Gespleten Curaçao naar stembus
Willemstad
Op weg van Willemstad naar vliegveld Hato rijdt de taxi langs de grote rotonde van Palo Blanco. Iedereen die passeert, kijkt recht tegen het enorme billboard van Schotte. Zijn witte glimlach steekt af tegen de blauwe lucht. ‘Ik begrijp niet dat mensen voor een veroordeelde politicus willen stemmen’, verzucht de taxichauffeur. Toch staat de meest kwestieuze politicus van Caribisch Nederland bovenaan in de peilingen.
Gerrit Schotte is veroordeeld tot drie jaar cel wegens corruptie, maar omdat hij op hoger beroep wacht, voert hij als vrij man gewoon de MFK-lijst aan. De stembusgang komende vrijdag is eerste sinds de veroordeling van Schotte voor het aannemen van steekpenningen van gokkoning Francesco Corallo. En de eerste sinds de schokkende moord op Helmin Wiels. In mei 2013, slechts zeven maanden nadat hij met zijn belofte van onafhankelijkheid de verkiezingen won, stierf de oprichter van Pueblo Soberano in een kogelregen op het strand Marie Pompoen. De uitvoerders zijn gepakt, de opdrachtgevers niet.
Het zorgt opnieuw voor een gespleten Curaçao. Voor of tegen de band met het Nederlandse Koninkrijk? Voor of tegen Schotte? Voor Alex Rosaria, leider van regeringspartij PAIS, is dat laatste geen vraag: ‘De lessen uit het verleden liggen te vers in het geheugen. Een afgezette Schotte die zich verschanste in Fort Amsterdam, zijn plundering van de Veiligheidsdienst Curaçao, de poging om een casinobaas bij de Centrale Bank te installeren: het wordt een keuze tussen doorgaan of de klok terugdraaien.’
Eugène Rhuggenaath is nummer twee op de lijst van de PAR. Deze christendemocratische partij leidde Curaçao in 2010 naar autonomie, maar koestert het Koninkrijk. Rhuggenaath zetelt als minister van Economische Zaken in misschien wel het mooiste kantoorcomplex van het eiland – direct naast de immense haven – en hij geldt als politieke belofte. In de peilingen ligt zijn partij tweede achter de MFK. ‘Als je iemand in je huis haalt voor de zorg van je kind of je moeder, dan let je ook heel goed op met wie je te maken hebt. Je doet je eigen screening. Voor ons land moeten we hetzelfde doen. Dat is heel belangrijk voor ons investeringsklimaat’, zegt Rhuggenaath. Zelfs als Schotte wint, dan zal elke screening hem een ministerspost beletten.
Maar er is ook een ander Curaçao. Ruiger. Minder bedachtzaam. Wie vanaf het toeristische centrum Punda richting het Avila hotel loopt, ziet tussen de statige gerenoveerde Hollands-Caribische gevels de vervallen woninkjes staan. Kleurrijk, maar sober. Zo leven talloze Curaçaoënaars over het hele eiland. Met minder opleiding, minder inkomen en minder werk. Ruim een kwart bungelt onder de armoedegrens. ‘Ik noem het visuele armoede’, zegt Norberto Ribeiro, nummer twee op de lijst van nieuwkomer Korsou di Nos Tur (Curaçao is van ons allemaal). ‘Te veel mensen leven onder erbarmelijke omstandigheden. Vijftig procent van de ouders op het eiland zegt dat ze vrijwel geen communicatie hebben met hun kinderen. Zelfs als ze de problemen van hun koters wèl kenden, zouden ze nog niet helpen omdat ze zelf al volledig in de put zitten. Die armoede bestrijden, dat is ons belangrijkste doel.’
Ribeiro was diplomaat in Washington, werkt als topambtenaar in regeringscentrum Fort Amsterdam en is uiterst correct in de omgang. Voor veel Curaçaoënaars is hij het tegenovergestelde van zijn lijsttrekker Amparo dos Santos. Deze zakenman en ex-financier van Wiels geldt als grofgebekt en weigert debatten. Ribeiro: ‘Hij zal geen seconde verliezen aan ideologische discussies, hij wil die armoede aanpakken.’
Dos Santos mag de broer zijn van de ook dit jaar veroordeelde loterijkoning Robby dos Santos – voor grootschalige belastingontduiking – zijn partij valt goed bij kiezers. Zijn verbale agressie doet denken aan Wiels. Net als diens onafhankelijkheidsideaal. Daarmee lijkt het een gegadigde voor een coalitie met de MFK. Al stelt Ribeiro: ‘Eerst die andere noden, we gaan geen tijd verspillen aan staatkundige structuur.’
juk van ellende
De derde partij die een coalitie met Schotte en Dos Santos kan completeren, is de linkse PAS van lijsttrekker Charles Cooper. Cooper was eerder minister in het kabinet Schotte. En ook hij droomt van armoedebestrijding en een volledig onafhankelijk eiland. ‘We willen vrij zijn van het juk van alle ellende die er op dit eiland is gebeurd’, zegt partijvoorzitter Dwigno Puriel. Vrij van koloniale banden, bedoelt hij. Puriel wijst een coalitie met de MFK zeker niet af. Sterker, hij geeft een inkijkje waarom zoveel eilandbewoners niet malen om die veroordeling van Schotte. ‘Ik ben niet tegen Nederland’, formuleert Puriel. ‘Maar het lijkt erop dat het Openbaar Ministerie en de Nederlandse rechters niet de belangen van Curaçao voor ogen hebben. Het is net of ze één bepaalde stroming in de politiek willen bestrijden.’
Het is de zogenaamde ‘heksenjacht’, zoals Schotte het zelf noemde in De Telegraaf, waar een groot aantal Curaçaoënaars inmiddels in gelooft. Balentien Richeron is verslaggever bij het Papiamentstalige Radio & TV Direct. Nog beter dan Nederlandstalige collega’s begrijpt hij hoe Curaçao denkt. ‘Het is de wereld op zijn kop. Nederland geldt als boosdoener. Als je tegen het systeem bent, dan ben je goed. En wie veroordeeld is door het systeem, wint juist aan bewondering.’
Het is een telkens terugkerend beeld. Dertien jaar geleden won lijsttrekker Anthony Godett van de FOL de verkiezingen ondanks een veroordeling voor corruptie. ‘Onschuldig’, riep Godett vanachter de tralies. Schotte speelt hetzelfde spel. Tijdens zijn rechtszaak schoof hij alles op een samenzwering uit Nederland. En na talloze tirades op radio MAS – het best beluisterde station op het eiland – slikt een deel van bevolking die boodschap.
Een oud-minister van de PAR schudt zijn hoofd op het terras van het Avila-hotel. ‘Het is tragisch als je een bevolking hebt die zo weinig kritisch is. Gerrit verloot een auto, en ‘dus’ doet hij iets voor het volk. Maar je stemt op iemand waarvan je moet beseffen dat hij nooit meer minister zal kunnen worden.’ <
