Psychose of niet, hij knalde met 237 km/u op een Citroën C8

De 46-jarige Amsterdamse hardrijder Neil van der L. was in een psychose geraakt door het snuiven van speed, toen hij op de ochtend van 30 december 2015 dit dodelijke ongeluk veroorzaakte. De officier van justitie eiste maandag voor de Utrechtse rechtbank 8 jaar cel voor doodslag en poging tot doodslag: hij had er zelf voor gekozen om speed te gebruiken en was dus verantwoordelijk voor zijn handelen, vindt de aanklager. Volgens zijn advocaat Gerard Spong is het 'klip en klaar' dat de hardrijder door de psychose de controle over zichzelf is kwijtgeraakt.

Iets geknapt

In het hotel waar hij werkt heeft Van der L. een pakketje met een witte pasta gevonden. Van een vriend hoort hij: het is speed. Dat wil Van der L. weleens gebruiken. Hij blowt flink, vooral sinds hij een paar vrienden heeft verloren bij het vliegtuigongeluk van SLM in 1989. Maar met harddrugs heeft hij, naar eigen zeggen, nauwelijks ervaring.

De avond voor het ongeluk snuift hij rond achten wat van het goedje. Hij merkt er weinig van. Zijn buurvrouw die hij die avond bezoekt, vindt dat hij zich raar gedraagt. Hij laat haar zijn piemel zien.

De volgende ochtend is Van der L. vroeg op. Hij gaat met de auto naar zijn vaste koffieshop in het centrum van de stad. Hij drinkt er koffie en rookt een joint. Op weg naar huis neemt hij niet de afslag naar zijn woning in Amsterdam Zuid-Oost. 'Ergens op de snelweg is er iets geknapt in mij', verklaart L. 'Ik had mezelf niet meer onder controle.'

Met een snelheid van boven de 200 kilometer per uur scheurt hij over de meest linkse van de vijf banen, soms neemt hij de vluchtstrook. Andere weggebruikers verwisselen van schrik van baan. Ter hoogte van Maarssen, waar de snelweg zich splitst, gaat het mis. Van der L. gooit zijn stuur om, om de vangrail te ontwijken. En rijdt met hoge snelheid achter op de Citroën C8, rond half 10 's ochtends.

In die auto zitten de 42-jarige Ricardo, zijn drie kinderen van 9 tot 11 jaar, en hun moeder, de ex-vrouw van Ricardo. Ook zijn hun beider nieuwe partners mee. Ze verheugen zich op hun bezoek aan safaripark de Beekse Bergen, waarvoor ze vrijkaartjes hebben.

Enorme klap

Na de enorme klap komt  de auto op zijn kop tot stilstand. 'Het gegil van de kinderen ging door merg en been', zegt de vriendin van Ricardo. Zij ziet hoe de benen van de tweeling van 11 jaar alle kanten op staan, de botten steken er uit. Overal is bloed. Dan ziet ze dat haar vriend ondersteboven levenloos in de auto hangt. Er stroomt bloed uit zijn nek, hij beweegt niet.

Zwaargewond probeert ze naar hem toe te kruipen. Ondertussen hoort ze een toegesnelde hulpverlener zeggen: 'Ik voel geen pols.' Dan valt ze flauw.

De vriendin van Ricardo zit nu in een rolstoel. De tweeling zal vermoedelijk de rest van hun leven gehandicapt zijn. Hun moeder  kampt met de psychische gevolgen.  Ze kan nauwelijks meer slapen, heeft paniekaanvallen. Ze werkt niet meer, durft niet meer auto te rijden.

Verantwoordelijkheid

Getuigen zeggen dat Van der L. zich na het ongeluk ongepast opgewekt gedraagt, alsof hij 'stoned was als een garnaal'. Deskundigen zeggen dat hij in een psychose is geraakt door het gebruik van de speed. Dat zou hem ontoerekeningsvatbaar hebben gemaakt voor zijn daden.

Tot afschuw van de nabestaanden in de zaal legt Van der L. tijdens de zitting de schuld buiten zichzelf. 'U mag mij vertellen wat hiervan de oorzaak is', zegt hij tegen de officier van justitie. 'Ik heb dit niet expres gedaan.'  

De officier van justitie vindt dat hij wel degelijk verantwoordelijk is voor zijn daad. Iemand die met zo'n hoge snelheid over de snelweg rijdt, is er zo goed als zeker van dat hij een ongeluk veroorzaakt, met een aanmerkelijke kans op dodelijke slachtoffers, redeneert de aanklager. 'Door de vangrail te ontwijken heeft hij zijn eigen veiligheid geplaatst boven die van iemand anders.'

De psychose waarin hij zat, pleit hem niet vrij, vindt de aanklager. 'Hij heeft vrijwillig speed gebruikt. Iemand die met harddrugs experimenteert, neemt risico's. Daarvan had hij zich bewust moeten zijn.'

Daar denkt zijn advocaat Gerard Spong anders over. Die zegt dat er zeker geen sprake is van doodslag. Hoe had de man kunnen weten dat hij de volgende ochtend nog onder invloed zou zijn van de speed en dat hij daarvan in een psychose zou raken, vraagt de strafpleiter zich af. 'Dit is een vreselijk ongeluk, maar hiervoor kun je iemand niet tot 8 jaar cel veroordelen. In de psychose had hij geen keuzevrijheid meer. En de voorligger had hij te laat gezien.'

De rechter doet over twee weken uitspraak.