Ook AH verwijdert kinderhelden op snoepverpakkingen

Na de Plus schrapt nu ook Albert Heijn de kinderhelden van koek- en snoepverpakkingen. Een triomf voor de Alliantie Stop Kindermarketing. Maar de grote A-merken denken er niet aan om hun wikkels stripfiguurvrij te maken.

Het is een bekend beeld. Krijsende kinderen in de gangpaden van het supermarkt. Bij de aanblik van Maya de Bij, Kabouter Plop of K3 op een snoep- of chipsverpakking, wil het kroost nog maar één ding. Biggelende tranen en trommelende vuistjes op de vloer. Probeer als ouder dan maar eens weerstand te bieden.

Als het aan Albert Heijn ligt, wordt het in de toekomst rustiger in de gangpaden van de supermarkt. Nadat Plus in juli aankondigde veertig ongezonde huismerkproducten voor kinderen te zullen strippen van kinderhelden, vaak aangeduid als characters, zet AH nu dezelfde stap. Te beginnen met tussen de twintig en dertig ongezonde huismerkproducten, variërend van snoep en hagelslag tot ongezonde toetjes. Eind 2017 zijn die allemaal voorzien van andere wikkels.

Gekke regel

'Dat is een eerste goede stap', zegt Sjoerd van de Wouw, campagneleider Stop Kindermarketing van voedselwaakhond Foodwatch. 'Maar het besluit van Plus en AH, laten vooral het failliet van de huidige Reclamecode voor Voedingsmiddelen zien. 'Het toont aan dat de regels die de industrie zelf in het leven heeft geroepen onvoldoende zijn.'

In de Kinder - en Jeugdreclamecode (KJC), onderdeel van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen, staat dat reclame-uitingen gericht op kinderen verboden zijn, maar productverpakkingen en de winkelvloer zijn hiervan uitgezonderd.

'Die gekke regel moet nu écht eens worden aangepakt', zegt Moniek Buijzen, hoogleraar communicatiewetenschap aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. 'Het is algemeen bekend dat verpakkingen een grote rol spelen in de marketing.'

Buijzen, gespecialiseerd in kindermarketing, is blij met het besluit van Plus en AH, maar verwacht niet dat de maatregelen een groot effect zullen sorteren. Het voornaamste probleem zijn volgens haar de A-merken. Die leggen grof geld neer om bekende Studio 100 figuren zoals K3 en Piet Piraat te 'lenen' voor hun verpakkingen, die soms niet zouden misstaan in een speelgoedwinkel.

'Gezondere supermarkt worden'

De actie van AH om de eigen merk kinderwikkels te versoberen, is in korte tijd het tweede succes voor de Alliantie Stop Kindermarketing. Een vorig jaar opgezet samenwerkingsverband van gezondheidswetenschappers en organisaties zoals de Hartstichting, de Consumentenbond en voedselwaakhond Foodwatch. Zij strijden tegenkindermarketing van ongezonde voedingsmiddelen en eisen van staatsecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) dat de op zelfregulering gebaseerde Kinder- en Jeugdreclamecode plaatsmaakt voor 'een krachtig pakket aan wettelijke maatregelen' dat kinderen moet beschermen tegen ongezonde voeding.

'Het aanpakken van de wikkels van ongezonde kinderproducten van het huismerk past bij onze ambitie een gezondere supermarkt te worden', zegt Albert Heijn-woordvoerder Els van Dijk. Vorig jaar is de supermarktketen begonnen met het handen en voeten geven aan die ambitie. Zo wordt ook het suikergehalte van de honderd meest gebruikte huismerkproducten door gezinnen inmiddels stapsgewijs verlaagd met 10 tot 40 procent.

In de wens naar meer gezond laat AH haar A-merkleveranciers vooralsnog met rust. De grootgrutter met 850 winkels hoopt dat 'een goed voorbeeld doet volgen'. Plus, die de eerste versoberde kinderverpakkingen binnen een paar maanden in de 262 winkels heeft liggen, gaat een stap verder. 'We gaan de leveranciers vragen om hun elementen van kindermarketing ook van de verpakkingen te halen', zegt woordvoerder Rianne Van Beek. De eerste gesprekken daarover hebben al plaatsgevonden. In het najaar, als de jaarlijkse ontmoetingen met leveranciers plaatsvinden, staat het opnieuw op de agenda. Supermarktketen Jumbo is achter de schermen ook bezig met de wikkels van ongezonde kinderproducten, maar wil daar inhoudelijk nog niets over kwijt.

Volgens Van de Wouw zou vooral de AH meer stelling moeten innemen. 'Als AH echt met de vuist op tafel slaat, past 90 procent van de A-merkfabrikanten zijn verpakkingen graag aan. Als je niet bij AH verkocht wordt, is dat een enorme aderlating.' Van de Wouw noemt het absurd dat in een stelling straks verschillende maatstaven worden gehanteerd. 'We gaan toe naar een schizofreen winkelschap. De AH en Plus kunnen hun huismerkproducten wel gaan aanpassen, maar dan schreeuwen Maya de Bij en Kabouter Plop je nog gewoon toe.' De criticasters van de Kinder - en Jeugdreclamecode, wijzen ondertussen naar Den Haag. 'Maar van Rijn is doof en blind voor onze oproep', zegt Van de Wouw.

Volgens een woordvoerder van het ministerie van VWS heeft het wettelijk aan banden leggen van kindermarketing 'niet veel zin' omdat met wetgeving alleen Nederlandse snoep - en koekproducenten kunnen worden aangepakt. Wel is het ministerie in gesprek met de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI), de belangenbehartiger voor 450 bedrijven in levensmiddelenindustrie waaronder enkele grote snoepfabrikanten zoals Haribo. 'Samen met de sector onderzoekt de FNLI momenteel of ze afspraken kunnen maken over kinderverpakkingen en het gebruik van characters', zegt de woordvoerder. 'Aan het einde van het jaar doet Van Rijn daarvan verslag in de Kamer.'

Veel zal de staatssecretaris vermoedelijk niet te zeggen hebben, want volgens FNLI-directeur Philip den Ouden, zijn de regels van de Kinder - en Jeugdreclamecode meer dan afdoende. 'De discussie over verpakkingen is vooral een publiek debat', zegt hij. 'De fabrikanten zien voorlopig geen reden om stappen te ondernemen. Met de irritatie van ouders over character-verpakkingen die voor jengelgedrag zouden zorgen, valt het volgens ons wel mee.'