Zoek de verschillen op rechts

Had de linkse kiezer al tijden volop keuze, de rechtse kiezer krijgt bij de komende Tweede Kamerverkiezingen onderhand ook aardig wat opties voorgeschoteld. Tien jaar na de komst van de PVV gaat een reeks nieuwe partijen met vergelijkbare programma's de boer op. Na de Ondernemerspartij van ex-PVV'er Hero Brinkman en VoorNederland (VNL) van eveneens ex-PVV'ers Louis Bontes en Joram van Klaveren meldde de conservatieve publicist Thierry Baudet zich afgelopen weekend met zijn Forum voor Democratie. Waarom slaan ze de handen niet ineen?

Voor de opgestapte PVV'ers ligt het antwoord voor de hand: een hernieuwde samenwerking met Geert Wilders zit er door affaires en onderlinge onmin niet meer in. Anders ligt dat bij eurocriticus Baudet. 'Ik ben het in bijna alles met hem eens', zei hij eens over Wilders. Eerder deze maand leverde hij namens zijn denktank een rapport af bij de PVV met als voornaamste pleidooi: vier keer per jaar bindende referenda over door burgers voor te dragen thema's. Wilders was het roerend met hem eens. Baudet zal diezelfde Wilders tijdens de campagne moeten bestrijden.

Ook VNL van Bontes en Van Klaveren had voor Baudet een optie kunnen zijn. 'De enige klassiek-liberale partij van Nederland' heeft oud-PowNed-presentator Jan Roos aangetrokken als lijsttrekker: Baudets kompaan tijdens de campagne voor het Oekraïne-referendum en tegen het EU-associatieverdrag.

Verrassing
Waarom Baudet kiest voor een eigen partij, wilde hij gisteren desgevraagd niet toelichten. Hij verwees enkel naar zijn website, die al naar campagnestand is omgebouwd. In een interview bij RTL-Z van vorig jaar zei hij uit noodzaak te zijn opgestaan als opiniemaker. "Ik ben naar het front geroepen omdat onze elites ons land verkwanselen." Op Radio 1 herhaalde hij gisteravond dat hij niet de politiek ingaat 'omdat ik dat zo vreselijk graag wil, maar omdat ik denk dat het noodzakelijk is'.

Roos noemt Baudets plannen 'een verrassing'. Hij zegt nooit met hem over politieke samenwerking te hebben gesproken. "Hij wilde de politiek niet in. Dat ben ik gaan geloven. Waarom zou ik hem dan bellen?" Ruzie ligt er in elk geval niet aan ten grondslag, bezweert Roos. "Nee hoor, ik vind het een aardige vent."

Veel gelijkenissen
Dat de twee gelet op hun verkiezingsprogramma's zeker hadden kunnen samenwerken, ziet ook Roos. Hun politieke verlanglijsten vertonen opvallend veel gelijkenissen en lijken er vooral op gericht kiezers bij de VVD weg te lokken: minder Europa, strengere grenscontroles, strenger asielbeleid, zwaardere straffen voor gewelds- en zedendelicten en beter onderwijs.

"Het is eerder 'zoek de verschillen' dan 'zoek de overeenkomsten'", aldus de VNL-voorman, die niet goed zegt te begrijpen waarom Baudet een nieuwe partij optuigt. "Als je als kiezer een goed rechts, liberaal, islamkritisch verhaal zoekt, dan is de partij die daarbij hoort er al. Dat is VNL." Bovendien heeft VNL een niet in te halen voorsprong omdat het zich al langer op de verkiezingen voorbereidt, meent Roos.

Dat laatste zal moeten blijken. Nu de twee nieuwe partijen in dezelfde electorale vijver lijken te willen vissen, zullen zij in de luwte van het PVV-campagnegeweld nog harder moeten werken voor een stem. Uiteindelijk kunnen ze elkaar in maart van een zetel afhouden terwijl ze samen wellicht een vuist hadden kunnen maken.