

'‘Waarom reageren we zo emotioneel op NAVO-uitbreiding’, zei Poetin diezelfde dag in een interview. ‘Wat zouden we moeten doen? We moeten wel tegenmaatregelen nemen, wat betekent dat we onze raketsystemen richten op doelen die, volgens ons, een dreiging voor ons beginnen te zijn.’'

'De raketsystemen zijn inclusief het mobiele Iskander-systeem, dat kan worden uitgerust met kernkoppen met een bereik van 480 kilometer; en het S400 luchtdoelsysteem waarmee alle behalve de meest geavanceerde stealth-jachtvliegtuigen kunnen worden neergehaald.'

'‘De faciliteiten’ waar deze raketten zogenaamd een antwoord op zijn, zijn plekken waar in de toekomst een geavanceerde versie van het Amerikaanse SM-3 raketverdedigingssysteem wordt geplaatst – een wapensysteem dat, in tegenstelling tot de Iskanders, geen offensief doel dient.'

'Als onderdeel van zijn ‘herstart’ met Rusland dropte Obama in 2009 de plannen van zijn voorganger Bush om raketverdedigingssystemen tegen Iran te plaatsen in Polen en Tsjechië. De luidruchtige oppositie van het Kremlin deed Obama toegeven – en de sterke man in het Kremlin gokt wellicht dat hij dezelfde truc kan uithalen met Trump.'

'De reden dat Obama doorging met het SM-3 plan was jaren van Russische provocaties in Midden- en Oost-Europa: schending van het INF-Verdrag uit 1987 dat nucleaire en conventionele raketten (en lanceerinstallaties) met een bereik tussen de 500-5500 kilometer in de ban deed, nucleaire dreigementen door Russische diplomaten tegen Europese landen, provocerende vliegincidenten nabij het Europese luchtruim, de invasie van Oekraïne, en de algehele Russische terugtrekking uit het CFE Verdrag uit 1992, dat plafonds stelde aan troepenniveaus voor NAVO- en voormalige Sovjetstaten.'

'Poetin speelt het oude Sovjetspelletje: provoceren en dan klagen over het ‘provocerende’ antwoord. Dit maakt NAVO-bondgenoten als Polen terecht nerveus. Warschau is zeker binnen het bereik van de Iskander-raketten. Trump lijkt uit te zijn op zijn eigen ‘herstart’ met Moskou. Een respectabel doel, zolang hij het niet Obama’s invulling geeft van preventieve concessies maar de beproefde methode hanteert van vrede door kracht. De ontplooiing van SM-3’s in Polen zou Poetin de juiste boodschap sturen.'

10:01 woensdag 23 november 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van Bart van der Boom en Bas Kromhout: 'Toen Wilders zei alle moskeeën te willen sluiten en de Koran te verbieden, bleef verontwaardiging uit.'

'Vanuit de samenleving had een eensgezind 'Dit nooit!' moeten klinken, maar tot nu toe blijft het stil.'

09:45 woensdag 23 november 2016

Ook columnist Derk Jan Eppink schrijft dat er moet worden gestopt met het gejammer. 'Tektonische platen van de wereldpolitiek verschuiven. De EU ligt op de breuklijn.'

'Europa werpt zich op als wereldgeweten en marginaliseert zich tegenover de VS, Rusland, China en de Derde Wereld. Volgend jaar staan diverse EU-landen voor een electorale vuurproef met veel politieke turbulentie. Mogelijk een revolutiejaar. Een cry-in van eurocraten helpt niet in het komend tijdperk van harde machtspolitiek. Als de EU niet meebeweegt met de geopolitieke verschuivingen, verzakt haar bouwwerk op de breuklijn.'

09:33 woensdag 23 november 2016

Kop op, jongens en meisjes, droog jullie traantjes, schrijft columnist Max Pam. 'Trumps verkiezing tot president deed de levenslust van velen inzakken als een plumpudding. Mannen, vrouwen en kinderen zaten huilend voor de buis. Scholieren werden met tranen in de ogen naar huis gestuurd en in de Verenigde Staten bestaat sinds kort counseling voor studenten die door Trump helemaal in de war zijn geraakt. Bij de NPO wilden ze zelfs Amerikaanse families adopteren, die lijden aan Trump gerelateerde psychische problemen.'

'Hoe staat het met onze plicht tot optimisme, waar de filosoof Karl Popper het altijd over had? Je hoort daar de laatste tijd weinig over. De open samenleving zal toch niet aan zijn vijanden ten onder gaan?'

09:07 woensdag 23 november 2016

Met zijn afwijzing van het handelsakkoord met Aziatische landen, creëert Trump momentum voor China, schrijft Fokke Obbema in het Commentaar.

'Door Trumps besluit een machtsvacuüm ontstaat, waar China al afgelopen weekeinde indook. President Xi stelde dat China 'de deur wil openzetten', anders dan de VS, en prees twee andere handelsakkoorden, FTAAP en RCEP, aan. Diverse landen spraken hun interesse uit, wanneer de VS zouden afhaken. Dat is nu gebeurd. Zo kan China zich een wereldleider tonen.'

16:24 dinsdag 22 november 2016

In de Vlaamse krant De Morgen staat vandaag een verhelderend opinieartikel over de verassende overwinning van Fillon in Frankrijk door Frederik Dhondt, docent rechtsgeschiedenis en Frankrijk-kenner. 'Circus Sarkozy gaat dicht, meester Fillon neemt over'.

'Fillons overwinning is die van de stille en discrete campagne op het burgerlijke en conservatieve platteland. Een blik op de kaart van de spreiding per kandidaat maakt veel duidelijk: Sarkozy haalt zijn hoogste scores in de Nord en aan de Côte d'Azur, waar ook het FN in december 2015 hoge ogen gooide. Fillon heerst in het centrum, en moet alleen in het (traditioneel linkse) zuid-westen Juppé laten voorgaan.'

'Fillon bouwde zijn allianties op discrete conservatieve groepen in het traditionele, rechtse, katholieke electoraat. Hij haalde uit naar te veel aandacht voor andere culturen in de geschiedenisles, waardoor de chronologie en de grote referenties niet meer aan bod zouden komen. De positieve rol van de kolonisatie moest worden benadrukt, aldus deze voormalige minister van Onderwijs, die ook pleitte voor meer samenwerking met Rusland. Hij deed dit op een zeer burgerlijke en respectabele wijze. Fillon speelde hiermee in op het ongenoegen rond de laatste programmahervorming in het middelbaar onderwijs. Een zeer reëel dossier op het terrein, waarvan burgers meer wakker liggen dan van een boerkini of een alternatief menu in de kantine.'

09:38 dinsdag 22 november 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van hoogleraar toegepast filosofie Michiel Korthals. 'Alarmisme wordt excuus om maar niets te doen.'

09:33 dinsdag 22 november 2016

Columnist Erdal Balci beschrijft zijn haast Dickensiaanse droomvlucht met Denk. 'Geesten wegen op zich niets, maar het verdriet dat ze dragen is ondraaglijk. Met die last van vroeger, die meer dan honderd kilo woog, zweefde ik door het raam van de kamer, waar de drie mannen en die ene vrouw strategieën zaten te bedenken.'

09:05 dinsdag 22 november 2016

Het stelt gerust dat het dominante Duitsland geleid wordt door iemand die beducht is voor te veel macht, schrijft Bert Lanting vandaag in het Commentaar.

'Maar met haar ervaring, fatsoen en rustige optreden kan Merkel wel bijdragen aan de stabiliteit van Europa op een moment dat aan de andere kant van de Oceaan een volstrekt onvoorspelbare partner is opgedoken: Donald Trump. Het valt ook te hopen dat Europa onder haar leiding tegenwicht kan bieden aan Trumps neiging te zwichten voor Poetins druk om de Russische inmenging in Oekraïne te aanvaarden. Dat zou een gevaarlijk precedent zijn.'

16:03 maandag 21 november 2016

Nicolas Sarkozy komt nooit meer terug in het Elysée, zie hier een persiflage op zijn laatste dag.

15:33 maandag 21 november 2016

Onder de ironische kop 'Leider van de vrije wereld? Maar natuurlijk!' schrijft de Oostenrijkse journalist Robert Misik een kritisch commentaar in Zeit Online over de aankondiging van Angela Merkel opnieuw bondskanselier te willen worden.

In feite had Merkel geen keuze, meent Misik. 'Met de keuze voor Trump, te midden van de chaos, met Poetin, Brexit, oorlog, overal ontbindingsverschijnselen en autoritaire verleidingen in alle hoeken en gaten, maar vooral met de teloorgang van de VS als zwaartepunt van de liberale democratie, heeft zij onverhoopt een nieuwe rol gekregen: 'De laatste verdediger van het liberale Westen', noemde de New York Times haar. En dan kan de bondskanselier zich nog zo klein maken ('ben weliswaar vereerd, maar het is grotesk en absurd'), maar natuurlijk zou het afwijzen van deze rol haar tot aangeschoten wild hebben gemaakt en in de wereldpolitiek tot nog meer chaos hebben geleid.

'Ook om redenen van binnenlandse politiek had ze nauwelijks een keuze. Juist omdat zij, in het vluchtelingenbeleid, maar ook veel algemener als vertegenwoordiger van het moderne, open, naar buiten gekeerde liberalisme, voor een politiek ging staan die zowel in haar eigen partij als door het rechtse populisme onder zware kritiek kwam te staan, kan ze zich helemaal niet drukken – ze moet haar politiek verdedigen.'

Misik vindt het 'enigszins paradoxaal' dat juist Merkel de redster van de westerse wereld zou zijn: 'Zij is er juist een van de hoofdverantwoordelijken voor dat wij in een situatie zijn gekomen waarin we de pluralistische democratie daadwerkelijk verdedigen moeten.' Een van de belangrijkste oorzaken van de huidige malaise vindt Misik het door Duitsland gevoerde bezuinigingsbeleid in Europa, 'dit voodoo-idee, afgeleid uit de neoliberale mantra van concurrentievermogen – dit verwarde idee, dat je het inkomen van de burger, en daarmee de hele volkseconomie, moet inkrimpen, opdat het weer omhoog gaat'.

Misik schrijft dat het Duitse bezuinigingsdictaat niet alleen in Europa geleid heeft tot acht jaar stagnatie en depressie, ook heeft 'de krachtigste economie van de wereld niets bijgedragen aan het herstel van de wereldeconomie'. 'Moet de vrouw die eraan bijdroeg de vrije wereld aan de rand van de instorting te brengen nu de redster van de vrije wereld worden?', vraagt Misik dan retorisch. 'Ja, dat moet ze, hoe gek dat ook klinken mag.'

Gezien de gematigde politieke stijl die Merkel haast altijd – met uitzondering van haar vluchtelingenbeleid – heeft gekenmerkt, verwacht Misik niet dat zij de 'leider' van de westerse wereld wordt, in die zin dat zij moedig voorop gaat – maar eerder dat ze een consensus tot stand brengt en daarbij initiatieven meeneemt die van anderen komen. Van andere 'leiders' maar ook van de werkelijkheid.

'Als haar dat ook deze keer lukt, dan kan ze echt de redster van de vrije wereld worden.'

14:28 maandag 21 november 2016

Lees vandaag ook de opiniebijdrage van econoom Thomas Piketty in The Guardian.

'Laat ik met de deur in huis vallen: de overwinning van Trump is het gevolg van een explosie van economische en demografische ongelijkheid in de VS die decennialang aan de gang is en van het onvermogen van opeenvolgende regeringen daar een oplossing voor te vinden. Zowel de regering Clinton als Obama ging vaak mee met het marktliberalisme dat de regeringen Reagan en Bush lanceerden. Soms gingen ze zelfs verder: zie de financiële en commerciële deregulering onder Clinton. Maar de verdenking dat de Democraten tegen Wall Street aanschurkten, gaf de doorslag. Plus het onvermogen van de Democratische elite lessen te trekken wat stemmers op Sanders bewoog.

De tragedie is dat het programma van Trump de trend van ongelijkheid alleen maar zal bevorderen. Hij wil de zorgverzekering voor laag betaalde arbeiders onder Obama afschaffen en het belastingtarief voor winst van ondernemingen met 15 tot 35 procent verlagen.

Als er geen nieuwe compromissen worden gevonden voorspelt de toenemende rol van etniciteit in de Amerikaanse politiek ook weinig goeds, In de VS stemt 60 procent van de blanke kiezers voor de ene partij en 70 procent van minderheden voor de andere.

De belangrijkste les voor Europa en de wereld is helder, het is urgent dat globalisering fundamenteel een andere richting in moet slaan. De belangrijkste uitdagingen van onze tijd zijn de groeiende ongelijkheid en de opwarming van de aarde.

Handelsliberalisering moet niet langer onze voornaamste focus zijn. Handel moet opnieuw een middel in dienst van een hoger doelen worden. Het had nooit iets anders mogen zijn.

Er zouden geen internationale verdragen meer mogen worden getekend die handelsbarrières slechten zonder meetbare en bindende maatregelen, zodat fiscus en klimaat er in die verdragen niet bij inschieten. Een voorbeeld: er zou een gemeenschappelijke een minimale belastingheffing en vaststelling van CO2 uitstoot moeten zijn, die gecheckt en gesanctioneerd moeten worden.

Vanuit dit gezichtspunt zou het vrijhandelsverdrag CETA tussen EU-en Canada verworpen moeten worden. Het is iets uit een andere tijd. Het is louter een een handelsverdrag en bevat absoluut geen restricties op fiscaal of klimaatgebied. Het refereert heel vaak aan de belangen van investeerders en maakt het multinationals mogelijk staten aan te klagen bij private arbitragehoven, daarmee openbare rechtsinstanties passerend.

In een tijd dat Amerikaans legaal imperialisme aan kracht wint en zijn regels en verplichtingen oplegt aan onze bedrijven, is dit teruglopen van openbare rechtvaardigheid een aberratie. De prioriteit zou bij het optuigen van sterke publieke autoriteiten moeten liggen, met het scheppen van aanklagers, onder wie een aanklager namens de Europese staten die in staat is hun beslissingen te bekrachtigen.

Het is tijd het politieke discours over globalisering te veranderen. Handel is prima, maar eerlijke, duurzame ontwikkeling vraagt om openbare diensten, om infrastuctuur en een gezondheids- en onderwijssysteem. Die vragen op hun beurt om een eerlijk belastingsysteem. Als we dit alles niet kunnen leveren, zal het Trumpisme zegevieren.'

09:44 maandag 21 november 2016

Toine Heijmans was aanwezig bij het PvdA-lijsttrekkersdebat tussen 'Diederik Asscher en Lodewijk Samsom, dat hoe dan ook zal knetteren.' (...)

'Het is een kleine knetter, maar genoeg om het nieuws te halen. Lodewijk Samsom zegt iets over Diederik Asscher. 'Opnieuw in aanvaring', schrijft het AD, en volgens De Telegraaf is het er 'hard aan toegegaan' - ik ben kennelijk in slaap gevallen. De fotografen hebben moeite een foto te maken waaruit iets spreekt van een matpartij - maar het lukt. Mooi zo. De inhoud is dan al door een groot oud raam naar buiten gevlogen.

Bij de PvdA weet je het nooit. Maar Lodewijk Samsom gaat winnen, dat staat vast.'

09:33 maandag 21 november 2016

De wereld heeft een flinke dosis Oprah nodig, schrijft Harriet Duurvoort vandaag in haar column. 'Moet je populisten de hand reiken of je juist gaan richten op het beschermen van je eigen gemeenschap, die afgezien van hoe individueel jij je ook mag voelen, steeds meer bedreigd lijkt te worden? Ik ben altijd erg van het de hand reiken geweest, van het menselijke gesprek, naar elkaar luisteren. Ook van het hardere debat.'

09:11 maandag 21 november 2016

Het was geen complot, maar gewoon een onmachtige missie, schrijft Raoul du Pré vandaag in het Commentaar over het nieuwe rapport over Srebrenica.

'Dutchbat was op een onmachtige missie - een complot was daarvoor niet eens nodig. Daarvoor is Nederland medeverantwoordelijk. Het kabinet-Kok II trad er in 2002 terecht om af. Het enige lichtpunt is dat de les na 1995 wel is geleerd. Nooit meer daarna kwamen Nederlandse militairen en de VN zo slecht beslagen ten ijs.'

09:42 zondag 20 november 2016

‘Het opleidingspeil van de bevolking neemt gestaag toe. Maar het verstand?’ Dat vraagt Aleid Truijens zich af naar aanleiding van de ouders die hun kinderen niet willen laten vaccineren. ‘Dat met name hoogopgeleiden twijfelen aan de uitkomst van deugdelijk onderzoek is zorgwekkend. Het complotdenken, het laten prevaleren van 'gevoel' boven de feiten, de gedachte dat wetenschap 'ook maar een mening is', dat iets waar is 'omdat het op Facebook staat' - het zijn niet langer dwalingen van beklagenswaardige domoren en gekkies. Mensen die een hogeschool of universiteit hebben doorlopen doen soms vrolijk mee.’

De oplossing zal deels uit het onderwijs moeten komen, meent Truijens. ‘Op school zit je om te leren nadenken. Nu informatie overal is en permanent opvraagbaar, en de sociale media de belangrijkste poortwachters zijn, is het de taak van het onderwijs om jongeren door dat woud te loodsen. Hoe beoordeel je een bron? Wat is een mening, een veronderstelling, een feit? Hoe herken je argumenten, wat is feitelijke onderbouwing? Hoe werkt wetenschap? Wanneer is onderzoek betrouwbaar? Zo'n praktisch-filosofisch vak ontbreekt. Het zou het allerbelangrijkste schoolvak moeten zijn.’

De Betrouwbare Mannetjes zijn er ook behoorlijk klaar mee. Met die elite van ons. ‘Het is niet om aan te zien, dat voortdurende gekruip voor het volk. Het NOS-Journaal is zo onderhand een soort infotainment en 's avonds wordt ieder onderwerp in een debat gegoten waar geen expert kan plaatsnemen zonder tegenover iemand te zitten die zegt dat het niet zo 'voelt'. Goed luisteren, de zorgen serieus nemen.’

‘Van een beetje tegengas is nog nooit iemand slechter geworden. Als hoogopgeleiden hun kinderen niet willen vaccineren, roept ook niemand betuttelend dat je die mensen serieus moet nemen. Onzin is onzin. (…) Make our elite great again!’

‘De boze witte man bestaat niet’, schrijft Bert Wagendorp tenslotte. ‘Hij is een constructie van mensen die niet kunnen leven met de diversiteit en breedte van het ongenoegen. Het is gemakkelijk de samenleving in te delen in gewoon volk en kosmopolieten met bakfietsen, in machtelozen en establishment; dat wekt in elk geval de schijn van duidelijkheid en grip op de zaak. Maar het is een ontkenning van de complexiteit en een valse voorstelling van zaken. Het beeld van de boze witte man in de media en de politiek deugt niet. Het is een loze verzamelterm.’

Wagendorps oplossing: ‘Er is in Nederland meer ruimte voor nuance en compromis dan we denken. Maar dan moeten we stoppen met stereotypen, vooroordelen en simpele oplossingen, met het creëren van gezochte tegenstellingen. Het is bijna een versleten woord, maar we moeten op zoek naar verbinding.’

09:53 vrijdag 18 november 2016

Columnist van The New York Times Thomas Friedman schrijft dat Trump een grote draai kan maken inzake klimaatverandering, zich beroepend op de vrije markt.

09:46 vrijdag 18 november 2016

De democratie had geen topdag, afgelopen zaterdag, schrijft columnist Asha ten Broeke vandaag in haar column. 'Tweehonderd antiracisme-activisten die tijdens de Sinterklaasintocht in Rotterdam vreedzaam wilden betogen tegen Zwarte Piet, zijn opgepakt. Dat ging met grof geweld.' (...) 'Een democratie moet haar dissidenten koesteren.'

09:27 vrijdag 18 november 2016

Lees ook de column van Toine Heijmans over de mislukte missie van Abou Jahjah. 'De jeugd gaat nu óf het verkeerde pad op óf kiest voor de religie.'

09:11 vrijdag 18 november 2016

De Europese Commissie geeft een dubbele boodschap af over overheidsbestedingen en het Stabiliteitspact, stelt Pieter Klok in het Commentaar. 'Moeten landen in de eerste plaats het Stabiliteitspact handhaven of zijn ze vooral verantwoordelijk voor economische groei? Moscovici lijkt voor het laatste te kiezen. Dat mag en is misschien zelfs verstandig, mits het geld zinvol wordt besteed, maar hij moet niet raar opkijken als de begrotingsdiscipline van de lidstaten dan verslechtert.'

09:46 donderdag 17 november 2016

Met de benoeming van Steve Bannon maakt de ultrarechtse versie van identiteitspolitiek zijn entree in het Witte Huis, schrijft Stephan Sanders in zijn column. 'Dat is niet marginaal, dat is geen klein zwart nationalistisch groepje in een afbraakpand te Oakland, Californië, waar de allerlaatste Black Panther-afdeling haar oprichtingsvergadering belegt. Maar het extreem-rechts radicalisme, dat zich griezelig spiegelbeeldig verhoudt tot de links-radicalen, zit inmiddels aan de rechterhand van Trump, de aankomende president van de Verenigde Staten.'

'Met de verkiezing van Trump, en in het kielzog van zijn strateeg Steve Bannon is de 'ras-bewuste' politiek doorgedrongen tot de grote, publieke arena.'

09:40 donderdag 17 november 2016

'De immigrant is - als een soort Bijbelse gesel - verantwoordelijk gesteld voor zijn eigen inburgering', schrijft Arnout Brouwers in het Commentaar, 'en krijgt vanaf het begin officiële brieven die louter in het Nederlands gesteld zijn. Dat is het paard achter de wagen spannen om ideologische redenen.'

'De integratie van vluchtelingen is op tal van vlakken - denk aan arbeid en huisvesting - al moeilijk genoeg, maar op één gebied kan de overheid zonder al te veel moeite een grote stap zetten: het leren van Nederlands. Vooral in vluchtelingengezinnen waar niemand Nederlands spreekt, kan alleen een verplichtende en serieuze inspanning tot resultaat leiden. Laat de staat dit organiseren - bijvoorbeeld op gemeentelijk niveau - en zorg dat tenminste deze hobbel zo snel mogelijk genomen wordt door tienduizenden nieuwe landgenoten. Dat dient niet slechts hun belang, maar ook het algemeen belang.'

09:34 donderdag 17 november 2016

Het gevaar van robotisering van het parlement ligt op de loer, schrijft Ariejan Korteweg in zijn column vandaag. 'Van SP tot VVD, CDA of D66 - allemaal gaan ze de verkiezingen in met een stoet aan politiek medewerkers, pa-consultants, lokaal bestuurders, ambtenaren en andere vertrouwelingen uit de binnenste ring. Ongetwijfeld bevorderlijk voor een optimale fractiediscipline. Maar de dood in de pot voor de herkenbaarheid van het parlement. Dwarsvliegers uit bedrijfsleven, onderwijs, landbouw of verpleging zijn er amper. Alleen relatieve nieuwkomers als 50Plus en Denk komen met kandidaten die andersoortige ervaring meebrengen.'

17:29 woensdag 16 november 2016

In een tijdperk van politieke propaganda, verdienen lezers een onafhankelijk oordeel, schrijft Bret Stephens in een persoonlijke column in The Wall Street Journal.

In 2008 en 2012 schreef ik columns tegen Barack Obama’s kandidatuur voor het Witte Huis. De cultus rond zijn persoonlijkheid die met zijn kandidatuur samenhing ‘creeped me out’. Mensen die T-shirts droegen waarop de kandidaat werd voorgesteld als profeet, deden me denken aan gelovigen, niet aan democratisch burgers.

Ik heb nooit spijt gehad van mijn verzet tegen Obama. Noch heb ik spijt van andere standpunten waarmee ik geen wit voetje haalde bij de lezers.

Maar niets bereidde mij voor op de stortvloed van smaad als gevolg van mijn onverminderde minachting voor Donald Trump. In augustus 2015 noemde ik hem ‘een grofgebekte proleet aantrekkelijk voor stillere proleten’. Vorige week heb ik gezegd dat hij een demagoog was. Ik ben de tel kwijt van lezers die mij vertellen, meestal meer dan eens, dat ze hun abonnement hebben opgezegd met mij als reden, of eisen dat ik me verontschuldig, ontslag neem of verhuis naar Israël. Zijn overwinning vorige week heeft deze eisen verdubbeld.

Waarop mijn overwogen antwoord is: Non, je ne regrette rien.

Columnisten zijn hun lezers verplicht een morele stem te laten horen. Bij de benoeming van Steve Bannon als topstrateeg, kan men zeggen dat Trump de opstandige krachten die hem steunden probeert tegemoet te komen. Maar het belangrijke feit is dat Bannon de leiding had over een website die het leuk vond Bill Kristol een ‘afvallige Jood’ te noemen, en over Anne Applebaum zei dat ‘niets helser is dan een lid van een woedende Poolse, Joodse, Amerikaanse elite’. Als volgzame Republikeinse leiders Bannon hier niet op aanspreken, dan is het aan de columnisten die ze waarschijnlijk lezen om dat te doen.

‘Een goede krant’, zei Arthur Miller, ‘is een natie in gesprek met zichzelf’.

Een verantwoordelijke columnist, zou ik willen toevoegen, is een metgezel die tegen u terugpraat. Terugpraten is niet hetzelfde als echoën.’

16:45 woensdag 16 november 2016

Hoofdredacteur van het Amerikaanse maandblad Vanity Fair Graydon Carter schrijft in een artikel onder de kop ‘God, wat houd ik van dit land’ puntsgewijs wat hij vindt van de verkiezing van Donald Trump.

- Alleen in Amerika kan een man wiens bedrijf vele malen bankroet is verklaard, zichzelf voordoen als succesvol zakenman.

- Alleen in Amerika, een land gebouwd op een geschiedenis van immigratie, kan een man die met twee immigranten trouwde – onder wie een die illegaal zou hebben gewerkt toen ze hier aankwam –een anti-immigratie campagne voeren.

- Alleen in Amerika kan een man met een legendarische reputatie van het belazeren van kleine zakenmensen en arbeiders zichzelf voordoen als kampioen van de kleine man.

- Alleen in Amerika kan een man die opschept over het grijpen en kussen van vrouwen zonder hun instemming 53 procent van de vrouwelijke blanke stem krijgen.

- Alleen in Amerika kan een man die de dienstplicht ontliep en die oorlogshelden en hun families beledigde de opperbevelhebber worden van de grootste militaire macht op aarde.

- Alleen in Amerika kan een man wiens staf klaarblijkelijk zijn Twitter-account wegnam omdat hij zichzelf niet onder bedwang heeft, de nucleaire codes in handen krijgen. (Dank u, president Obama, dat u deze heeft aangedragen.)

- Alleen in Amerika kan een man die een boek met Hitlers toespraken naast zijn bed had liggen heerser worden over de op een na grootste Joodse gemeenschap ter wereld.

- Alleen in Amerika kan een man die waarschijnlijk bijna twintig jaar geen federale belastingen heeft betaald en die weigerde zijn belastingaanslagen openbaar te maken, verantwoordelijk worden voor Financiën en de Belastingdienst.

- Alleen in Amerika kan een man die denkt dat de opwarming van de aarde onzin is – en verzonnen door de Chinezen – verantwoordelijk worden voor niet alleen het ministerie van Milieuzaken maar ook voor de onderhandelingen met andere landen – in de ecologisch gevaarlijkste periode in de moderne geschiedenis van de aarde.

- Alleen in Amerika kan een man die de scheiding van machten niet begrijpt, en die gepleit heeft voor het gebruik van martelingen ondanks nationaal en internationaal recht, gereed worden geacht om een eed af te leggen waarin hij belooft de Amerikaanse Grondwet ‘in stand te houden, te beschermen en te verdedigen’.

Vertel me niet dat Amerika niet langer een land is van onbegrensde mogelijkheden.

11:50 woensdag 16 november 2016

Lees vandaag ook de mediarubriek van onze correspondent Patrick van IJzendoorn over wat de Britse media over de zege van Trump schrijven. 'Onderkoelde analyses, maar er is ook gelachen', constateert Van IJzendoorn.

'De vooruitstrevende conservatief Matthew Parris vroeg zich in The Spectator af of de kiezers nog kunnen worden vertrouwd met het stembiljet, de schrijver Ian McEwan constateerde met misnoegen dat we het Tijdperk van de Sterke Man zijn binnengetreden en Libertariër Claire Regina Fox verdedigde de post-waarheid politiek tegen de feitenfetisjisten. 'Waarom wordt aangenomen', schreef de ex-communiste, 'dat mensen die met hun hart stemmen in de war zijn? Ze ageren, en dat is maar goed ook, tegen het reductionistische, steriele nuttigheidsdenken.''

10:00 woensdag 16 november 2016

De verkiezingsoverwinning van Donald Trump voorspelt weinig goeds, schrijft Heleen Mees vandaag in haar column.

'Hillary Clinton voerde campagne met de slogan 'Stronger Together' en ze had een visie van de Verenigde Staten als een inclusieve samenleving zoals de stad New York. Als Hillary de kans had gekregen om haar beleidsvoornemens te verwezenlijken, zou voor iedere Amerikaan onderwijs, gezondheidszorg, ouderschapsverlof en kinderopvang toegankelijk en betaalbaar zijn geweest. Het zou geen verzorgingsstaat zijn zoals we die in Europa kennen, maar het zou er wel dicht bij in de buurt zijn gekomen.'

'Er zal tijd voor nodig zijn voordat historici erkennen hoe radicaal en visionair Clintons verkiezingsprogramma was. Voor nu rest haar aanhangers slechts weemoed en melancholie.'

09:47 woensdag 16 november 2016

De biografie over Boudewijn Büch is een grote teleurstelling, vindt columnist Max Pam. 'Büch was een soort Weinreb in het klein, met dien verstande dat de wonderrebbe die in de Tweede Wereldoorlog heel wat Joden voor miljoenen wist op te lichten tenminste nog echt Joods was. Büch zei dat ook te wezen, maar ook dat had hij uit de duim gezogen. Jood zijn, dat klonk nu eenmaal interessant. Lijden, de Holocaust! Wie kan daar tegenop? The Mozes Boudewijn Bücket Residence speaking!'

'En nu probeert Eva Rovers, met Frits Barend in haar kielzog, ons wijs te maken dat drs. drs. Büch weliswaar heel weinig heeft geschreven dat de moeite waard is - het kan net op een postzegel - maar dat hij van zijn hele leven een kunstwerk heeft gemaakt. Life as a piece of art. Hij was zogenaamd een levend romanpersonage uit zijn eigen werk.'

'No way! Te veel eer voor deze charlatan.'

09:23 woensdag 16 november 2016

Lees vandaag ook de column van Margriet Oostveen over een kleine klucht rond het Nederlandse racismedebat: 'Cursus 'Help ik ben wit!' gaat even niet door'.

09:09 woensdag 16 november 2016

Ook Haagse politici moeten duidelijk maken of en zo ja hoe zij de defensie-uitgaven willen verhogen, schrijft Arnout Brouwers vandaag in het Commentaar.

'De vragen die nu snel op Europa afkomen, zijn van groot belang. Zijn Europese NAVO-lidstaten bijvoorbeeld bereid hun defensie-uitgaven serieus en voor langere tijd te verhogen? Dat betekent ook in Nederland jaarlijks miljarden extra voor defensie en dat schreeuwt om een nationaal debat. Hoever willen Nederlandse politici gaan (of niet) en ten koste van welke andere prioriteiten?'

10:33 dinsdag 15 november 2016

De Colombiaanse regering heeft zich vooralsnog niet laten gijzelen door de 'stem van het volk', schrijft Carlijne Vos in het Commentaar. 'Het referendum toont aan dat het volk kán corrigeren zonder het kind met het badwater weg te gooien.'

Theresa May heeft gelijk dat ze het parlement niet betrekt bij de afhandeling van het besluit tot Brexit, betoogt hoogleraar Europees recht Tom Eijsbouts in een opiniestuk. 'Stel je voor dat er langzamerhand een onderstroom van twijfel over de Brexit zou ontstaan, ook onder zijn voorstemmers. […] Zo'n situatie zal opnieuw enorme spanningen in politiek en samenleving ontketenen en vraagt ook in dat geval van May om alle touwen in handen te hebben om opnieuw te kunnen aansturen op dat keerpunt.'

Historicus Thom Egberts zou juist wat méér storytelling willen in de politiek. Hij gaat hier in op Teun van de Keuken die stelt dat 'mensen met problemen hulp willen, geen Groot Verhaal.' Hij gelooft niet in 'marketing om problemen te bestrijden' terwijl dat volgens Egberts toch juist de kern moet zijn van politiek.

De overwinning van Trump deed columnist Caspar Janssen denken aan oud-politica Ria Beckers. 'Ria Beckers scoorde extreem laag op de Bokito-ladder. Sterker: als ze nog geleefd had, was ze in haar uitstraling de absolute tegenpool geweest van Donald Trump en Geert Wilders.' En toch: Hadden we maar naar haar geluisterd.

10:11 maandag 14 november 2016

Een verbod op ‘zetelroof’ gaat volgens Raoul du Pré te ver, schrijft hij in het Commentaar. ‘Alle zetels tot eigendom verklaren van de fractie, maakt van Kamerleden makke schapen.’ Volgens Du Pré geeft een afsplitsingsverbod een partijtop te veel macht om afwijkende meningen te negeren en discussies te smoren.

Trump won de presidentsverkiezingen, tegen de verwachting van de Amerikaanse media in. Volgens Shula Rijxman, de voorzitter van de Raad van Bestuur van de NPO, worstelen veel programmamakers met de vraag of de gevoelens in de Nederlandse samenleving wel voldoende aandacht krijgen. ‘Want ook ik stel mezelf de vraag of we alle geluiden serieus nemen en laten zien en horen.’ Daar gaat de NPO nu iets aan doen: ‘Wij gaan u daarom veel nauwer betrekken bij de keuzes die wij maken.’

Het soort opiniepeilingen over bijvoorbeeld de Amerikaanse presidentsverkiezingen, worden vaak gedaan door organisaties die behoren tot de gevestigde orde. Dat schrijven Liesbeth Hulst en Kees van den Bos in een opinieartikel. 'Mensen die niet tot de status quo behoren, verbergen hun afkeer van de elite tegen deze organisaties.' Volgens hen speelt deze verborgen afkeer tegen het establishment ook in Nederland.

'In de globaliserende wereld is er iets grondigs mis aan het gaan met de democratie', schrijft René Cuperus in zijn column. De grootste bedreigingen? Het populisme en de technocratie.

09:33 zondag 13 november 2016

Gaat Donald Trump inbinden nu de winst binnen is? Niets wijst daarop, stelt Kustaw Bessems in het opiniestuk 'Donald, net zo gewoon als wij neushoorns'. Sterker nog: onze hang om te doen alsof alles wel losloopt, is gevaarlijk.

'Dat de Trump-als-normale-politicustheorie zoveel populairder is, heeft volgens mij met een diep menselijke behoefte te maken om het eigen leven niet al te zeer te laten verstoren door extreme gebeurtenissen. De veerkracht van de mens is befaamd: geen oorlog of natuurramp heeft ooit kunnen voorkomen dat een vorm van dagelijks leven zijn gang gaat, hoe beperkt ook. Dat is een nuttig instinct op individueel niveau: zo overleef je.'

'Maar op collectief niveau kan het schadelijk zijn: als er gevaar dreigt en iedereen normaliseert dat, wie doet er dan wat tegen? Er treedt ook een gek fenomeen op: hoe groter het gevaar, des te meer moet je ertegen doen. Des te hoger is dus de drempel om tot handelen over te gaan. Oftewel: hoe groter het gevaar, des te passiever de reactie. Journalisten zijn net mensen, weten we tegenwoordig, dus die doen vaak ook mee aan dat normaliseren. En daarmee laten ze hun publiek ontspannen.'

Als er één land is waar het succes van Trump geen verrassing had moeten zijn, dan is dat Nederland, schrijft Martin Sommer. "Wij waren gidsland immers. Eerst Fortuyn, toen Wilders, plus twee referenda met een luidruchtig nee. Wilders lijkt sprekend op Trump. Hoe vaak is hij niet afgeschreven omdat hij te ver was gegaan? Het kan de kiezers niet bommen. Zij hanteren de stelregel: niet goedschiks, dan maar kwaadschiks.'

'Onder Hillary was 'change' meer van hetzelfde. De beurzen waren bang voor Trump en niet voor haar. Alles moest anders, maar toch eigenlijk liever niet. Herkenbaar, ook in Nederland. Meer immigratie en meer globalisering, dat is de richting van de geschiedenis. Wie er anders over denkt, heeft de boot gemist. Ook al wint hij de verkiezingen.'

Aleid Truijens richt in haar column de pijlen op de journalistiek en het daarin dominerende simplistische narratief over de Amerikaanse presidentsverkiezingen. 'Bij het opleidingsniveau lijkt wel iets aan de hand. Mensen die aan een college hebben gestudeerd, stemden vaker op Clinton dan op Trump, 52 tegen 43 procent. In 2012 stemde nog 48 procent van de hoogopgeleide kiezers op Romney. Een verschil van 5 procent. Dat, gevoegd bij de minieme verschuivingen in de categorieën man/vrouw en wit/zwart, lijkt mij te weinig om de bewering te rechtvaardigen dat 'laagopgeleide, witte mannen' massaal terugslaan.'

"Journalisten gaan op zoek naar de waarheid, maar ze houden van een goed verhaal. Net als leraren. We houden graag de aandacht vast. Voorlopig is dít interessant en leerzaam materiaal voor scholieren, maar ook voor psychologen, politicologen en sociologen: de discrepantie tussen het lekker klinkende narratief en de feiten. In een tijd waarin verhalen, mythen en meningen de werkelijkheid overspoelen, mogen 'wij' wel wat meer oog hebben voor kille cijfers en saaie feiten.'

09:46 vrijdag 11 november 2016

Zin in iets anders dan Trump? Lees dan de column van Elma Drayer over het gekrakeel rond de Amsterdamse Kristallnachtherdenking. Aan ideologische voorspelbaarheid raak je gewend. Bij zoveel ideologisch onbenul staat je verstand telkens weer stil.'

09:42 vrijdag 11 november 2016

New York Times-columnist Nicholas Kristof geeft een paar redenen om als Amerikaan even te wachten met een visumaanvraag. Hij stelt dat de keuze van Trump als president geen ramp hóéft te zijn. 'Democraten zijn te snel om de aanhangers van Trump als 'sneue types' weg te zetten. Zeker, sommigen zijn racist of vrouwenhater, maar veel van hen zijn gewoon goeie mensen die op Obama hebben gestemd. Het plattelandsstadje waar ik vandaan kom, Yamhill in Oregon, is pro-Trump en echt, de stemmers daar zijn niet allemaal onverdraagzame monsters, maar goedwillende mensen van wie het leven door het verdwijnen van industriebanen op zijn kop is gezet.'

09:37 vrijdag 11 november 2016

De VS blijven een centrale rol spelen in de wereld, ook onder president Donald Trump, stelt Harvard-docent Joseph Nye juist. 'Trump heeft gelijk dat een compleet isolement van Rusland moet worden voorkomen; een land waarmee we tal van overlappende belangen delen. Financiële sancties zijn nodig voor afschrikking, maar we hebben echte belangen die het best gediend zijn door met Rusland om te gaan. Niemand is gebaat bij een nieuwe Koude Oorlog.'

09:29 vrijdag 11 november 2016

Europa staat er nu alleen voor, stelt Mark Leonard. 'Wat kunnen de Europeanen doen in de twee maanden voordat hij president wordt? We moeten onze invloed jegens de VS vergroten. Trump zal, net als andere sterke mannen, zwakte als uitnodiging voor agressie zien. Als Europa samenwerkt, praat het met Amerika vanuit een positie van kracht.'

09:28 vrijdag 11 november 2016

De Democratische Partij moet haar identiteit onderzoeken, na de drievoudige verkiezingsnederlaag, stelt Fokke Obbema in het Commentaar. 'De Democratische Partij zal creatiever moeten zijn om zowel economische groei te realiseren als de nadelige effecten van mondialisering te verzachten.'

19:15 donderdag 10 november 2016

‘Amerika wendt zich af van de wereld.’ Zo vat hoofdcommentator Berthold Kohler van de Frankfurter Allgemeine de gevolgen van de verkiezingsoverwinning van Donald Trump samen. En dat ervaart de wereld als schokkend.

‘De Amerikanen hebben het echt gedaan: ze kozen een ‘haatprediker’ als president. Zo had minister Steinmeier van Buitenlandse Zaken presidentskandidaat Trump genoemd. Maar de meerderheid van de Amerikanen bekommerde zich niet om de waarschuwingen uit Europa en de adviezen uit Hollywood. Daarmee brachten ze hele hoofdsteden in shock. Want als Trump in zijn buitenlandse politiek gaat doen wat hij in de verkiezingsstrijd vanuit de heup beloofde, staat het toch al aangeslagen westerse internationale systeem een revolutie te wachten.

Trump liet op het gebied van de buitenlandse politiek veel verwards horen, met één gemeenschappelijke noemer: het zich opnieuw bezinnen van Amerika op zichzelf en het zich terugtrekken uit de agenda’s van de wereldpolitiek, of die nu gaan over veiligheid, klimaat of vrijhandel. In Amerika kreeg dit neo-isolationisme bijval van dat deel van de bevolking dat zichzelf ziet als verliezer van de globalisering. Het zich afwenden van de wereld schokt niet alleen de andere helft van de Amerikanen, maar ook alle politici in het buitenland, die het engagement van Amerika in het internationale systeem als onontbeerlijk zien.

Weliswaar wordt ook in de soepkeuken van een supermacht niet alles zo heet gegeten als het wordt opgediend, ook en juist niet omdat aan alle fornuizen Republikeinen staan die niet allemaal aanhangers van Trump zijn. Het Amerikaanse systeem van ‘checks and balances’ zal hem afremmen. Toch kan men er niet op rekenen dat hij daardoor wordt bekeerd. Daarom noemde de bondskanselier voorwaarden (!) waaronder zij met hem zal samenwerken. Europa moet er rekening mee houden dat Trump de basislijn volgt die hem in het Witte Huis heeft gebracht. De verdeelde Europeanen zullen hun belangen weer sterker zelf moeten behartigen als Amerika zich nog meer uit Europa en het Midden-Oosten terugtrekt.

‘Shock and awe’ heeft de aardbeving in Amerika teweeggebracht in de Europese hoofdsteden, ook al omdat gevreesd wordt dat de triomf van Trump het populisme wereldwijd zal opstoten, naar de regels van Frank Sinatra: ‘If I can make it there, I’ll make it anywhere.’ Marine Le Pen feliciteerde Trump als een der eersten; AfD-woordvoerder Meuthen sprak van een ‘goed signaal voor de wereld’, dat een keerpunt vormt.

Dat is er wel al lang als je bedenkt hoe snel veel Europeanen van hun geloof in het nut van de Europese eenwording zijn gevallen. Ook aan deze kant van de oceaan heeft het politieke establishment daaraan een zekere schuld. Maar de noodlottige misvatting dat een wereld volgens de voorstelling van Poetin, Erdogan, Trump en Le Pen de betere zou zijn, wordt niet verspreid door ‘eurocraten’, maar door die demagogen, leugenaars en narcisten die nu aan beide zijden van de oceaan als verlosser worden gevierd.’

12:06 donderdag 10 november 2016

Te hopen valt dat Donald Trump zich in zijn beleid laat leiden door het pragmatisme van de zakenman, schrijft Pieter Klok in het Commentaar. ‘De stem voor Trump komt mede voort uit rancune tegen een establishment dat continu benadrukt dat vrijhandel en mondialisering een zegen zijn voor het land, terwijl grote groepen Amerikanen daar in het geheel niet van profiteren. Trump heeft dat aangewakkerd […] Als president zal hij alles moeten doen om die rancune weer terug in de fles te krijgen.’

Columnist Marjan Slob vraagt zich in haar column af wat ‘de Boze Witte Man’ nu gaat doen en ziet daarbij familie Bundy voor zich. ‘Al Bundy slingert hatelijke opmerkingen de wereld in, kibbelt altijd met zijn familie, maar stijgt boven zichzelf uit als hij voor ze opkomt. Zou hij Trump hebben gestemd?'

De commentaren op Trumps verkiezingsoverwinning zijn soms fel. Zo noemt David Remnick van The New Yorker zijn presidentschap ‘een ziek makende gebeurtenis in de geschiedenis van de Verenigde Staten en de liberale democratie.’ In het hoofdcommentator van Die Welt wordt vooral gevreesd voor een nieuwe Ruslandpolitiek. ‘Hij zal proberen een deal te sluiten met Poetin en de Krim ruilen voor Aleppo. Zo van: u kunt de Krim houden, maar dan gaan we samen IS verslaan.’

14:58 dinsdag 8 november 2016

Op de voorpagina's van de kranten siert morgen de nieuwe president van de Verenigde Staten. Vandaag houden de Europese kranten 'hun adem in'.

In Duitsland vrezen ze voor Trump als president. Die Welt illustreert dit met een goudrode voorpagina waarop de Republikein te zien is met grote letters 'Apocalypse Now', het einde is nabij. De Duitse krant voorspelt een historische cesuur die zal aanbreken als Trump wint.

Ook de Duitse krant Hamburger Morgenpost staat kritisch tegenover Trump. De presidentskandidaat wordt een ‘horror-clown’ genoemd die niet gewenst is. De krant schrijft over 'de vreselijkste verkiezingscampagne uit de Amerikaanse geschiedenis' en houdt de adem in.

De hele wereld houdt zijn adem in, schrijft ook de Spaanse El País op de voorpagina. In Frankrijk worden, ongeacht wie de verkiezingen wint, radicale veranderingen verwacht. Veranderingen die volgens Le Figaro niet alleen voelbaar zullen zijn in Amerika, maar in de hele wereld.

De Britse kranten hebben het vooral over de geringe voorsprong van Clinton, die bleek uit de laatste peilingen, maar herinneren de lezers aan een 'bittere' verkiezingscampagne die volgens The Guardian vooral voor verdeeldheid zorgde. The Independent heeft het over 'wanhopige' laatste pogingen om kiezers te winnen.

Ook NRC Handelsblad omschrijft, net als El País en Hamburger Morgenpost, het wachten op de uitslag als 'de adem inhouden'. De middagkrant bericht daarnaast over de recente peilingen waaruit blijkt dat Trump in Florida aan kop gaat.

10:03 dinsdag 8 november 2016

Lees vandaag ook de eerste bijdrage van onze nieuwe columnist Erdal Balci: 'Vroeger hoefde je alleen maar te hopen dat de wereldleiders met hun poten van de kernbomknoppen afbleven, tegenwoordig blaast een ieder zichzelf bij de supermarkt op. Wat is normaler dan dat de mensen het karwei willen laten klaren door een autoritaire leider die harde maatregelen neemt en daarbij geen tijd verspilt aan het aanhoren van de mening van jan en alleman.'

09:56 dinsdag 8 november 2016

Galen A. Irwin Joop van Holsteyn stellen juist dat deze verkiezingen zijn zoals elke keer: doodgewoon. 'Gelet op onderliggende opvattingen en stemgedrag zijn het, in 2016, opvallend gewone verkiezingen.'

09:49 dinsdag 8 november 2016

Lees ook de opiniebijdrage van Koen Petersen: Nieuwe president moet vertrouwen herstellen. 'Wie de verkiezingen ook wint, zij of hij begint op 20 januari 2017 met laaggespannen verwachtingen en minimale geloofwaardigheid aan een eerste presidentiële termijn.'

09:01 dinsdag 8 november 2016

Ook de Economist zou, als het kon, stemmen op Clinton. Ze is zeker geen engel, maar ze is en blijft Amerika's 'beste hoop' voor een vastgelopen politiek systeem.

08:43 dinsdag 8 november 2016

De Amerikaanse kiezer heeft echt wat te kiezen - zeer te hopen valt dat het goed uitpakt, schrijft Fokke Obbema vandaag in het Commentaar. 'Clinton valt verre te verkiezen boven Trump. Meer nog dan om hun botsende opvattingen is dat vooral vanwege hun verschillen in ervaring, temperament en fatsoen. De wereld is gebaat bij een betrouwbare, niet overhaast handelende Amerikaanse president - niet bij een man met een opvliegend karakter. Zijn gedrag tijdens de campagne heeft het vermoeden bevestigd dat Trump voor het presidentsambt ongeschikt is.'

16:39 maandag 7 november 2016

Het lijkt morgen een nek-aan-nekrace te worden. Daarom trekken presidentskandidaten Hillary Clinton en Donald Trump op de laatste campagnedag door de 'swing states' in de hoop kiezers voor zich te winnen die de doorslag kunnen geven.

Ook uit de cartoons blijkt: de Verenigde Staten zijn verdeeld. The Huffington Post geeft het grote contrast tussen beide presidentskandidaten weer in een cartoon waarin vooral gekozen is voor tekst. Een tekst die op ingenieuze wijze zowel Clinton als Trump vertegenwoordigt.

De hevige verkiezingsstrijd is voor sommige cartoonisten voer om terug te grijpen naar historische gebeurtenissen. Zo verwijst Jeff Widenner naar de 'Tank Man', een Chinese demonstrant die op het Tiananmenplein voor een colonne tanks ging staan. De cartoon toont alles waar Trump zich - in dit geval letterlijk - tegen verzet.

Dan is er ook nog de verwijzing naar Hitler in The Guardian. Trump wordt als racist afgebeeld die een bepaalde bevolkingsgroep wil buitensluiten - in dit geval alle niet-blanken. Zijn invulling van ‘Make America great again’: make it white again.

Tenslotte zijn er cartoons die een blik op de toekomst werpen. Wat gaat er gebeuren als Trump president wordt? The New Yorker toont een arts die aan een zieke patiënt vraagt of hij dan nog wel gereanimeerd wil worden. En kan Clinton de e-mailaffaire eindelijk achter zich laten als ze het Witte Huis betreedt?

10:19 maandag 7 november 2016

Ruwweg driekwart van de Nederlanders wil Zwarte Piet behouden, maar is dit een kwestie voor een meerderheidsbesluit? Die vraag stelt hoofdredacteur Philippe Remarque in het Commentaar. 'In een multi-etnische samenleving - kijk maar naar de Amerikanen, die zijn al wat langer een 'melting pot' - is het een groot algemeen belang dat de verschillende groepen tolerant en met enig inlevingsvermogen omgaan met elkaar. Raciale stereotypen die de grote groep niet raken, zijn er toch 'not done'.'

Maar geen nood: 'Onze mooie sinterklaastraditie past zich al eeuwen aan veranderende opvattingen aan.'

Columnist Harriet Duurvoort hekelt in een felle column de besparing van 1,2 miljard die de gemeenten hebben geboekt op jeugdzorg en wmo. 'Achter de jubelcijfers schrijnt het. Dat wij, een van de rijkste landen ter wereld, de rechten van de meest kwetsbaren, waaronder kinderen, niet kunnen borgen, is een schandvlek.'

Neem charismatische leiders bloedserieus, is het advies van historicus Clemens van Herwaarden, die een dissertatie schreef over het charisma van Pim Fortuyn. En hij heeft nogmeer adviezen, blijkt uit de column van Toine Heijmans: 'Wees helder over het Oekraïnereferendum. Ga niet als Halbe Zijlstra lamzakkerig iets zeggen over Zwarte Piet. (...) Doe iets, of doe niets, en wees duidelijk.'

09:31 zondag 6 november 2016

Paul Onkenhout schrijft in een vlijmscherpe column over het ontslag van Frank de Boer. 'Verblind door zijn opvattingen heeft Frank de Boer in Milaan zijn eigen mijnenveld gelegd, met zijn project, zijn Nederlandse staf en zijn tot mislukken gedoemde instructies om druk te zetten, uit te zakken, in te spelen, te kantelen en diep te gaan. Met de on-Nederlandse blinde peer is soms niks mis.'

Lees vandaag ook de column van politiek commentator Martin Sommer: 'De roetpiet is het product van bevangenheid en pogingen om een hoog cijfer voor vlijt te krijgen. Hij zal om die reden nooit leuk worden. Dat is politieke correctheid: aanhoudend op kousevoeten lopen. Iemand mocht eens denken dat je zou willen kwetsen.

'Ook zonder Zwarte Piet is er nog veel werk aan de winkel. In de krant gaan we van 'blank' naar 'wit', lees ik bij de ombudsvrouw. Redacteuren vragen haar met klamme handen wat ze moeten schrijven. Wie over een paar jaar nog 'blank' schrijft, moet vrezen voor zijn Amsterdamse vrienden. En of de duvel ermee speelt, moest het woord allochtonen er deze week aan geloven.'

Onze derde tip: de ontroerende column van Eva Hoeke in Volkskrant Magazine over oude doden en nieuw leven. 'Het jammere is vooral dat doden, in weerwil van wat men wenst en wat inspirational quotes je graag vertellen, steeds doder worden naarmate ze langer dood zijn. Herinneringen blijven, maar geur, spraak, stemgeluid, het vervaagt allemaal, net zolang tot je je alleen maar iemands grondtoon herinnert, de grote lijnen, de samenvatting, zodat je twintig jaar later slechts uit die blauwdruk kunt putten om tot de antwoorden op je levensvragen te komen. De details komen niet meer, die moet je zelf invullen, want je moeder weet het ook niet meer precies, wat betekent dat zij een leven na je vader heeft gekregen, godzijdank. Je dode vader als basispakket: het is tekort en genoeg tegelijk.'

09:07 zondag 6 november 2016

Nederland lijkt steeds meer op Southpark-aflevering, schrijft historicus Niels Graaf vandaag in zijn eerste gastcolumn voor Volkskrant.nl. 'Net als Karel van het Reve laat het nieuwe seizoen van Southpark zien dat je meningen niet effectief kunt bestrijden door de uiting ervan te verbieden', stelt Graaf.

'Als Bob Dylan de Nobelprijs al krijgt, verdient Southpark al helemaal een eerbetoon.'

08:21 zondag 6 november 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van Harriet Duurvoort over de verdwijning van het woord allochtoon. 'Op onze middelbare school voelden wij, migrantenkinderen van diverse pluimage die onszelf toch vooral Mokums voelden omdat we in Amsterdam geboren en getogen waren, ons met het nagelnieuwe en onbegrijpelijke woord 'allochtoon' net wat meer op ons gemak dan met 'buitenlander'. Een buitenlander moest oppleuren naar zijn 'eigen land', terwijl wij stiekem hoopten dat we al in ons eigen land woonden. Sterker nog, voor mij gold dat ik nog nooit in mijn eigen land geweest was en ik was de enige niet.'

'Een 'allochtoon', een ambtelijk samenraapselbegrip voor de 'zullie' die wij nu eenmaal wisten dat wij waren, hoorde misschien net wat meer in Nederland dan een buitenlander. Het gaf mijn klasgenootjes, studiegenoten, vrienden en later collega's die Turkse, Marokkaanse, Molukse of Antilliaanse wortels hadden een 'in het zelfde schuitje' gevoel. Het woord allochtoon kleurde hoe wij ons Nederlandse burgerschap beleefden. Natuurlijk raakte het binnen de kortste keren beladen, maar het was soms ook een geuzennaam.'

07:16 zondag 6 november 2016

Meer betrokkenheid van het parlement zal de Brexit niet ondermijnen, maar juist legitiemer maken, schrijft Arnout Brouwers dit weekend in het Commentaar.

'De uitspraak van het hof is geen poging van eurofiele rechters om de uitslag van het Brexit-referendum ongedaan te maken, zoals de tabloids beweren. Zij herinnert er simpelweg aan dat een zo zwaarwichtig besluit als uittreding uit de EU niet zonder tussenkomst van het parlement kan geschieden - net zoals de toetreding in 1972.'

09:31 vrijdag 4 november 2016

Columnist Asha ten Broeke las het programma van kandidaat-lijsttrekker van de PvdA Jacques Monasch. 'Op de eerste pagina van het programma al bijna Wilders-bingo: het ging over 'nationale trots en veiligheid', 'dreiging', 'onvrede over Europa' en een 'politieke elite' die wars is van tegengeluiden van gewone mensen (...).'

Ten Broeke: 'Alles bij elkaar opgeteld, heb ik de indruk dat Monasch zich kandidaat heeft gesteld voor het lijsttrekkerschap van de verkeerde partij. Een andere politieke club zou beter bij hem passen. Hij vindt haar in de kelder van de democratie, aan het einde van de gang, laatste deur rechts.'

09:25 vrijdag 4 november 2016

Toine Heijmans ging naar de herdenking van Theo van Gogh. 'Er zijn acht mensen gekomen, journalisten niet meegerekend. Ze bekijken de wereld door een andere bril dan de mijne. Om hen heen is de stad vol in bedrijf: ambulances gillend, trams schurend, scooters bluetoothend ertussendoor. De stad is opgewonden, maar niet vanwege Theo van Gogh.'

Heijmans: 'De burgemeester moet hier zijn, denk ik, met wat van zijn mensen. Elk jaar weer. Gewoon even hier staan, tien minuten is genoeg, even die naam noemen, anders spoelt-ie weg.'

09:21 vrijdag 4 november 2016

Zowel Democraten als Republikeinen brengen in hun zucht naar de macht de democratie schade toe, schrijft Arnout Brouwers in het Commentaar.

'Wat in het Democratische kamp ontbreekt, is enige introspectie over het onbetwistbare feit dat niet ijverige FBI-detectives maar gedragingen van Clinton zelf - en andere Democraten, zoals 'sexting' Weiner - aan deze onderzoeken ten grondslag liggen. Ondertussen worden de schijnwerpers gericht op de Clinton Foundation.'

09:39 donderdag 3 november 2016

Premier Mark Rutte heeft er een rommeltje van gemaakt met het Oekraïne-referendum, maar hoe hij er in slaagt de troep nu op de stoep te leggen van CDA-leider Buma is, ambachtelijk gesproken, vakwerk. Dat stelt Ariejan Korteweg vast in zijn column vandaag. 'Buma's onwrikbaarheid ondermijnen is een kolfje naar de hand van Rutte', aldus Korteweg.

'Dat de premier door Roos en Baudet met hoon zal worden overladen als hij met een halfbakken aanhangsel terugkomt uit Brussel, zal hij voor lief nemen bij de gedachte aan het duivelse dilemma waarmee hij de CDA-leider opzadelt: voet bij stuk houden door zijn senaatsfractie op te dragen tegen te stemmen - met alle heisa van dien. Of zijn senatoren de vrije teugel laten, ook als ze daarmee Rutte vlak voor de verkiezingen een opkontje geven.'

En wat voor mensen benoemen we trouwens als onze leiders vraagt Stephan Sanders zich af in zijn column. 'Ik ben met terugwerkende kracht steeds verbaasder dat Obama ooit gekozen is, omdat die man lijkt op iemand die je ooit, ergens had kunnen tegenkomen, 'in het wild'. Maar Clinton en Trump zijn allebei 'larger than life'-karakters die het Amerikaanse verkiezingssysteem zelf heeft geselecteerd: is daar niet alles uitgezuiverd wat zou kunnen duiden op enige algemene menselijkheid?'

Nee, daarbij vergeleken is de door Maurice de Hond (opnieuw) aangezwengelde discussie over de spelling een ijtje. De reacties liegen er niet om, in de Stekel van Sylvia Witteman, de column van Bert Wagendorp, die van Jean-Pierre Geelen, en in de brievenrubriek. 'Pak je dochter haar iPad even af, Maurice. Je hebt geen idee hoeveel tijd je zult besparen.'

18:16 woensdag 2 november 2016

Je kan het gebruik van de termen allochtoon, neger, jood, miet en pisnicht verbieden maar het volk in de kroeg heeft er maling aan, schrijft Volkskrant-columnist Arthur van Amerongen in een wederom uiterst vermakelijk stuk in de digitale HP/DeTijd.

09:37 woensdag 2 november 2016

Lees vandaag ook het opmerkelijke opinieartikel van Maurice de Hond: Laten we alle 'ei'-klanken voortaan als 'ij' schrijven en alle 'ou'-klanken als 'au' Dat bespaart leertijd op school.

'Mijn dochter is zeven jaar en onlangs begonnen met verschil tussen een 'korte ei' en een 'lange ij' te oefenen', schrijft De Hond. 'Toen ik haar daarbij ging helpen vroeg ze mij wat nu eigenlijk de regel was om iets met 'ei' te schrijven of 'ij', terwijl het precies hetzelfde werd uitgesproken. Ik ken die regel niet en ging uitzoeken waar dat verschil in schrijfwijze op berust. Via Google vond ik de uitleg en daarbij bleek dat er heel lang geleden wel een verschil was in de manier van uitspreken, maar dat dit omstreeks 1700 verdwenen is. Dat bleek trouwens ook het geval te zijn met de uitspraak van 'ou' en 'au'. Ook die klinken al eeuwenlang exact hetzelfde.'

Op twitter maakt het artikel veel reacties los. Lees hier een aantal tweets terug.

09:34 woensdag 2 november 2016

Waar hebben ze het over in Kenia? Over een vette krantenprimeur die plotseling onvindbaar werd, constateert onze correspondent Kees Broere.

'Het is een ouwe truc, die altijd het tegenovergestelde resultaat heeft. Verbiedt een boek en iedereen wil het lezen. Probeer een krant van de straat te houden en iedereen gaat op zoek naar een verdwaald exemplaar. In tijden van sociale media komt daarbij dat de krant die men probeert te laten verdwijnen, met scherpe foto's op Facebook en Twitter terechtkomt.
Zondag was het weer raak. 'Heeft iemand nog een zondagsuitgave van The Nation?', was 's ochtends vroeg al op diverse plekken de vraag.'

09:27 woensdag 2 november 2016

Lees vandaag de column van Max Pam. 'De dood is een loodzwaar onderwerp. Terecht, maar soms is het ook nodig er met een zekere losheid over te spreken. Verdringing helpt vaak ook een handje. Vandaag is het twaalf jaar geleden dat Theo van Gogh werd vermoord - of moet ik zeggen: gedood? - maar de precieze datum is vermoedelijk allang uit uw systeem verdwenen. Zijn Ispahaan lag op de Linnaeusstraat in Amsterdam-Oost.'

09:24 woensdag 2 november 2016

Het is prima om 'allochtoon' als overheidswoord te schrappen, maar verwacht er verder niet te veel van, schrijft Raoul du Pré vandaag in het Commentaar. 'Maatschappelijke structuren en spanningen laten zich niet onderdrukken door woordkeuze. Zoals de WRR nu zelf vaststelt: de beoogde objectieve werking van 'allochtoon' is in de loop van 27 jaar ook weer verloren gegaan - allochtoon zelf werd een beladen kwalificatie.'

'In die zin lost dit niets op. Maar dat neemt niet weg dat de overheid er goed aan doet om zich vanuit haar voorbeeldfunctie te voegen naar de nieuwe situatie. Heel veel mensen die officieel onder de definitie 'allochtoon' vallen, stellen er om begrijpelijke redenen geen prijs op tot in lengte van jaren in een hokje te worden gepropt. Je komt als immigrant, na verloop van tijd word je Nederlander. En je kinderen al helemaal. Dan is het wel zo prettig als je eigen overheid je ook zo ziet.'

09:48 dinsdag 1 november 2016

In de week dat bekend werd dat we aardig op schema liggen bij het uitroeien van ongeveer tweederde deel van de wilde diersoorten in de wereld hadden we in Nederland te maken met Pauline de Bok, schrijft columnist Caspar Janssen. 'De jacht hoort een rationele aangelegenheid te zijn, geen persoonlijke ontdekkingstocht van de narcistische medemens.'

09:39 dinsdag 1 november 2016

Laat AOW-leeftijd mede afhangen van het aantal gewerkte jaren en de zwaarte van het beroep, schrijft Pieter Klok vandaag in het Commentaar. 'Wie zwaar werk doet, zou juist meer mogelijkheden moeten hebben er eerder mee te stoppen.'

09:11 dinsdag 1 november 2016

Lees hier de rondvraag terug: Is FBI-directeur James Comey buiten zijn boekje gegaan door aan te kondigen dat er nieuwe e-mails van Clinton zijn gevonden? En in hoeverre kan dit de verkiezingen beïnvloeden? 'Hij zou op staande voet ontslagen moeten worden'

09:26 maandag 31 oktober 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel: Schrijf vrouwen niet voor hoe zij emanciperen. 'Een verbod op maagdenvliesherstel is niet ons idee van feministische solidariteit.'

Op Twitter maakt het artikel veel los. Lees hier een aantal reacties:

09:22 maandag 31 oktober 2016

Lange tijd was er alle reden heel optimistisch te zijn, schrijft columnist René Cuperus. 'Maar in de afgelopen jaren zijn we aan de verkeerde kant van de historische waterscheiding terecht gekomen.'

'De kernvraag is: hoe wijs wordt er politiek bedreven in dit brandgevaarlijke maatschappelijk klimaat? Ik vrees niet zo wijs. Nog altijd wordt het populisme slecht begrepen en slecht bestreden. Er wordt door de gevestigden veel lippendienst aan het populisme bewezen, maar ik zie weinig leiderschap noch intelligente aanpassing.

Neem het doorduwen van het CETA-handelsakkoord. Dat is de totaal verkeerd gerichte actie. Door-globaliseren voor multinationals, daar waar juist vertrouwensherstel binnen nationale democratieën geboden is.'

09:15 maandag 31 oktober 2016

Goed dat de rechter vindt dat de mannen die brand stichtten bij een moskee in Enschede afgegelopen februari, terroristen zijn, schrijft Laura de Jong in het Commentaar.

'Moskeeën zijn vaker het mikpunt van agressie. Een geroosterde varkenskop voor de deur, dreigbrieven, stenen door de ruit, bekladding. De afgelopen jaren gebeurde het allemaal. Te lang is dit afgedaan als spielerei, verveling, een misplaatste grap, die niet strafrechtelijk vervolgd diende te worden.'

07:49 zondag 30 oktober 2016

Volgens Bert Wagendorp heeft ‘het bizarre Oekraïnereferendum in elk geval één ding duidelijk gemaakt: we hebben opeens twee democratische stelsels, een parlementair en een direct’. ‘Wie in het ene stelsel voor is, kan in het andere tegen zijn en andersom. De referendumwet heeft ons op het spoor naar de bananenrepubliek gezet.’

Aleid Truijens meent dat het probleem van mensen die hun leven beëindigd willen zien, maar die niet onder de euthanasiewet vallen, grotendeels theoretisch is. ‘Als ik Kamerlid was zou ik eerst eens een overtuigende inventarisatie willen zien: hoe groot is de groep die nu tussen wal en schip valt? Dit is geen onderwerp voor symboolpolitiek.’

Martin Sommer adviseert de fusie tussen PvdA en GroenLinks nog maar even uit te stellen. Het gezamenlijk punt van beide partijen, het wetsvoorstel voor kinderasiel, waarbij ‘het belang van het kind’ doorslaggevend wordt om een verblijfsvergunning te krijgen, leidt volgens Sommer tot meer mensensmokkel en tot een geringere bereidheid bij Nederlanders om vluchtelingen op te nemen.

14:24 vrijdag 28 oktober 2016

Acteur Gijs Scholten van Aschat maakt zich zorgen over het voortbestaan van het Nederlandse toneelrepertoire. 'Als we er niets aan toevoegen, wordt het dode materie.'

Volgens hem bestaat het alleen nog maar bij de gratie van het gesprek. Bovendien voldoen veel nieuwe voorstellingen niet meer aan het oude beeld van het auteursstuk; ze zijn niet door een enkele auteur geschreven. 'De acteurs schrijven zelf, ze zijn 'makers' geworden, sprokkelen hun teksten van her en der bij elkaar. Er wordt geleend, gejat, geciteerd en gespeeld.'

Scholten van Aschat wil nieuwe stukken toevoegen aan het Nederlands repertoire, die ook 'morgen en overmorgen nog iets kunnen betekenen'. Er moet volgens hem discussie ontstaan over welke stukken wel en niet in de canon van toneelrepertoire thuishoren.

Hij stelt daarom een vijfjarig traject op de Nederlandse theateropleidingen voor waarin de studenten intensief kennismaken met het toneelrepertoire. Zij zullen hierbij samenwerken met wetenschappelijke opleidingen om de dramaturgie uit te diepen.

11:23 vrijdag 28 oktober 2016

Arthur van Amerongen reageert vandaag in zijn blog op HP/deTijd 'Pissen op het graf van ZKHP Bernhard' op de Volkskrant-rondvraag over Bernhard 'een gewetenloze, gierige, egocentrische man' (lees het artikel hier terug).

Volgens Amerongen jankt een roedel wolven nu plotseling mee in de spectaculair groeiende anti-Bernhard-processie. 'Let wel, we hebben het over dezelfde Bernhard die bij leven door heel Nederland werd gevierd als een vrolijke belhamel, een heerlijke deugniet, een playboy in de polder die het prinsheerlijke leven leidde dat iedere Nederlandse man in het diepst van zijn gedachten graag had willen leven ware hij niet een treurige meelzak (vrij naar het schitterende protestlied van wijlen Herman van Loenhout, a.k.a. Armand) die zich iedere dag weer met de pest in zijn lijf en een plastic zakje kleffe boterhammen met zweetkaas in zijn aktetas naar zijn droefgeestige kantoortuin moet slepen voor de aanbetaling van de hypotheek van zijn nog droefgeestigere nieuwbouwwoning in een suïcidale slaapwijk van een middelgrote gemeente.'

09:34 vrijdag 28 oktober 2016

Columnist Elma Drayer houdt een pleidooi om de sterren bij boekrecensies af te schaffen. 'Mijn animo om recensies te lezen nam sinds de invoering van het sterrensysteem navenant af. Voorheen begon ik net zo argeloos aan een lovende als aan een krakende of lauwe kritiek. Mits goed geschreven haalde ik de laatste zin moeiteloos. Nu begin ik er niet eens meer aan.'

'Kom op, waarde boekenredacties. Doe 'ns dapper. Laat die onnozele sterren en ballen verdwijnen.'

09:27 vrijdag 28 oktober 2016

Lees vandaag ook: De Republikeinen zijn de nieuwe arbeiderspartij. In de Wall Street Journal traceren G. Seib en P. O'Connor de wortels van het Republikeinse populisme, dat tot Trump steevast genegeerd werd door de partij-elite.

09:08 vrijdag 28 oktober 2016

Amsterdam moet het eigen beleid kritisch tegen het licht houden om de schade van toerisme te beperken, stelt Carlijne Vos vandaag in het Commentaar.

'Zo is nu de bierfiets verboden, maar zijn 'segways' en fietstaxi's nog wel toegestaan in smalle overvolle straatjes. En is de toename van ijssalons het direct gevolg van gemeentelijke richtlijnen. Het was te voorzien dat hierdoor de huurprijzen van winkelpanden worden opgedreven en straks de allerlaatste buurtwinkel zijn deuren gaat sluiten.'

16:42 donderdag 27 oktober 2016

Het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Canada (CETA) kan door een Belgisch federaal compromis alsnog doorgaan. Op Twitter laten voor- en tegenstanders zich horen. In Nederland zal nu de campagne om een raadgevend referendum over het verdrag te organiseren op stoom komen, hopen tegenstanders.

In De Morgen maakt Line de Witte, auteur van 'TTIP voor beginners', gehakt van het verdrag. ‘We kunnen ons de vraag stellen waarom we überhaupt een vrijhandelsakkoord nodig hebben dat alle aspecten van ons leven behelst, enkel en alleen om multinationals meer speelruimte te geven. De verzuchtingen van de Waalse en Brusselse regeringen zijn terecht. Maar settelen met een vage interpretatie van een al bestaand verdrag, volstaat niet om onze rechten te garanderen.’

D66-europarlementariër Marietje Schaake reageert verheugd. 'CETA is goed voor onze economie, maar nog belangrijker nu Canada een verdrag met Aziatische landen gaat sluiten. Zonder CETA zullen Europese bedrijven een slechtere concurrentiepositie hebben dan bijvoorbeeld Japanse of Australische.'

In de Canadese krant Globe and Mail trekken Carlo Dade en Christopher Rastrick de conclusie dat Canada tenminste als een competente speler uit deze onderhandelingen komt die – in tegenstelling tot de Europese Unie – wel internationale afspraken kan maken. ‘Toen de onderhandelingen zeven jaar geleden begonnen, maakten ze zich bij de EU zorgen dat onze provincies roet in het eten zouden kunnen gooien en voor jarenlange vertraging kunnen zorgen. Soortgelijke zorgen leven bij Aziatische partners.’ Die provincies leverden ondertussen wel een goede bijdrage aan de onderhandelingen, stellen de auteurs.

Maar door de interne problemen van de EU komt Canada als overwinnaar uit het proces – wat een goede uitgangspositie oplevert voor de toekomst.‘Nu we moeilijke onderhandelingen in Azië tegemoet gaan, blijkt dat wat velen zagen als een zwakte – de participatie van de Canadese provincies – eigenlijk onze kracht is.’

09:46 donderdag 27 oktober 2016

Naar aanleiding van het debat dat EenVandaag twee dagen voor de verkiezingen gaat uitzenden tussen Mark Rutte en Geert Wilders, concludeert Ariejan Korteweg: 'Wij van de media zijn al net zo betoverd door de premier als veel van zijn Haagse collega's.'

Wat hem vooral verbaast is dat hierover geen ophef is ontstaan in Den Haag. 'Ik stuitte op een typisch Haagse reflex: niemand wilde van kritiek weten. Hier moet je altijd weer met elkaar door, ook na de verkiezingen. Beter niet te hard met de deuren slaan.'

Korteweg geeft ook de publieke omroep een veeg uit de pan: 'Toch blijf ik met het gevoel zitten dat de publieke omroep gezagsgetrouw begint te worden. Geen bonus maar een voetstuk: Rutte is hors concours.'

09:38 donderdag 27 oktober 2016

Dijsselbloems wens zich te bemoeien met wie ABN Amro gaat leiden, is begrijpelijk maar ongewenst, schrijft Pieter Klok in het Commentaar. 'Volgens Dijsselbloem heeft hij het volste recht zich met de benoeming van de opvolger van Gerrit Zalm te bemoeien. Dat zou zijn vastgelegd in een Relationship Agreement met ABN Amro. Maar ABN Amro sloot deze overeenkomst met NLFI, een stichting die namens Dijsselbloem de aandelen ABN Amro beheert. Deze stichting is juist opgericht om te garanderen dat het aandeelhouderschap op een 'zakelijke, niet-politieke wijze' wordt ingevuld. Dijsselbloem handelt daar nu in strijd mee.'

Maar dat wil niet zeggen dat de bank zich opnieuw tot 'gutsbank' moet ontwikkelen. 'Dat de Nederlandse staat de bank in 2008 voor 30 miljard euro heeft moeten redden zou het management tot in de lengte van dagen nederig moeten stemmen.'

'ABN Amro zou zelf een voorzichtige topman moeten willen, met enig gevoel voor de maatschappelijke verhoudingen omdat de bank keer op keer heeft aangetoond dat nou net hier haar zwakke plek zit.'

09:26 donderdag 27 oktober 2016

Geschiedenis is razendsnel van betekenis veranderd, schrijft Martin Sommer vandaag. 'Het verleden is brandbaarder geworden. Niet langer eenheid maar diversiteit is het streven. In een versplinterde samenleving voelen velen zich niet verbonden maar juist tekortgedaan door het verleden.'

'Jan Pietersz. Coen is met terugwerkende kracht een misdadiger, vandaar dat de politieke beweging Denk de Coentunnel anders wil noemen. De strijd spitst zich toe op het koloniale verleden, tussen weldaad en misdrijf. Het is geen Historikerstreit, maar inzet van een politieke en juridische strijd geworden.'

Onder druk van maatschappelijke ontwikkelingen dreigt de historicus te vergeten hoe hij zijn vak moet uitoefenen. 'Historici passen hun rol aan. Zij worden aanklagers.'

17:11 woensdag 26 oktober 2016

Lees vandaag ook onze rondvraag: Wat blijft er over van Prins Bernhards reputatie na de biografie van Jolande Withuis?

Volgens historicus Gerard Aalders is het zelfs nog erger dan Jolande Withuis beschrijft. 'Bernhard was een gewetenloze, gierige, over het paard getilde, egocentrische man.'

Volgens Dorine Hermans is het oordeel harder dan voorheen. 'Maar het was al duidelijk dat die man niet deugde.'

09:41 woensdag 26 oktober 2016

De Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2008 en 2016 waren elkaars contrast. In 2008 overheerste 'hoop en verandering' dankzij een jonge, zwarte senator; in 2016 vertolkt een volledige buitenstaander wanhoop en angst, stelt columnist Derk Jan Eppink.

'Met zijn Playboy-verleden had Trump een 'moment van bekering' moeten organiseren, zoals dominees van megakerken die verdwalen op zondige paden. Ook al is zijn 'bekering' schijn, na een traan gelooft de goegemeente het. Trump is dan reborn. Nu weert hij zich als een duivel in een wijwatervat, midden in zijn campagne.'

09:33 woensdag 26 oktober 2016

De Nobelprijs die win je niet, die krijg je, schrijft Max Pam vandaag in zijn column. 'Het verschil tussen winnen en krijgen, maakt ook duidelijk waarom Bob Dylan onterecht arrogantie wordt verweten, vanwege zijn zwijgen over de toekenning van de prijs. Dylan heeft nergens om gevraagd en hij heeft ook aan geen enkele competitie meegedaan. Vermoedelijk heeft hij geen zin in het gedoe, dat hem wordt opgedrongen. Zijn goed recht.'

Pam vervolgt: 'Niet Dylan is arrogant, maar Per Wästberg, die zich als lid van het Nobelcomité beklaagde over de zanger, kent zijn plaats niet. Afwachten, mijnheer Wästberg, met uw hoed in de hand. Neemt u maar gerust van mij aan dat Dylan het voor die paar rotcenten niet hoeft te doen. Een arme wetenschapper zal misschien buigen voor uw prijzengeld dat met de verkoop van dynamiet bijeen is gescharreld, maar Bob haalt daar zijn schouders over op.'

09:18 woensdag 26 oktober 2016

Politici moeten het verschil kennen tussen 'luisteren naar burgers' en de overgave aan het populisme, schrijft Arnout Brouwers vandaag in het Commentaar.

'Hoe hard criticasters ook het tegendeel roepen: niet de almacht van de EU is een kernprobleem van deze tijd - maar haar onmacht. Daarbij gooien links én rechts gretig hout op de brandstapel. Inderdaad: de EU moet hervormd en flexibeler georganiseerd worden. Maar een Unie die toch al onder externe en interne druk lijkt te bezwijken, heeft geen staatslieden nodig die als een loos gebaar hun eigen arm willen afzagen. Dat is niet het antwoord op het populisme.'

15:24 dinsdag 25 oktober 2016

Het CETA-debacle is een voorbode van de ontbinding van de EU, waarschuwt Wolfgang Münchau in de Financial Times.

'Onderschat de Walen niet. Hun nee tegen het vrijhandelsverdrag tussen de EU en Canada is geen roep om hulp of smeekbede om subsidie. Ze willen het gewoon niet. Het is een combinatie van binnenlandse politiek en echte verwerping van het akkoord zelf. De Waalse premier Paul Magnette is een voormalige professor Europese politiek aan de vrije Universiteit van Brussel. Hij schreef zijn dissertatie over Europees burgerschap. Hij is niet een gemiddelde plaatselijke politicus. Hij weet dat verzet tegen moderne vrijhandelsverdragen stemmen trekt.

Het probleem met moderne akkoorden als CETA is dat ze niet langer voornamelijk over handel gaan. Het economische belangrijkste onderdeel is investeringen – en dat maakt ze politiek gevoelig.

Het grootste probleem met CETA is de arbitragetribunalen, met rechters betaald door de EU en Canada die geen onderdeel zijn van een nationaal rechtssysteem. CETA creëert een parallel universum voor multinationale investeerders. Als je anti-mondialiseringsprotesten wilt uitlokken, moet je deze weg kiezen. CETA had als veel minder ambitieuze handelsovereenkomst onderhandeld moeten worden die door de EU-instellingen kon worden gepasseerd zonder nationale ratificatie.

Voor de EU is dit een serieus debacle. 1) CETA is dood in zijn huidige vorm. 2) TTIP is dood. 3) De EU kan alleen nog handelsakkoorden sluiten die zich binnen haar eigen competentie liggen en dus strikt over handel gaan. 4) De EU zal geen bilateraal vrijhandelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk kunnen sluiten na de Brexit. De beste kans om een handelsovereenkomst te sluiten, is om zoveel mogelijk in de zogeheten Art.50-onderhandelingen te stoppen over de Britse uittreding.

En tenslotte: het fundamentele probleem met de EU is dat ze dezer dagen een federale structuur nodig heeft om zelfs haar basistaken uit te kunnen oefenen. De EU-28 zijn een disfunctionele puinhoop in bijna alles wat ze proberen. De eurozone zit in een permanente crisis. De EU is pathetisch zwak jegens Vladimir Poetin, en bijna afwezig in Syrië. Nu weten we dat ze zelfs geen handelsakkoorden meer kunnen doen.

Mijn conclusie is dat de volgende fase van Europese integratie voorafgegaan zal moeten worden door een periode van desintegratie. Brexit was slechts het begin.'

15:17 dinsdag 25 oktober 2016

Globalisering gaat ten koste van het milieu, betoogt Paul De Grauwe, hoogleraar aan de London School of Economics, in de Vlaamse krant de Morgen.

‘De discussies rond CETA hebben zich toegespitst op twee vragen. De eerste betreft de regelgeving over milieu, veiligheid en gezondheid. De houding van vele tegenstanders van CETA in Europa is dat de Europese regelgeving superieur is aan de Canadese (of Amerikaanse in de context van TTIP) en dat een Canadese kip niet deugt, ja zelfs vergiftigd is. Zo’n houding maakt elk handelsakkoord onmogelijk en is niet gebaseerd op feiten.

Er is geen enkele reden om aan te nemen dat de Europese regelgeving superieur is aan de Noord-Amerikaanse. Als dat het geval was, zouden de Europese regelgevers al lang geleden de uitstoot van schadelijke stoffen van getrukeerde dieselwagens aan banden hebben gelegd. Ze deden dat niet, de VS wel.

De tweede vraag die op het voorplan van de discussies rond CETA lag, betreft de arbitragemogelijkheden van buitenlandse investeerders. Dat is inderdaad een probleem, al heb ik de indruk dat de tegenstanders dit probleem buiten alle proporties hebben opgeblazen.

Een veel fundamentelere vraag is: hoe ver moeten we gaan met globalisering? Ik ben altijd een voorstander geweest van vrijhandel. Maar het blijkt nu ook dat globalisering op twee manieren tegen zijn grenzen botst.

Ten eerste is er het milieu. Globalisering leidt tot sterke vormen van specialisatie, maar ook tot extreem veel transport. En die leidt tot heel veel milieukosten die niet verrekend worden in de prijs van het finale product. Voorstanders stellen dat handelsakkoorden tot meer productie zullen leiden, maar ze vergeten te zeggen dat dit ook gepaard zal gaan met stijgende milieukosten. Als we die laatste aftrekken van de eerste dan is het niet zeker dat er iets positiefs overblijft.

De tweede grens van globalisering heeft te maken met de sterk ongelijke verdeling van de baten en de kosten van globalisering. De verliezers zijn de duizenden werknemers die hun jobs kwijt zijn of hun loon zien dalen. Tegelijk vermindert de overheid de werkloosheidsuitkeringen die het leed van de verliezers wat kan temperen. Het zal niemand verbazen dat er veel vijanden van globalisering overblijven.

Conclusie: zolang we de milieukosten niet in toom houden en zolang we de verliezers van globalisering niet willen compenseren, of erger nog extra gaan bestraffen, vind ik dat verdere vrijhandelsakkoorden beter in de ijskast worden gestopt.’

09:41 dinsdag 25 oktober 2016

Niet stemmen op Trump betekent niet dat je de risico's van zijn rivaal moet negeren, schrijft columnist van The New York Times Ross Douthat vandaag in een prikkelende bijdrage.

'De gevaren van een presidentschap van Hillary Clinton zijn bekender dan de autoritaire 'onbekenden' van Trump, omdat we er al dagelijks mee leven. Het zijn de gevaren van groepsdenken, van aanbidding van de macht, van de cultus van presidentiële actie in dienst van dubieuze idealen. Het zijn de gevaren van roekeloosheid en radicalisme die zichzelf niet herkennen als zodanig, omdat ze overtuigd zijn dat als een idee mainstream is en ingeburgerd bij de groten en de goeden het geen gekheid kan zijn.'

09:31 dinsdag 25 oktober 2016

Lees vandaag ook de verslaggeverscolumn van Margriet Oostveen over de eerste Syriërs van Amsterdam-Zuid. Vrijwilligers Marian en Harry begrijpen niet hoe vluchtelingen het elders in Nederland zónder vrijwilligers kunnen redden. 'Alles aan papierwerk waar Nederlanders een leven over doen, krijgen vluchtelingen in één klap in hun brievenbus, zegt Marian. 'In het Nederlands! Als tv-producer was regelen mijn specialiteit, maar nu werd ik helemaal gek.''

09:11 dinsdag 25 oktober 2016

BNN's kloonexperiment drukt politiek met neus op de feiten, stelt Maarten Keulemans vandaag in het Commentaar. 'Goed dat BNN (opnieuw) een abstracte wetenschappelijke kwestie daar plaatst waar hij hoort: bij u thuis.'

17:42 maandag 24 oktober 2016

De Belgische premier Charles Michel heeft de Waalse regering niet kunnen overtuigen om met het handelsakkoord CETA in te stemmen. In De Morgen schrijft Europarlementslid Sander Loones (N-VA) dat Wallonië in een andere realiteit leeft. 'Sociaaldemocratische partijen doorheen de hele Unie verdedigen de deal, maar botsen op het njet van (Waalse premier) Paul Magnette.'

Het Waalse verzet kenmerkt zich volgens Loones door 'de angst voor de grote wereld, om controle te verliezen, onze soevereiniteit ingeperkt te zien, onze identiteit in vraag gesteld'. In zijn betoog beschrijft hij de werking van een democratie; draagvlak wordt van onderen opgebouwd. Het is dan ook belangrijk dat burgers zich over belangrijke dossiers kunnen uitspreken. 'Meer nog, dat zou voor andere, nu nog federale thema's óók moeten kunnen. Zodat de democratie wordt versterkt.'

Hij zet ook vraagtekens bij het huidige besluitvormingsproces van de EU. 'Een Europese Unie die van onderen uit wordt opgebouwd, die kiest voor meer democratie, zal ook haar eigen besluitvormingsproces in vraag moeten stellen. Wallonië heeft alle recht te stemmen zoals ze willen, maar kunnen zich niet het recht toe-eigenen alle anderen te blokkeren.'

Toch moet de Waalse stem niet genegeerd worden, dat zal het draagvlak voor de EU alleen maar verzwakken. 'We moeten integendeel afstappen van de Europese compromissen die weinigen nog tevreden lijken te stellen. We moeten vooruit kunnen met hen die dat wél willen.' Voor Wallonië heeft dat wel consequenties: 'Een realiteit van minder groei, minder jobs. Van verarming.'

12:53 maandag 24 oktober 2016

Mannenblad Esquire is dit weekend onder vuur komen te liggen na een artikel over de ‘31 vrouwen die elke man een keer moet hebben gehad’. In het stuk worden 31 type vrouwen omschreven zoals 'de vlijtige veertiger; zo'n zelfbewust type die kinderloos is gebleven. Jij weet daar wel raad mee' en een 'moeder; om erachter te komen dat het helemaal niet zoveel anders is wanneer er een kind uit d’r gekomen is.' Het artikel is inmiddels offline gehaald nadat het tot woedende reacties op social media leidde.

Arno Kantelberg, de hoofdredacteur van Esquire, heeft maandag op NPO Radio 2 zijn excuses aangeboden. 'Toen ik het zag heb ik het er meteen van af laten halen.' Hij zegt niet alle webcontent te lezen. 'Dat is veel te veel om bij te houden. Dat wereldwijde web is heel snel.' Ook zegt Kantelberg dat de redacteur in kwestie 'een draai om zijn oren’ heeft gekregen.

Voor presentator Jan Kooijman was het artikel voldoende reden om zich uit de verkiezing voor best geklede man terug te trekken. ‘Ben genomineerd als meest stijlvolle man 2016, door het blad dat vandaag het meest stijlloze artikel van het jaar online zette. Als dit artikel staat voor hoe 'stijlvol' #Esquire is naar vrouwen, is mijn boodschap: stem NIET op mij.’

Ook het blad Happinez haalde dit weekend een column, van een moeder die twijfelt om haar kind te vaccineren, offline na hevige kritiek op Twitter.

Wat vinden Asha ten Broeke, Volkskrant-columnist, en Annabel Nanninga, columnist van The Post Online, van alle ophef?

12:52 maandag 24 oktober 2016

'Het artikel van Esquire was extreem sneu. Zoals ik ook al tweette, ik heb het vermoeden dat de redactie van Esquire bevolkt wordt door zielige eenzame rukkers. Tuurlijk, seksistische kritiek is niet nieuw, maar dat betekent niet dat je je mond moet houden. Er werden hele nare dingen geschreven. Dat je bijvoorbeeld seks moest hebben met de gezellige dikkerd ‘en dan vooral voor het ontbijt’. Dat is heel stigmatiserend.'

'Het voorbeeld van de ‘Dronken Dolly: Ze viel halverwege in slaap. .. Maar vanavond telt dat allemaal niet – je bent op een missie’ was grof en zegt ook veel over het grotere maatschappelijke debat rondom de verkrachtingscultuur. Bij seks is instemming vereist. Als iemand geen nee meer kan zeggen, betekent dat niet dat je diegene maar gewoon kan verkrachten. Tussen een enthousiast ‘ja’ en een helder ‘nee’ tegen een man die uit de bosjes springt, zit een groot grijs gebied. Esquire zat met dit voorbeeld wel heel erg in het grijze gebied.

'Dat zo’n stuk na een hoos Twitterkritiek offline wordt gehaald, zonder excuses, vind ik suf. Dat zag je dit weekend ook bij een ander onlinebijdrage op de site van Happinez. Het anti-vaccinatieblog waar veel kritiek op kwam, haalden ze snel offline. Ik blog al tien jaar. Als je niet achter je stuk staat moet je het niet publiceren. En als mensen kritiek hebben, die je bij nader inzien terecht vindt, dan zeg je dat je fout bent geweest. Zowel Esquire als Happinez vond ik kinderachtig op de kritiek reageren en er halfslachtig achter blijven staan. Esquire liet in eerste instantie weten: we hebben het offline gehaald omdat jullie ons gevoel voor humor niet begrijpen. En Happinez schreef iets in de trant van: jullie zijn niet zo lief dus we halen het offline.'

'Het lijkt me dat hoofdredacteur Kantelberg een goede beslissing nam: als je niet (meer) achter een stuk staan, dan moet je het inderdaad offline halen en excuses maken. Het lijkt me ook dat Kantelberg een betere chef internet nodig heeft, die dit soort malligheid voor publicatie onderschept.'

12:51 maandag 24 oktober 2016

‘De grootste schande rond dat artikel in Esquire is dat hoofdredacteur Kantelberg zijn eigen webredactie onder de bus gooit door die de schuld te geven. Als hoofdredacteur is híj eindverantwoordelijk, niet de webredactie. Stel het theoretische geval dat Esquire de Mercur Prijs krijgt voor de mooiste website, wie neemt die dan in ontvangst? Juist, de hoofdredacteur, niet de webredactie.

‘Kantelberg is meteen gezwicht voor de boze gleuvenbrigade, mogelijk omdat hij denkt dat dat commercieel verstandig is. Maar dat vraag ik mij af. Misschien had hij wel meer lezers gekregen als hij z’n rug recht had gehouden. Moeten we nu anno 2016 echt nog gaan huilen over een typologie van vrouwen die je ‘gehad moet hebben’? Vrouwenblaadjes doen precies hetzelfde. Eindeloze stukken over wat mannen aantrekkelijk maakt. Op vrouwenfora lees je gedetailleerde verhalen over seks.

‘Wat die Jan Kooijman heeft bewogen om hierover te klagen? Hij is genomineerd voor Best Geklede Man, misschien dacht deze gefeminiseerde zitplasser meer stemmen te krijgen door te laten zien dat hij echt deugt.

‘Alle drukte hierover wijst misschien wel op een toenemende preutsheid. Burgemeester Sadiq Khan van Londen heeft pas lingerieposters verboden, omdat die slecht zouden zijn voor het lichamelijke zelfbeeld van vrouwen. Het heeft allemaal te maken met een volstrekt doorgeslagen feminisme: het begon met de eis van seksuele vrijheid en eindigt met het weghalen van posters.

‘Inderdaad had ik zelf kritiek op een column in Happinez, maar het was natuurlijk nooit mijn bedoeling dat die van de site gehaald zou worden. De vrouwen die protesteren tegen het Esquire-stuk vinden echt dat het weg moet, dat het niet meer bestaat.’

09:39 maandag 24 oktober 2016

De zich roerende witte onderklasse, vaak vol xenofobe ressentimenten is uiteraard niet alleen een Amerikaans fenomeen, stelt columnist Harriet Duurvoort. 'In ons eigen land hebben mensen het over 'PVV-tokkies'.'

Volgens Duurvoort is het verstandig om de factor klasse niet al te makkelijk over het hoofd te zien in het debat over privilege, racisme en hoe we een vreedzame multiculturele samenleving kunnen handhaven. 'Het belangrijkst: gun niemand te leven in mensonterende armoede. Erken de pijn van overleven in de onderklasse.'

09:34 maandag 24 oktober 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van Hilda Feenstra: 'We kunnen via de social media elke dag onze stem laten horen, maar we mogen maar eens in de vier jaar onze stem uitbrengen. Er ontstaat afstand, verwijdering en wantrouwen van burgers richting politiek: 'Ze luisteren toch niet naar ons.' Er zijn steeds meer geluiden in de politiek dat zij het zelf ook graag anders willen. Maar hoe?'

Volgens Feenstra is een 'burgertop' is een nieuwe manier om geluiden uit de samenleving te laten doorklinken.

09:14 maandag 24 oktober 2016

Buurtpreventie vraagt juist om meer wijkagenten, schrijft Raoul du Pré vandaag in het Commentaar. 'Logisch dat gemeenten de buurtteams omarmen. Maar dat dat is geen excuus voor minder agenten.'

08:55 maandag 24 oktober 2016

Heeft u dit weekend geen tijd gehad? Lees in ieder geval het interview met hoogleraar Anne-Mei The terug waarin zij betoogt dat de stervenswens van ouderen maatschappelijke oorzaken heeft. 'We vinden ouderen nutteloos en duur.'

10:00 zondag 23 oktober 2016

Sport en politiek zijn met elkaar verweven, schrijft Paul Onkenhout, wie anders beweert is naïef of probeert een politieke boodschap aan de man te brengen. Aanleiding voor zijn column is het beroepsbervod dat de Iraanse voetballer Jahanbakhs van AZ kreeg in de wedstrijd tegen Maccabi Tel Aviv donderdag. Onkenhout vindt het idioot dat een speler een beroepsverbod krijgt om te spelen tegen een club uit een land dat is is van alle internationale sportorganisaties. En dat dat in Nederland kan.


De waarheid ligt vaak in het midden, schrijft Martin Sommer. In het Nederland met zijn consensuscultuur zijn we het niet langer eens. Maar het midden is weg en de waarheid is in dat gat gevallen. Het wantrouwen van burgers tegen experts is gegroeid. Was de politiek vroeger anders, vraagt hij zich af, beter, eerlijker?




Trump liegt erop los, drie nobody’s zijn opgepakt omdat ze vinden dat homoseksualiteit volgens jodendom, christendom en islam verboden is. Wanneer besluit een samenleving dat meningen té schadelijk zijn, vraagt Jonathan van het Reve zich af in zijn column. Enge meningen, wat moet je ermee?

Je kunt ze volgens hem alleen verbieden als ze marginaal zijn, als een idee eenmaal succesvol is, eng of niet, heeft het geen zin meer de politie erop af te sturen. Wat dat betreft is het Wilders-proces volgens hem geen fijn vooruitzicht. Bij veroordeling verliest een miljoen mensen het vertrouwen in de rechtsstaat, bij vrijspraak een miljoen anderen.

15:14 vrijdag 21 oktober 2016

Dag in dag uit verschijnen er bespottelijke proefschriften en onzinnige wetenschappelijke onderzoeken, vrijwel altijd uit de gender/diversiteit/racisme-industrie, schrijft Arthur van Amerongen in een opmerkelijk blog op HP/deTijd.

Van Amerongen volgde in de jaren tachtig Etnische Studies als bijvak aan de UVA. 'Etnische Studies viel onder andragogie, een zo net bespottelijke en overbodige fopstudie als Europese Studies.'

Van Amerongen schrijft dat het hem verbaast dat Gloria Wekker 'die Sylvana Simons min of meer als een intellectueel beschouwt – zoveel podia krijgt voor aantoonbare nonsens.' (...) 'We zullen de komende tijd nog veel gaan horen van Essed en Wekker en zal mij niet verbazen dat zij Sylvana Simons – het omhooggevallen kapstertje – binnenkort tot bijzonder hoogleraar diversiteit (Leerstoel DENK) zullen bombarderen. Het zal mij mijn reet wel roesten maar dan ga ik hoogstpersoonlijk mijn bul terugbrengen naar de Universiteit van Amsterdam. Ik schaam me dood. Als racistische blanke man met de genen van een slavendrijver maar vooral om het academisch niveau van mijn oude alma mater.'

09:37 vrijdag 21 oktober 2016

Columnist Asha ten Broeke vreest dat veel witte mensen zelfs in een racismedebat liever naar andere witte mensen luisteren dan naar zwarte. 'Het is een manier van denken die uiteraard om verzet vraagt.'

'Daarmee bedoel ik niet dat witte mensen moeten zwijgen over racisme, islam-geïnspireerde vrouwenonderdrukking en aanverwante akeligheden. Dat hoeft echter niet altijd vanuit de voorhoede; zeker als het gaat over Zwarte Piet of feminisme is het waardevol dat er meer mensen van kleur aan het woord komen. (...) Laten we superioriteit inruilen voor begrip, steun en solidariteit. Er is een mooie uitdrukking voor. Niet: ik spreek voor je. Maar: ik sta achter je.'

09:33 vrijdag 21 oktober 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van jihadisme-onderzoeker Pieter Nanninga: IS lijkt star, maar beziet de islam pragmatisch. 'De omgang van IS met de bronteksten is flexibeler dan velen, inclusief aanhangers van IS, beweren.'

09:28 vrijdag 21 oktober 2016

Voor de tweede keer mislukte een Europese landing op Mars. Slecht nieuws voor vervolgmissies, stelt Tonie Mudde in het Commentaar. Wie een blik werpt op de missies sinds de jaren zestig ontdekt dat meer dan de helft uitliep op een mislukking.

10:17 donderdag 20 oktober 2016

Natuurlijk wordt er druk gepeild wie het derde en laatste debat voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen heeft gewonnen, Hillary of Donald. Daarbij worden clichés als 'Hillary won op inhoud' niet geschuwd. The Guardian zet een aantal diepgravender eerste reacties op een rij.

Maar hoe zit het eigenlijk met de reacties op Twitter? De komiek Bill Maher heeft een van de mooiste: 'This debate got nasty fast. But remember: when he goes low, I get high.'

Inderdaad - als het politieke systeem in crisis verkeert, zoeken velen troost in humor. Vandaar wellicht dat naast de inhoudelijke aspecten van het debat, die er volgens sommigen ook waren, twitteraars zich vooral vastklampten aan volstrekt irrelevante aspecten, stelt Wired vast.

Te denken valt aan Trumps vermoeide blik of de Battlestar Gallactica outfit van Clinton. Maar ook de 'bad hombres'-opmerking van Trump ontlokte de nodige reacties.

En dan was er nog Trumps opmerking dat hij Vladimir Poetin nooit ontmoet heeft. We geloven hem, maar op twitter zingt bewijs van het tegendeel rond.

Cosmopolitan tenslotte zet de beste reacties van sterren, zeg maar Bekende Amerikanen, op een rijtje. Die doen niet terzake, maar dat betekent niet dat je ze niet kunt lezen. De hoofdprijs is voor komedienne Chelsea Handler: 'Zo weinig lol heeft iemand nog nooit beleefd in Las Vegas.'

09:40 donderdag 20 oktober 2016

Vanochtend een gepassioneerd betoog van New York Times columnist Roger Cohen over het 'antisemitische antisemitisme'van de Britse Labour leider Jeremy Corbyn. 'Extreemlinks dat extreemrechts ontmoet, het is een oud politiek verhaal, zoals Adolf Hitler begreep door zijn partij nationaal-socialisten te noemen', begint Cohen. Dus in deze turbulente dagen is het geen verrassing dat de linkse aanhangers van Labour-leider Jeremy Corbyn gemene zaak maken met de aanhangers van Donald Trump. Ze zijn tuk op Vladimir Poetin, zelfs terwijl hij Aleppo platbombardeert; tegen de mondialisering; tegen het establishment; tegen of sceptisch over de NAVO, de hoeksteen van de westerse alliantie; en ze zien achter alles een samenzwering van wat Trump 'mondiale financiële machten' noemt.'

Maar er is een cruciaal verschil tussen Trump en Corbyn, meent Cohen. 'Trump is louter geïnteresseerd in macht. Dus als Trump valt voor stijlbloempjes met een antisemitische ondertoon zijn dat woorden uitgekozen voor sommige van zijn verfoeilijkste aanhangers. Hij is tenslotte een New Yorker. Maar als Corbyn en zijn extreemlinkse aanhangers zich overgeven aan 'antisemitisch antizionisme' (de term is van Alan Johnson) hebben we te maken met iets dat veel coherenter en ideologischer is.'

Columnist Stephan Sanders schrijft over de Turkse islamitische prediker Harun Yahya, oftewel Adnan Oktar, en zijn volgelingen - deze week in het nieuws vanwege de anti-homoflyers. 'Maar nu de bitterzoete ironie: eeuwen deden Joden erover om hier als Nederlanders voor vol te worden aangezien, en merk nu op hoe in de recente geschiedenis op de fast forward knop is gedrukt. De meeste Turkse immigranten kwamen in de jaren zestig naar Nederland - dat is nu bijna zo'n zestig jaar geleden. Hun kinderen en kleinkinderen die volgeling zijn van Yahya, de anti-joden-homo-Darwin- prediker, voelen zich nu zo zeker van hun zaak dat ze ertoe overgaan andere Nederlanders aan te wijzen als 'vreemdelingen' die hier te 'gast' zijn en hun vooral hun schuilplaats moeten kennen: de homoseksuele Nederlanders.'

Als het vrijhandelsverdrag met Canada (CETA) sneuvelt, 'zal dat een grote zege zijn voor de krachten tegen mondialisering, tegen de EU en tegen het kapitalisme', schrijft Arnout Brouwers in het Commentaar. Niettemin kan een raadgevend referendum over het handelsverdrag nuttig zijn. 'Alternatieve stemmen moeten gehoord worden en politici mogen best vaker gedwongen worden hun keuzes te verdedigen. Maar ze moeten zich niet van tevoren vastketenen aan de uitslag, zeker niet als de opkomst opnieuw zo laag zou zijn als bij het Oekraïne-referendum (32 procent). Dan krijg je een dictatuur van de schreeuwerige minderheid.'

09:27 woensdag 19 oktober 2016

Als het zo doorgaat, zullen de Amerikaanse presidentskandidaten voortaan hun debatten houden met een tribune vol aangerande vrouwen aan de ene kant en een tribune vol aangerande vrouwen aan de andere kant, schrijft columnist Max Pam.

'Wie zich nog herinnert hoe hysterisch in Amerika werd gereageerd op de tepel van Janet Jackson die tijdens de Superbowl uit haar pakje floepte, een gebeurtenis die naar analogie van Watergate tot Nipplegate leidde, begrijpt dat de Amerikanen toch een enigszins getroebleerde verhouding hebben tot seks, erotiek en liefde. (...) Misschien kunnen de Amerikanen een voorbeeld nemen aan die katholieke Fransen, die met bepaalde zaken toch heel wat soevereiner omgaan.'

09:17 woensdag 19 oktober 2016

Om China voor te blijven heb je een leider nodig als Hillary Clinton, die wil investeren in menselijk kapitaal, stelt econoom Heleen Mees vandaag in haar column.

'Maar ook als China de VS niet voorbij zal streven op het punt van innovatie, zal de laatste flink aan belang inboeten in de komende tien jaar. Om deze uitkomst voor iedereen acceptabel te maken, heb je een leider nodig die lof kan zingen van globalisering. Zoals de speeches die uitgelekt zijn via WikiLeaks laten zien, kan Hillary dat als geen ander.'

09:13 woensdag 19 oktober 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van hoogleraar Filosofie Jan Bransen: Niet zozeer de leugen, maar bullshit is de allergrootste vijand van de waarheid.

09:07 woensdag 19 oktober 2016

De PvdA hoopt met open voorverkiezingen het initiatief terug te pakken. Als dat maar goed gaat, schrijft Raoul du Pré vandaag in het Commentaar. 'Als dit een succes wordt en er volwassen, eerlijke, wervende verkiezingen komen, is het wel degelijk een kansrijke stap op weg naar vernieuwing van ons vermolmde partijenstelsel.'

17:46 dinsdag 18 oktober 2016

The New York Times jubelt over het afgelopen weekend gesloten klimaatakkoord in Rwanda. ‘Het antwoord op de opwarming van de aarde ligt niet in één grootse strategie maar in gestage vooruitgang middels de inzet van tal van technieken. Zaterdag ­namen meer dan 170 landen een nieuwe belangrijke stap toen ze overeenkwamen om de chemicaliën in airco’s en koelkasten die sterk bijdragen aan de opwarming, af te bouwen en door minder schadelijke te vervangen.’

‘De uitkomst was een compromis. De rijke landen zullen productie en gebruik van hfk’s in 2018 bevriezen, het grootste deel van de rest van de wereld, waaronder China, Brazilië en heel Afrika, doet dat in 2024. Een aantal landen, waaronder India, heeft tot 2028 de tijd. Er zijn nieuwere, minder schadelijke koelstoffen voorhanden, die nog duur zijn. Het tijdpad staat armere landen toe te wachten tot die goedkoper worden. Maar in tegenstelling tot het verdrag van Parijs, dat op vrijwillige beloften berust, is dit dwingend, met handelssancties voor landen die er niet aan voldoen. Er ligt nog heel veel werk om klimaatveranderende vervuilers aan te pakken. Maar deze overeenkomst maakt het werk wat makkelijker.’

Ook The Hindu (India) spreekt van een ‘belangrijke stap voorwaarts’. Maar dan moeten de rijke landen wel een handje helpen. ‘Ontwikkelingslanden zullen terecht verwachten van de rijke landen dat ze hen helpen bij het verwerven van groene technologie voor industrieel gebruik. Gezien de impact van de opwarming van de aarde zouden landen en bevolkingen die historisch gezien nooit deel van het probleem waren, niet moeten hoeven te bedelen om ruimhartige steun.’

14:58 dinsdag 18 oktober 2016

Een flitslidmaatschap is volgens oud-PvdA-Kamerlid Arie de Jong een 'onzalig idee'.'Hans Spekman staat prominent op de website van de PvdA te glimmen dat mensen voor een maandje lid kunnen worden en dan over van alles en nog wat mogen meebeslissen.' Een politiek leider moet volgens De Jong door de partij zelf gekozen worden en niet door buitenstaanders. Hij ziet paniek bij de partijtop van de PvdA.

Lees ook het opiniestuk over een 'vrijbewijs'. 'Er is iets vreemds aan de hand rond seksueel wangedrag. We weten al heel lang dat er een groot probleem is, de discussie rond Donald Trump roept opnieuw al deze verhalen en cijfers op.' Volgens Jan den Boer en Caroline van Wijngaarden, die tantratrainingen en relatietherapie geven, moet seksueel gedrag geoefend worden.

09:51 dinsdag 18 oktober 2016

De Tweede Kamer moet vragen stellen over het vermogen van de Oranjes, betoogt Henk Vording, hoogleraar belastingrecht aan de universiteit Leiden in een opiniestuk.

'We weten dat de Oranjes, hoewel kennelijk rond 1970 vrijwel onbemiddeld, dertig jaar later zeer welgesteld waren. Prins Bernhard wist immers in 2003 een vermogen van ruim 200 miljoen euro nauwkeurig te documenteren aan een journaliste van Forbes.'

09:46 dinsdag 18 oktober 2016

Lees vandaag ook de Stekel: De nieuwe Cruijff. 'Zijn uitspraken zijn honderd procent Cruijffiaans: op het eerste gezicht wordt iets triviaals beweerd, maar hoe langer je kijkt, hoe meer diepere lagen bloot komen te liggen. 'Je moet open staan voor je eigen brain.' Dick Swaab, maar dan beter.'

09:37 dinsdag 18 oktober 2016

Ondertussen hebben ze het in China over voetbal, constateert onze correspondent Marije Vlaskamp in de mediarubriek. 'Er is een wonder nodig dat Guus Hiddink heet.'

09:24 dinsdag 18 oktober 2016

Machteld Zee maakte een bozig boek dat goed onderzoek in de weg staat, schrijft Toine Heijmans vandaag in zijn verslaggeverscolumn. 'De laatste zin is: 'aan welke kant staat u?' Een simpel schema van goede en slechte mensen - Either you are with us or you are with the terrorists - het slaat debatten al jaren dood.'

09:14 dinsdag 18 oktober 2016

Er is meer nodig om de problemen op het spoor op te lossen, maar duidelijke aansturing is wel een begin, schrijft Raoul du Pré vandaag in het Commentaar. 'De verantwoordelijkheid komt weer waar hij hoort.'

09:39 maandag 17 oktober 2016

De raadgevers van koningin Beatrix hadden ruimhartiger publieke uitleg moeten geven van hun adviezen, betoogt Alexander van Kessel. 'De koningin ging altijd af op haar adviseurs.'

09:34 maandag 17 oktober 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van Hugh Gallacher: 'Als je het plukken van paddenstoelen toestaat, mag uiteindelijk alles naar het leven worden gestaan.'

09:29 maandag 17 oktober 2016

Het is van een dieptragische sneuheid om intensief met democratische jongeren op te trekken die zich op het West-Europese democratiemodel oriënteren, maar dat doen in een politieke cultuur die daar in alles haaks op staat, schrijft columnist René Cuperus na zijn bezoek aan Servië.

'De rechterlijke macht en het kiesstelsel worden gemanipuleerd. Veel overledenen blijken nog altijd te stemmen. Er zijn verstikkende banden tussen tycoons in de zakenwereld, de SNS-partijoligarchie en de georganiseerde misdaad. Servië lijkt er alles aan te doen een karikatuur van een Balkan-land te zijn.'

09:13 maandag 17 oktober 2016

Columnist Margriet Oostveen is in Maassluis om een ochtend te trainen met werklozenambassadeur John de Wolf. 'Het is kwart over acht 's ochtends. John de Wolf gaat een nieuwe groep werkzoekenden onder handen nemen.'

In de sportschool probeert hij werklozen ietsje meer te leren afdwingen. Tegen een nieuwkomer die het zichzelf wat gemakkelijk maakt: 'Je bent hier niet aan het scooteren.' Maar heel streng is hij niet, in de wetenschap dat buiten niet zoveel meer af te dwingen valt. De dag ervoor was John de Wolf als ambassadeur op een werkgeverscongres te gast. 'Ik heb daar een soort van gesmeekt of ze sollicitanten tenminste eens antwoord kunnen geven.'

09:09 maandag 17 oktober 2016

Nu anti-Europese sentimenten groeien, moet de EU-begroting eens flink onder handen worden genomen, schrijft Bert Lanting vandaag in het Commentaar. 'Uitgangspunt moet zijn dat er alleen geld gaat naar projecten die algemeen nut hebben voor de EU en die het best in Europees verband kunnen worden uitgevoerd.'

09:51 zondag 16 oktober 2016

Het is zo'n frisse, opgeruimde term, 'voltooid leven'. Alsof we op een zeker moment, in alle redelijkheid besluiten dat het welletjes is, welgemoed afscheid nemen en vertrekken, meent Aleid Truijens.

'In de ideale wereld van Schippers leven verstandige, welbespraakte, autonoom denkende lieden. Veel hoogbejaarden - ga eens kijken in verpleeghuizen - zijn angstig en hulpeloos, vinden zichzelf niks waard en zijn bang zijn dat ze hun kinderen en de maatschappij tot last zijn. Zij zullen de mogelijkheid van een zelfgekozen dood als druk ervaren.'

'Het is zeer de vraag', schrijft Truijens, 'of deze mensen nog dood willen als ze een prettiger leven zouden hebben. Als ze vaker bezoek zouden krijgen, niet dommelen voor de tv maar hun dagen vullen met gesprekken, muziek, uitstapjes.'


De moeder aller gelegenheidsargumenten komt de laatste dagen vaak voorbij: het Hellende Vlak, stelt Jonathan van het Reve. 'Er is geen kwestie te bedenken waar je dat niet kunt gebruiken. Helmplicht op de fiets? Ja hoor, straks moeten voetgangers er ook een. Rookverbod in cafés? Nog even en je mag er niet meer drinken! Bob Dylan de Nobelprijs?'

‘Voorstanders van euthanasie hebben op dit moment het tij mee. Er is al heel lang geen Kamermeerderheid meer die het leven als intrinsiek heilig beschouwt, en euthanasie wordt steeds makkelijker. In die zin helt er inderdaad een vlak. Maar glijden we echt naar de afgrond? Draait het er echt op uit dat familie en overheid oude mensen zullen opjutten om zich van kant te maken? Dat weet ik niet, maar het lijkt mij heel, heel onwaarschijnlijk’, meent hij.


Cees Nooteboom kreeg de Nobelprijs niet, Ben Feringa wel. Dat is goed nieuws voor de universiteit Groningen en voor de VVD, schrijft Ionica Smeets in haar column. ‘Want vorig jaar rond deze tijd zei Kamerlid Pieter Duisenberg dat hun partij inzette op vijf Nobelprijzen voor Nederland binnen vijftien jaar. Nog maar vier te gaan!'

Maar hoe lang moet de VVD dan écht wachten?
‘Hoelang zat er de afgelopen vijftien jaar gemiddeld tussen de eerste relevante publicatie van de winnaar(s) en de prijsuitreiking? Doet u eens een gok, en probeer gelijk te raden welk vakgebied het snelste is. Een student verzamelde voor mij alle gegevens van de afgelopen vijftien jaar over de Nobelprijzen voor Natuurkunde, Scheikunde, Geneeskunde en Economie. Die laatste is eigenlijk geen echte Nobelprijs, maar ik gok dat de VVD hem desondanks wel tof vindt.’

Resultaat: gemiddeld zit er maar liefst 34 jaar tussen de eerste resultaten en de Nobelprijs, kortom het streven van de VVD lijkt onhaalbaar, zelfs als je het idee van de kersverse laureaat voor de politiek honoreert om een miljard per jaar extra te investeren in onderzoek: op wereldschaal piepklein, stelt ze.

16:09 vrijdag 14 oktober 2016

Bob Dylan heeft de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen - hoe nu verder? Het zuurgehalte van sommige reacties liegt er niet om (de voornaamste: 'geen schrijver', 'geen vrouw'), maar verder regeert de prettige verwondering. Bijgaand een paar van de leukste tweets over Dylan en de Nobelprijs.

15:28 vrijdag 14 oktober 2016

Lees vandaag ook het opinieartikel van Alejandra Slutzky, Juan Alonso en Marieke van Lubeck over het bezoek van koningin Máxima aan Argentinië: In 1976 gaf Nederland steun aan de verkeerde regering. Laat de geschiedenis zich niet herhalen.

13:03 vrijdag 14 oktober 2016

Wat schrijven de kranten over ‘voltooid leven’ en de overheid die te hulp wil schieten schiet bij de beëindiging ervan?

Het plan roept nog wel wat vragen op, schrijft de Volkskrant in een Commentaar, maar het kabinet zet een gedurfde stap in het euthanasiedebat. 'Bezwaren laten onverlet dat een groeiende groep ouderen de behoefte voelt om zelf te kunnen concluderen dat hun leven voltooid is.'

De Telegraaf meent dat het kabinetsvoorstel ‘de weg opent naar een wel heel ruime regeling, waarbij de vraag rijst of het niet beter is het advies van de commissie-Schnabel op te volgen’. Die commissie bepleitte eerder dit jaar om niets te veranderen aan de euthanasie-wetgeving.

Trouw meent dat het kabinet ‘te haastig’ is. Het kabinet is het eens met de uitgangspunten van de commissie-Schnabel ‘maar slaat aan het einde radicaal anders af. (…) Wie een peloton hoogleraren passeert is moreel wel verplicht goede argumenten te leveren. Die zitten bij het kabinet vooral bij de vaststelling ‘dat de behoefte er is’ en dat deze zal groeien. Daarna walst het kabinet nogal snel over de nadelen heen. (…) Autonomie tot hoogste ideaal verheffen is al dubieus, de overheid in een autonoom levenseinde een rol geven is niet alleen strijdig met die autonomie maar ook gevaarlijk.’

Het Commentaar van AD geeft de SP een uitbrander, omdat zij ‘een ongepaste relatie’ legt tussen het kabinetsvoorstel omtrent ‘voltooid leven’ en de bezuinigingen op de ouderzorg. ‘Alsof mensen door de bezuinigingen in de richting van euthanasie worden gedreven.’ ‘Helaas maken leden van de SP zich nu schuldig aan (…) de verschraling van feiten en ethische grenzen in het publieke debat. (…) Als je van de dood partijpolitiek wilt maken, luistert dat heel nauw.’

In diezelfde krant zegt columniste Nynke de Jong voorstander te zijn. Ze werkte lang in een verzorgingstehuis waar sommige mensen zelf het lot ‘een handje hielpen’. Waardig sterven is een groot goed, schrijft ze, ‘en dat gaat beter met een stervensbegeleider dan dat je zelf je medicatie in een oud kussensloop opspaart.’

Het Nederlands Dagblad, ten slotte, spreekt in een commentaar van 'een griezelige visie' van het kabinet. 'De overheid stelt zich op als facilitator van de autonome mens die klaar is met leven. Dat is een ernstige denkfout van het kabinet-Rutte. (...) De autonome mens wordt op de troon gezet en het kabinet buigt er diep voor. Dat is griezelig maar waar. De kilheid van dit voorstel en het denken dat erachter schuilgaat is om van te huiveren.'

10:05 vrijdag 14 oktober 2016

Je hoeft beslist niet lang te zoeken naar weldenkenden (m/v) in dit land die alle begrip tonen voor islamitisch geïnspireerde misogynie, schrijft Elma Drayer vandaag in haar column naar aanleiding van de ophef over de boekpresentatie van Machteld Zee en het opinieartikel van Jolande Withuis.

'Zodra er immers verontwaardiging rijst over een onsympathiek verschijnsel in de moslimgemeenschap, wijzen zij meteen op het feit dat de rest van de mensheid evenmin uit lieverdjes bestaat.'

09:42 vrijdag 14 oktober 2016

Margriet Oostveen spreekt in haar verslaggeverscolumn met Els van Wijngaarden. Zij is de enige ter wereld die wetenschappelijk heeft onderzocht wat 'wilsbekwame ouderen', die niet in aanmerking komen voor euthanasie maar toch dood willen, nu eigenlijk zélf bedoelen als ze zeggen dat het genoeg is of dat hun leven is 'voltooid'. 'De behoefte aan hulp bij zelfdoding is in Nederland ook vooral een westers-liberaal, autochtoon probleem', zegt Van Wijngaarden.

09:27 vrijdag 14 oktober 2016

Lees ook de rondvraag over 'voltooid leven' in Nederland: 'Bij een fitte grijsaard vraag ik me af: wat moet een voltooid leven betekenen?'

09:15 vrijdag 14 oktober 2016

Het plan roept nog wel wat vragen op, maar het kabinet zet een gedurfde stap in het euthanasiedebat, schrijft Raoul du Pré vandaag in het Commentaar. 'Bezwaren laten onverlet dat een groeiende groep ouderen de behoefte voelt om zelf te kunnen concluderen dat hun leven voltooid is.'

12:41 donderdag 13 oktober 2016

'De komende Kamerverkiezingen bepalen waar we naartoe gaan met dit land', schrijft een aantal lokale en provinciale PvdA-ambtsdragers in een opiniestuk. 'Voor je het weet wordt het een tweestrijd tussen een voorman van een partij die maling heeft aan de Grondwet en een voorman die de verzorgingsstaat wil kortwieken.' 'Nederland verdient een optimistisch alternatief', schrijven de PvdA-ers en dat is volgens hen Lodewijk Asscher. Zie ook het nieuws hierover.

Maar niet iedereen is het met de Asscherianen eens. In een reactie op hun stuk gebiedt oud-uitgever Wouter van Oorschot de PvdA hun 'potsierlijke Sneeuwwitje-verkiezing af te blazen: 'Wees moedig, Asscher, en haak af jongen'.

10:26 donderdag 13 oktober 2016

"Te midden van alle instortende of afkalvende internationale instellingen, regels en afspraken,' schrijft Arnout Brouwers in het Commentaar, 'en ondanks de populistische golven die van links en rechts over het politieke theater klotsen - de ene keer tegen fantoomvluchtelingen en de andere keer tegen chloorkippen - is het onze volksvertegenwoordiging deze week gelukt een verstandig besluit te nemen: goedkeuring van CETA, het vrijhandelsverdrag met Canada.'

'Helaas verkeren de mondiale handelsonderhandelingen al jarenlang in het slop. Dat is vooral voor de armste landen (waar activisten vroeger nog wel eens de straat voor opgingen) een slechte ontwikkeling. Maar in een wereld waarin steeds meer spelers lak hebben aan de oude spelregels en waarin het mercantilisme in opkomst is, zou het een gotspe zijn een handelsverdrag met heldere afspraken tussen grote democratische landen af te schieten.'

10:04 donderdag 13 oktober 2016

Het is geen toeval dat de Amerikaanse presidentscampagne draait om seks, schrijft Marjan Slob in haar column.

'Oh, wat zijn Abedin en Clinton verstandig - op het verkrampte af. Je zou willen dat ze zich eens wat ontspanden. Helaas, als je de wereld bekijkt door de lens van seksuele politiek, zie je dat die luxe vrouwen voorlopig nog niet is gegund.'

11:37 woensdag 12 oktober 2016

En de cartoon vandaag is van Bas van der Schot.

10:15 woensdag 12 oktober 2016

Een economische breuk met Groot-Brittannië staat haaks op het Nederlands belang, schrijft Derk Jan Eppink in zijn column. 'Dat vereist nieuwe, inventieve vormen van samenwerking die verbinden. Zie hier het voorstel van een "Noordzee Unie". Het idee werd als eerste geopperd door de stadstaat Bremen. Landen aan de Noordzee, zoals Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Denemarken en Noorwegen, bespreken gemeenschappelijke aspecten van de Noordzee. Neem: scheepvaart, veiligheid, milieu, (wind)energie, havens.'

'De Noordzee moet een baken van vrijhandel blijven, met de maritieme blik op de wereld. Er is geen enkele economische reden om eeuwenoude handelstradities rond de Noordzee te ontwrichten, alleen omdat Brussel boos is.'

10:09 woensdag 12 oktober 2016

In het opiniestuk 'Nobelprijs is geen kwestie van toeval of geluk', schrijven José van Dijck, Karl Dittrich en Stan Gielen dat Nederland moet uitkijken om geen onaantrekkelijk land te worden voor topwetenschappers en jong talent.

'De uitvinding van de groep uit Groningen was alleen mogelijk door decennialange publieke investeringen in fundamentele wetenschap. De laatste jaren zijn die investeringen teruggelopen, terwijl veel andere landen juist extra investeerden.'

10:04 woensdag 12 oktober 2016

'Als een presidentskandidaat zijn politieke rivaal dreigt op te sluiten als hij aan de macht komt, zijn we beland geraakt in de categorie bananenrepublieken', schrijft Bert Lanting in het Commentaar.

'In het universum van Trump bestaat de grens tussen verzinsel en werkelijkheid niet, dat is wel eerder gebleken. Maar het griezelige is dat ook voor een groot deel van het Amerikaanse electoraat die scheiding er niet toe doet.'

11:53 dinsdag 11 oktober 2016

De Brexit kan een groot gevaar worden voor Groot-Brittanië. Over de bestemming werd in juni besloten: Groot-Brittanië verlaat de Europese Unie. Maar de reis is complex en gevaarlijk, schrijft de Economist in The road to Brexit.

Met 64 miljoen Britten op de achterbank heeft Theresa May misschien tot nu toe vermeden over de route te praten. Maar nu is ze bereid Groot-Brittanië te sturen richting hardere Brexit, aldus het blad.

May neemt nu het risico te kiezen voor haar partij in plaats van het land, met gevaarlijke consequenties. De Brexit zal de toekomst voor decennia bepalen, dus als het al moet, doe het goed. Maar dat zal niet gemakkelijk blijken.

De premier lijkt, aldus het blad, een speciale deal te willen sluiten met de EU waardoor Engeland immigratie beperkt en zelf bepaalt waaraan produkten moeten voldoen, terwijl het toch deel blijft uitmaken van één markt. Misschien kan dat met onderhandelingen, maar alles wijst erop dat May de bereidheid van de EU overschat daarin mee te gaan.
Ieder land heeft een veto over de status van Groot-Britannië. Maar minstens een land zal niet bereid zijn in te leveren, of het nu om immigratie gaat of financiële diensten.

Daarnaast moeten alle regels waar nu in EU-verband overeenstemming over is, van visrechten tot landingsrechten, opnieuw worden opgesteld. Groot-Brittanië is door lidmaatschap van de EU ook lid van de World Trade Organisation (WTO) en heeft daardoor vrijhandelsverdragen met 53 andere landen. Dat houdt op met een Brexit.

Groot-Brittanië moet dan, om weer lid te kunnen worden, met elk land apart onderhandelen, en ook hier is de toestemming van elk ander lid vereist.

De Economist is daarom van mening dat een ‘soft Brexit’ de voorkeur heeft waardoor het land voorlopig deel blijft uitmaken van de ‘European Economic Area, zoals Noorwegen. Zeker ‘omdat de helft van de bevolking voor blijven stemde en veel van de stemmers vóór een Brexit aarzelen of het goed is de gemeenschappelijke markt te verlaten’.

10:02 dinsdag 11 oktober 2016

Op de brievenpagina voeren SP-politica Renske Leijten en Kees Kraaijeveld van de Argumentenfabriek discussie over het basispakket. Volgens Kraaijeveld is het een leugen dat het basispakket is verkleind. Afgelopen zaterdag schreef hij in het Vonk-katern: 'Niet alleen extreemrechts liegt. Als SP-Kamerlid Renske Leijten actie voert tegen het zorgstelsel klaagt ze steevast dat het basispakket de afgelopen tien jaar kleiner is geworden. Feitelijk onjuist: het basispakket is alleen maar gegroeid, met meer behandelingen, meer medicijnen en veel meer euro's.'

Vandaag reageert Leijten in een brief dat het basispakket wel degelijk is verkleind. 'Opeenvolgende kabinetten beperkten vergoedingen voor medicatie zoals slaapmiddelen, maagzuurremmers, paracetamol, antidepressiva, anticonceptie, maar ook behandelingen voor fysiotherapie en onderdelen van de geestelijke gezondheidszorg. Tandzorg is er al sinds de jaren negentig uit.'

In een naschrift stelt Kraaijeveld: 'Renske Leijten is een vasthoudend politicus. Stellen dat het basispakket is verkleind is en blijft een leugen. Het tegendeel is waar. Zowel in euro's als in de hoeveelheid verzekerde zorg is het basispakket de afgelopen tien jaar voortdurend gegroeid. Het Zorginstituut, de instelling die de minister adviseert over de samenstelling van het pakket, bevestigt ook desgevraagd dat wat Renske Leijten beweert 'feitelijk onjuist' is.'

09:45 dinsdag 11 oktober 2016

Timothy Prescott, die werkte in het analytics-team van de Obama-campagne, legt in een opiniartikel uit hoe je de opkomst voor jouw kandidaat verhoogt. 'Overtuig mensen de stem die op hun keukentafel ligt te verstoffen terug te sturen.'

09:39 dinsdag 11 oktober 2016

Populistische revolte spoelt mondialisering niet weg, stelt Joseph S. Nye. 'Terwijl 2016 de geschiedenis mag ingaan als het jaar van het politieke populisme, volgt daaruit niet dat 'isolationisme' een goede beschrijving is van de huidige Amerikaanse zienswijze op de wereld. Integendeel, op cruciale aspecten - namelijk immigratie en handel - lijkt Trumps retoriek af te wijken van wat de meeste kiezers vinden.'

09:25 dinsdag 11 oktober 2016

Lees vandaag ook de verslaggeverscolumn van Margriet Oostveen: Wie komt op voor baby G. Over waarom verplichte anticonceptie nooit het enige antwoord is.

09:14 dinsdag 11 oktober 2016

Het is onacceptabel dat honderden arbeiders het leven lieten om een voetbalfeestje mogelijk te maken, schrijft Pieter Klok vandaag in het Commentaar. 'De stap van FNV om de FIFA met een rechtszaak op te jagen, moet daarom worden toegejuicht.'

15:06 maandag 10 oktober 2016

'Een duister, wild en smerig debat', noemt Frankfurter Allgemeine Zeitung het. De rode draad door bijna alle commentaren en reacties op het debat tussen Donald Trump en Hillary Clinton gisteren: zo laag waren we nog niet gezonken.

'Mr. Trump goes low', luidt de kop boven het commentaar van The New York Times. 'Snuivend en duister, loerde Trump op Clinton, die zichzelf opnieuw als enige volwassene op het podium gedroeg, de enige die trachtte de grote meerderheid van Amerikanen te overtuigen dat ze hun waarden en aspiraties deelt. Trump daarentegen viel terug op de trucs die hij heeft geleerd tijdens zijn jaren in showworstelen en 'reality tv', daarmee verduidelijkend hoe peilloos zijn cynisme is.' De krant eindigt met de voorspelling dat Trump het 'in de grootste deal van zijn leven' waarschijnlijk af zal leggen tegen een vrouw. 'Dat is niet verrassend, maar wel toepasselijk.'

John Cassidy spreekt in The New Yorker van 'het gemeenste presidentiële debat ooit'. 'Wat overblijft na het debat is het gevoel hoe diep deze verkiezingen zijn gezonken. Zeker, er waren een paar inhoudelijke woordenwisselingen over belastingen, de zorg en buitenlands beleid. Maar die waren bijna een 'sideshow'. Vanaf het moment dat de Washington Post vrijdag de video uit 2005 publiceerde, zou het zondag onvermijdelijk een 'grab them by the pussy debate' worden.'

Voor een overzicht van andere reacties en commentaren, klik hier.

09:58 maandag 10 oktober 2016

De Nederlandse bijdrage aan de VN-missie in Mali is vanaf het begin omgeven met aarzelingen, schrijft Raoul du Pré in het Commentaar. Na twee jaar zijn die vragen er nog: militairen missen een doel en een strategie in Mali en de Tweede Kamer lijkt niet bijster geïnteresseerd.

'De gedeeltelijke terugtrekking waartoe het kabinet nu besluit komt vooral voort uit praktische problemen (versleten materieel, te weinig personeel), niet uit de overtuiging dat de tijd rijp is. Militairen zullen vergeefs zoeken naar een antwoord op de vraag waarom ze met de helft van de manschappen wel het doel gaan vinden dat ze tot nu toe misten.'

09:54 maandag 10 oktober 2016

In ‘het verraad van de feministen’ hekelt sociologe Jolande Withuis de feministen die ‘wandaden gebaseerd op de islam vergoelijken’. Ze somt daarvoor enkele redenen op, waaronder ‘het verlangen zich als sophisticated kosmopoliet te verheffen boven het bekrompen volk’. ‘Helaas verloren ze daarbij het verschil tussen clitoridectomie en couscous bij de iftarmaaltijd uit het oog.’

08:35 zondag 9 oktober 2016

Paul Onkenhout betreurt het dat hij de autobiografie van Johan Cruijff door Telegraaf-journalist Jaap de Groot drie sterren heeft gegeven: ‘Dat is er bij nader inzien een te veel.’ Waarom? Omdat in het boek het zwembadincident tijdens het WK van 1974 – het verhaal van Bild dat spelers van Oranje in het zwembad van het hotel hadden gezwommen met ‘naakte meisjes’ – wordt afgedaan als ‘indianenverhalen’. Als gevolg van dit verhaal werd Cruijff door zijn vrouw Danny volledig gesloopt in talloze telefoongesprekken, en daardoor verloor Oranje de finale van Duitsland.

Martin Sommer bespreekt de neiging van bestuursintellectuelen als Peter van Lieshout en Alexander Rinnooy Kan om het bestuur onophoudelijk te willen veranderen. Niet omdat de bestaande toestand te weinig democratisch is, maar omdat ze te rommelig is. Dat alles halsoverkop willen veranderen, is fnuikend voor de steun onder de bevolking, meent Sommer.

Aleid Truijens bespreekt de consequenties van de ontdekking van de Amerikaanse biochemicus Jennifer Doudna om erfelijke eigenschappen van levende wezens te herschrijven. Ze is blij dat Doudna zelf tot voorzichtigheid maant in de omgang met haar 'fabelachtige ontdekking'. Maar Truijens hoopt dat ze zullen beginnen met de aanpak van erfelijke ziektes. Want 'jong leven met een ingebakken sluipmoordenaar - dat druist wel heel erg in tegen wat de bedoeling van het leven zou zijn'.

08:18 zondag 9 oktober 2016

12:10 vrijdag 7 oktober 2016

'Als je zijn vrij agressieve manier van interviewen achterwege laat vind ik vlogger Ismaïl Ilgun een zeer sympathieke jonge man', schrijft scholier Casper Colenbrander in een opiniestuk.

Hij ziet in Ismaïls video's jongeren die 'zich vervreemd voelen van de samenleving, niet precies weten hoe ze zichzelf moeten uitdrukken en zich in de steek voelen gelaten door de overheid'. De vraag is volgens hem hoe we ervoor kunnen zorgen dat deze jongeren van hun vrijheden kunnen genieten zonder voor overlast te zorgen?

De oplossing ligt volgens Colenbrander in onderwijs. 'Het onderwijs is geen kostenpost maar een investering die zichzelf niet direct terugbetaalt in geld, maar in goed opgeleide beschaafde mensen die later kunnen werken en doen wat ze willen.'

09:36 vrijdag 7 oktober 2016

Lees vandaag ook het opiniestuk van Arjen Nijeboer en Niesco Dubbelboer. Respecteer volop de uitkomst van referenda.

09:33 vrijdag 7 oktober 2016

Voor politici met plannen is de liefde een wolfsklem. Blijf er beter vandaan want de jachthonden liggen klaar: één verkeerde beweging en ze zetten hun tanden in je persoonlijke leven, schudden er krachtig mee, schrijft Toine Heijmans vandaag in zijn verlaggeverscolumn vanuit Barendrecht. 'Corruptie is dodelijk voor een wethouder, maar verliefd worden op een ambtenaar des te meer.'

09:22 vrijdag 7 oktober 2016

Het was een gemiste kans, afgelopen dinsdag in de Tweede Kamer. D66 had twee moties ingediend die het leven van zzp'ers misschien niet leuker, maar wel makkelijker konden maken, stelt Asha ten Broeke in haar column. 'Coalitiepartijen VVD en PvdA hebben al jaren de pik op zzp'ers.'

09:11 vrijdag 7 oktober 2016

Het is mooi dat protest tegen Zwarte Piet gewoon mag. Het is nog mooier als het niet meer nodig is, schrijft Raoul du Pré in het Commentaar vandaag. 'Ga wat meer ontspannen om met de kwestie Zwarte Piet.'

18:26 donderdag 6 oktober 2016

Een groot contrast tussen de Amerikaanse media die Trump afwijzen en zijn achterban. Hoe is dat hier? Is er een kloof tussen de opinie van de krant en die van de kiezer?

Volgens opiniepeiler Maurice de Hond vertegenwoordigen de Nederlandse kranten niet de publieke opinie. Henri Beunders, hoogleraar ontwikkelingen in de publieke opinie, vraagt zich af of dé publieke opinie wel bestaat.

15:00 donderdag 6 oktober 2016

De twee grootse Britse partijen zitten midden in een identiteitscrisis, schrijft Anne Applebaum in een opiniestuk in de Washington Post. Premier Theresa May vertelde haar collega’s dat het Groot-Brittanië na de Brexit een ‘Global Britain’ zal zijn, om daarna te beweren dat ‘als je gelooft dat je een wereldburger bent, je een burger van nergens bent’.

Ze maakte, constateert Applebaum, een kniebuiging voor xenofoben door te laten doorschemeren dat ze tienduizenden artsen die niet in Engeland zijn geboren en die de gezondheidszorg op de been houden, wil uitzetten.

Maar tegelijkertijd zijn de Tories naar links zijn opgeschoven omdat de staat volgens May ‘bestaat om te voorzien in wat individuen, gemeenschappen en markten niet kunnen’.
De meeste Britten denken dit waarschijnlijk, zegt Applebaum, maar ‘het was niet wat de Tories dachten tot deze week’.

Wie zich niet kan vinden in xenofobie, vasthoudt aan een kleine bureaucratie of behoort tot die 48 procent die Groot-Brittanië in de EU wil houden, heeft pech. Want de Labourpartij onder Jeremy Corbin is in extremistisch vaarwater terechtgekomen, en lijkt niet langer geïnteresseerd in normale parlementaire politiek.

10:00 donderdag 6 oktober 2016

'Mijn reputatie is weer eens venijniger dan mijn saaie, genuanceerde mening', stelt Stephan Sanders vast als NPO Radio belt en er een professionele stilte valt als hij zegt dat hij Black Achievement Month 'een heel goed initiatief vindt. ‘Ik was kennelijk ingeschat als het tegengeluid.’

In zijn column vandaag verbaast Sanders zich erover dat in de Kaapkolonie in Zuid-Afrika ‘zowat ieder schoolkind kan opdreunen dat de Nederlander Jan van Riebeeck, in dienst van de VOC (die kent u) in 1652 de handelskolonie bij Kaap de Goede Hoop opzette. In Nederland moeten diezelfde schoolkinderen uitgelegd krijgen waar Kaap de Goede Hoop ligt, en trouwens heel Zuid-Afrika. En dán nog eens die connectie met Nederland. Dat is een wel heel fortuinlijke vergeetachtigheid, die bijvoorbeeld de 'Kaapse kleurlingen' niet gegeven is.’

Wel heel jammer dat er binnen de zwarte gemeenschap zo weinig tolerantie is. 'Te vaak maak ik mee dat er maar één mening zaligmakend is, en dus 'authentiek zwart'. Iedereen die daarvan afwijkt en een minder radicaal of gewoonweg ander standpunt inneemt, verliest daarmee zijn kredietwaardigheid en eigenlijk ook zijn kleur. Dat is pijnlijk.'

09:50 donderdag 6 oktober 2016

Ton Nijhuis, directeur van het Duitsland Instituut Amsterdam dat dezer dagen zijn twintig jarig bestaan viert, schrijft in een opiniestuk over de verzwakking van Duitslands positie en de problemen die dit oplevert voor heel Europa. 'Europa wordt meer en meer een speelbal van zijn omgeving dan dat het in staat is de omgeving zo veel mogelijk naar Europees model vorm te geven.'

09:37 donderdag 6 oktober 2016

In het Commentaar waarschuwt Tonie Mudde dat de financiering in Nederland voor het soort onderzoek dat Nobelprijswinnaar Ben Feringa doet, onder druk staat.

'Europese landen hebben samen de richtlijn dat lidstaten 3 procent van hun bbp besteden aan onderzoek. Nederland haalt momenteel net de 2 procent. De Nederlandse uitgaven voor wetenschappelijk onderzoek en innovatie dreigen de komende jaren af te glijden tot het laagste peil in twintig jaar tijd, becijferde het Rathenau Instituut onlangs.'

14:21 woensdag 5 oktober 2016

Als Donald Trump ooit tot het Witte Huis doordringt dan heeft het niet aan de Amerikaanse krantencommentaren gelegen. Twintig van Amerika’s honderd grootste kranten hebben zich tot nu uitgesproken over een favoriete kandidaat, meldt The Hill, en niet één koos Trump: 17 kranten kiezen partij voor Hillary Clinton, drie voor de onafhankelijke en libertaire kandidaat Gary Johnson.

Onder de kranten die voor Clinton opteren zitten enkele journalistiek conservatieve bolwerken als The Tulsa World en The Dallas Morning News, die niet voor een Democraat koos sinds Franklin Delano Roosevelt, en The Cincinnati Enquirer, die voor het laatst aan de kant van de Democraten stond in de tijden van Woodrow Wilson.

En voor The Arizona Republic is de steun voor Clinton de eerste keer in haar historie dat de krant een Democraat steunt. Tegen de New York Times verklaarde de opiniechef van deze krant Phil Boas dat Trump ‘een half dozijn dingen heeft gedaan die in het verleden ook als diskwalificatie hadden gegolden. ‘Wij denken dat we hier de traditionalisten zijn. We zeggen dat we niet bereid zijn onze waarden te compromitteren.’

Sommige van de kranten hebben veel opzeggingen gekregen nadat ze in hun hoofdcommentaar stelling namen. Het is overigens allesbehalve duidelijk of de officiële steun van kranten een kandidaat helpt bij de verkiezingen. Er zijn evenmin harde cijfers over de vraag of de eenzijdige 'endorsements' iets zeggen over de kloof tussen de traditionele journalistiek en de kiezers.

11:49 woensdag 5 oktober 2016

In een opvallende analyse van de situatie in Syrië, gepubliceerd door RaamopRusland, komt oud-diplomaat Marcel Kurpershoek tot de conclusie dat een Russisch-Iraans-Turks condominium onder de huidige omstandigheden het beste is waar de Syriërs en Irakzen op kunnen hopen.

En de Amerikanen dan? ‘Obama heeft de triade van de Assad-alliantie (Assad, Iran, Rusland) geen strobreed in de weg gelegd’, schrijft Kurpershoek. ‘Sterker, zijn beleid heeft de afgelopen jaren wezenlijk bijgedragen aan de politieke overleving van Assad. Verbaal oefenden de VS harde kritiek uit op de oorlogsmisdaden van het regime. Maar achter die façade was een gehavende Assad voor Obama aantrekkelijker dan andere risico’s: een ineenstorting van het regime die extremisten ruim baan geeft; en het gevaar van langdurige Amerikaanse betrokkenheid in een land dat voor de VS alleen van belang is vanwege de veiligheid van Israël.’

‘Turkije, Iran, en Rusland hebben een imperiale traditie’, aldus Kurpershoek. ‘De glorietijd is voorbij, maar zij hebben er niettemin een sterke staat aan overgehouden. Daarom zijn hun hoofdsteden nog steeds bij machte om onafhankelijk van buitenstaanders effectief gezag uit te oefenen. […] Poetin beschouwt Assad mogelijk als een Syrische Ramzan Kadyrov, zijn brute zetbaas in Grozny die in Tsjetsjenië het islamitisch geïnspireerde verzet brak. Maar bij gebrek aan betere vooruitzichten, en Westers onvermogen, is een Russisch-Iraans-Turks condominium misschien het beste waarop de mensen in Syrië en Irak kunnen hopen.’

07:17 woensdag 5 oktober 2016

Lees hier het vorige opinieblog terug.

10:01 woensdag 5 oktober 2016

Chief Diversity Officer aan de VU Karen van Oudenhoven-Van der Zee reageert vandaag op het opinieartikel van Sebastien Valkenberg. Van Oudenhoven-Van der Zee stelt dat we de meerwaarde van diversiteit op de universiteit moeten verzilveren. 'Cultureel diverse groepen studenten zijn onder bepaalde condities creatiever zijn dan homogene groepen.'

09:57 woensdag 5 oktober 2016

Het Indonesische perspectief over de oorlog ontbreekt volledig in de Nederlandse discussie, betoogt Anton Stolwijk in een opinieartikel. 'Luister ook eens naar de Indonesiërs zelf.'

09:51 woensdag 5 oktober 2016

De opkomst van Donald Trump werkt als een rorschachtest. Iedereen ziet erin wat hij of zij wil, stelt Heleen Mees vandaag in haar column. 'Tegen het einde van het debat hing Trump uitgeteld in de touwen. Hij is het duidelijk niet gewend te verliezen van een meisje.'

09:47 woensdag 5 oktober 2016

Wees terughoudend met kritiek op de politie, schrijft columnist Max Pam. Ons hele handelen wordt gedragen door intuïtie. (...) De liefde is niet denkbaar zonder intuïtie en mijn beste vriend werd mijn beste vriend, omdat mijn neus zei dat hij mijn beste vriend moest zijn.'

09:33 woensdag 5 oktober 2016

Is het niet achterhaald om laptops in collegezalen te verbieden?, vraagt Margriet Oostveen zich af in haar verslaggeverscolumn. 'Veel studenten zijn bang dingen te missen, omdat ze zelf geen hoofd- en bijzaken meer kunnen onderscheiden.'

09:11 woensdag 5 oktober 2016

De onvoorziene uitslag in Colombia laat zien dat een referendum niet lichtzinnig moet worden ingezet, schrijft Carlijne Vos in het Commentaar. 'De ervaring in Zwitserland leert dat een succesvolle referendumcultuur een lange adem vergt en gedegen uitwerking. Met ondoordachte referenda wordt de betekenis en mogelijke meerwaarde ervan alleen maar ondermijnd.'