Voorloper mens viel letterlijk uit de boom
Onze verre aapachtige voorouders daalden 3,2 miljoen jaar geleden af uit de boom - maar vraag niet hoe. De rechtoplopende 'Lucy' moet aan haar einde te zijn gekomen door van een meter of 15 hoog uit een boom te vallen, blijkt uit een nieuwe analyse van haar beroemde skelet.
Dat is 'ironisch', schrijft een onderzoeksteam van de Universiteit van Texas vandaag droogjes in Nature. Lucy, in 1974 gevonden in Ethiopië en vernoemd naar de Beatles-hit Lucy in the Sky with Diamonds, geldt immers als een van de vroegste voorouders die zich rechtop lopend in de savanne waagden. Maar kennelijk leefde het wezen ook deels in de bomen, wellicht om er net als chimpansees te slapen in een nest. Tot Lucy op een kwade dag naar beneden kukelde, doen nieuwe gedetailleerde scans van haar botten vermoeden.
Zo is haar rechter bovenarm in elkaar gedrukt en gebroken op een manier die artsen kennen van slachtoffers die hun armen uitsteken om een botsing of val af te weren, schrijft het team onder leiding van de Texaanse antropologiehoogleraar John Kappelman. Bovendien zijn er bij de breuken nog kleine botsplintertjes zichtbaar. Een aanwijzing dat Lucy bij het breken nog weefsel op de botten had, die de fragmentjes op hun plek hielden.
'Geen normale dood'
'Toen de ernst van Lucy's verwondingen me voor het eerst duidelijk werd, voelde ik een vlaag van medelijden', aldus Kappelman. 'Lucy was opeens niet meer een doos botten, maar een individu: een klein, geknakt lichaam dat hulpeloos onder een boom lag.' Het skelet van het 1,1 meter meter kleine oermensje heeft nog ruim twintig andere breuken aan onder meer nek, kaak en bekken die met wat verbeelding zijn toe te schrijven aan een val, schrijft Kappelman.
Bij het Leidse Laboratorium voor Osteoarcheologie zijn Andrea Waters en Menno Hoogland onder de indruk. 'Ook wij zijn overtuigd dat dit geen normale dood was', constateert Waters na lezing van Kappelmans artikel. Met name de gebroken bovenarm kan eigenlijk niet missen: 'Het bot heeft een plotse kracht ondergaan van boven naar beneden. Typisch schade van een val. Het is in elk geval niet de schade die je krijgt als een of ander groot beest op zo'n bot gaat staan.' Minder overtuigd zijn de experts dat Lucy dus ál haar botten brak door dezelfde val. 'Dat is me iets te simplistisch', vindt Hoogland.
Lucy was een soort rechtop lopend aapje van het soort 'Australopithecus afarensis', dat tussen de 3 en 4 miljoen jaar geleden in Oost-Afrika leefde, toen bossen daar plaatsmaakten voor open terrein met hier en daar bomen. Experts nemen aan dat rechtop lopen een belangrijke springplank was naar meer menselijkere vormen, onder meer omdat het de handen vrijmaakte.