Direct naar artikelinhoud

Wie mag gevangenis verlaten: Dino S. of Fred R.?

Wie mag de gevangenis verlaten: wordt het Dino S., in de ogen van justitie een van de zwaarste criminelen van het land of diens kwelgeest Fred R.? Daarover neemt het gerechtshof vandaag een besluit in het langstlopende proces uit de Nederlandse geschiedenis. Het is een opmerkelijke situatie: de rechter moet nog voor afronding van de inhoudelijke behandeling een besluit nemen over vrijlating van de kroongetuige.

Rechtszaalschets uit 2012 met onder anderen Dino S., Fred R. en hun toenmalige advocaten.Beeld anp

Het Passageproces draait om een reeks liquidaties in de onderwereld. Hoofdverdachte Dino S. wordt gezien als opdrachtgever van deze moorden. De veroordeelde drugshandelaar werd hiervan door de rechtbank in 2013 vrijgesproken. In hoger beroep doet justitie sinds 2014 een nieuwe poging om S. levenslang achter de tralies te krijgen.

Belangrijkste nieuwe troef van het Openbaar Ministerie is Fred R. Deze moordmakelaar werd aanvankelijk tot 30 jaar veroordeeld voor moord en uitlokking daartoe. Na zijn veroordeling besloot hij te zich tegen zijn medeverdachten te keren, en een getuigenis af te leggen. In ruil daarvoor heeft het OM beloofd de strafeis te halveren: geen 30 jaar, maar 15 jaar. Hij krijgt bovendien getuigenbescherming. Zijn positie als kroongetuige is altijd omstreden geweest. Al vanaf het begin kwamen zijn verklaringen niet overeen met die van een andere kroongetuige, Peter La S. Bovendien is het voor het eerst dat het OM in hoger beroep een deal sloot met een veroordeelde tegen wie datzelfde OM eerder de zwaarste straf eiste: levenslang.

De verklaring van Fred R. is vooral belastend voor hoofdverdachte Dino S. Zo stelt de moordmakelaar dat Dino S. - ook wel de 'commissaris' genoemd -  hem opdracht gaf kroegbaas Thomas van der Bijl te vermoorden in 2006.

Dino S. ontkent opdracht gegeven te hebben tot moord, en noemt  R. op zijn beurt een 'kroonleugenaar'. Dat Fred R. zich schuldig maakt aan meineed zou onder meer blijken uit zijn telecomgegevens. Onlangs presenteerden Dino's advocaten Nico Meijering en Christian Flokstra een analyse van deze gegevens.  Zo claimt Fred R. in de maanden voor Van der Bijls liquidatie vele malen met Dino S. te hebben afgesproken in Diemen. Daar zouden ze, al wandelend, de moord hebben doorgesproken. Uit het aanstralen van telefoonzendmasten blijkt echter dat hij in Diemen slechts kort op doorreis moet zijn geweest. Eenmaal was hij langer in Diemen, maar toen had R. aantoonbaar een afspraak met anderen dan Dino S, stellen zij. Reden dus om de voorlopige hechtenis van Dino S. op te heffen, aldus de advocaten.

In hoger beroep doet justitie sinds 2014 een nieuwe poging om S. levenslang achter de tralies te krijgen
Officieren van justitie vinden dat niet S. maar juist R. vrijgelaten zou moeten worden

Het OM zegt op zijn beurt dat de verdediging te stellige conclusies verbindt aan deze telecomgegevens. Fred R. had nog andere telefoons en piepers. Justitie wil nu dat een onafhankelijk it-beveiligingsbedrijf een analyse maakt. 'Het interpreteren van printlijsten is een specialistische klus, die kennis, expertise en ervaring vereist', aldus de officieren van justitie op een eerdere zitting. Zij stellen dat er geen reden is om te twijfelen aan de betrouwbaarheid van R. Sterker nog: ze vinden dat niet S. maar juist R. vrijgelaten zou moeten worden.

Het Passageproces duurt langer dan voorzien, en is inmiddels in een opmerkelijke fase terechtgekomen. Wil het OM zijn afspraak met R. om diens straf te halveren nakomen, dan zou R. begin augustus al vrijgelaten moeten zijn. Het is echter niet aan het OM om hier een besluit over te nemen, maar aan het gerechtshof. Dat moet vandaag - nog voor afronding van de inhoudelijke behandeling van dit megaproces - een tussenbalans opmaken, en antwoord geven op de vraag: is het verhaal van Fred R.  in ieder geval voorlopig als betrouwbaar genoeg te bestempelen? 'Het is een tamelijke unieke situatie. Ik doe niet aan glazen bol-werk, maar het zou me niet verbazen als het hof geen risico wenst te lopen dat het op enig moment het verwijt van bevooroordeling te krijgen', aldus hoogleraar Sanctierecht Henny Sackers. 'Juist niet in dit Passageproces.'