Klein Tibet in Noord-Friesland

Hantum

Vanuit het Friese dorp Hantum loopt een weg de weilanden in. Hij lijkt doodlopend, maar dan is er ineens een ingang waar je door middel van een bordje hartelijk welkom wordt geheten om ‘de stoepa’ te komen bekijken. Vanuit het uitgestrekte Friese terpenlandschap stap je een andere wereld binnen, omringd door bomen. Klein Tibet in Noord-Friesland met een wit met gouden boeddhistisch bouwwerk als centrum. Daaromheen staan lage gebouwen met rode en gele kleuren. Alles in Tibetaanse stijl.

Sherab (64) woont sinds een kleine tien jaar op het Tibetaans boeddhistisch centrum voor studie en meditatie Karma Deleg Chö Phel Ling. ‘Dit is de hoogste stoepa van Nederland. Het centrum is in de jaren zeventig opgericht. De Friese familie die dit terrein heeft geschonken, raakte geïnteresseerd in het boeddhisme en heeft een ‘hoge’ boeddhistische geestelijke gevraagd om hier een centrum te komen bouwen: zijne heiligheid de zestiende Karmapa.’

wereldvrede

De stoepa zelf werd in 1991 opgeleverd en is dertien meter hoog. In het Tibetaanse boeddhisme wordt een stoepa gezien als een bouwwerk dat harmonie, welvaart en gezondheid bevordert. De stoepa in Hantum is in het bijzonder gebouwd om de wereldvrede te bevorderen. ‘Onze ­Tibetaanse leraar, Chödje Lama Gawang Rinpoche, die in 2014 is overleden, is begonnen met de bouw van de stoepa vanwege de dreigende kernoorlog in die tijd.’

Rondom de stoepa zijn 108 gebedsmolens geplaatst. Ze zijn gevuld met lange repen papier waarop duizenden mantra’s zijn geschreven. Het draaien van de trommels zou geluk brengen aan alle levende wezens. Lama Gawang Rinpoche kreeg indertijd toestemming van de gemeente om de stoepa te bouwen met als voorwaarde dat het geen overlast zou bezorgen voor de omgeving. Er werd als eerste gestart met het aanplanten van bomen. Tegenwoordig zijn die hoger dan de stoepa en is het bouwwerk amper meer te zien vanuit de omgeving. Alleen het straatnaambordje met daarop ‘Stoepawei in Hantum’ verraadt dat er in het bos een stoepa verborgen is.

Gaula Shehadeh (37 jaar), voorzitter van de stichting achter het centrum, vertelt dat er heel veel verschillende mensen op de stoepa af komen. ‘Toeristen die in de buurt vakantie vieren, wandelaars en fietsers, logés van de vrijmetselarij, schoolklassen, maar ook christelijke dominees met gemeenteleden. Het zijn mensen uit heel Nederland, maar ook buitenlanders die hier naartoe komen. De stoepa staat in veel toeristische folders en boekjes vermeld en dat trekt mensen die nieuwsgierig zijn. Daarnaast komen er dus regelmatig schoolklassen in het kader van levensbeschouwelijk onderwijs.’

kruisbestuiving

Als bezoeker aan de stoepa word je niet overladen met een dogmatisch verhaal over het boeddhisme. Liever geven ze in het centrum levenswijsheid door. ‘Onze leraar zei bijvoorbeeld tegen ouderen dat ze hun wijsheid door moeten geven aan nieuwe generaties. Op die manier kunnen ouderen werken aan wereldvrede. Aan jongeren leerde hij dat zij op zoek moeten gaan naar rolmodellen in hun leven en dat ze ouderen moeten respecteren.’ Hoewel deze leraar enkele jaren geleden overleden is, treden zijn leerlingen graag in zijn voetspoor. Sherab voegt daaraan toe dat het ze niet te doen is om mensen te bekeren. ‘We creëren hier een plek waar mensen tot zichzelf kunnen komen. Het is een retraitecentrum en het is open voor iedereen.’ Volgens Sherab is de essentie van het leven dat je een goed mens bent en dat je bijdraagt aan het welzijn van alle levende wezens. ‘Door de kruisbestuiving tussen religies die hier plaatsvindt, krijg je ook dieper inzicht in je eigen geloof. Veel mensen zijn op zoek naar religieuze beleving en die zijn van harte welkom om die hier te vinden.’

smalle weg

Sherab gebruikt zelf vaak Bijbelse voorbeelden om inzichten vanuit het boeddhisme door te geven. Zo legt hij de kosmische wet van karma uit met de Bijbelse uitdrukking dat je zult oogsten, wat je zaait. ‘Het christelijk geloof heeft het over een brede en smalle weg. Ik geloof er heilig in dat die smalle weg breed genoeg is om met verschillende gelovigen op te lopen.’

In de stoepa zelf is een tempel met honderden kleine Boeddhabeelden. Daarnaast staan er ook beelden van andere goden en heiligen. Sherab wijst op het beeld van Bonifatius. Het geeft aan dat er plek is voor elk geloof in deze stoepa. ‘Onze leraar leerde ons dat je dicht bij je eigen traditie moet blijven omdat die het meest diep geworteld is. Samen kunnen we elkaar helpen groeien om een beter mens te worden.’ Het klooster verkeert momenteel in een interim-periode, aangezien de vorige leraar is overleden en er nog geen nieuwe is. ‘We zijn daar hard mee bezig om weer een leraar uit Tibet hier naartoe te halen, maar het is lastig vanwege een visum. Daarnaast speelt ook mee dat we op zoek zijn naar iemand die ook de boeddhistische cultuur in Nederland begrijpt. Hij moet in deze context aan het werk en dat vraagt om bepaalde kennis. Lama Gawang Rinpoche had iemand op het oog en we zijn druk bezig om zijn wens te vervullen.’

verontschuldigen

Tijdens het bezoek in de stoepa laat een aanwezige baby een boer. Sherab buigt zich over hem heen en geeft hem een advies: ‘Voor boeren en winden hoef je je niet te verontschuldigen. Maar je moet wel je excuses aanbieden als je iemand anders lichamelijk of geestelijk pijn doet.’ <