Direct naar artikelinhoud

Turkije dreigt Europa met opzeggen vluchtelingendeal

Terwijl de wederzijdse irritatie tussen Europa en Turkije in de nasleep van de mislukte couppoging toeneemt, komt het vluchtelingenakkoord dat Ankara eerder dit jaar sloot met de Europese Unie steeds verder onder druk te staan.

In het midden de Turkse minister Mevlut Cavusoglu.Beeld epa

Turkije dreigt het akkoord op te zeggen als Europa de visumplicht voor Turken niet binnen enkele maanden opheft. Brussel houdt onverkort vast aan de voorwaarden voor visumvrij reizen.

De Turkse minister Mevlüt Cavusoglu van Buitenlandse Zaken waarschuwde maandag in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung dat Turkije de vluchtelingendeal opblaast als Turkse burgers niet uiterlijk in oktober zonder visum naar EU-landen mogen reizen. Sinds het akkoord in maart van dit jaar werd gesloten heeft Turkije ervoor gezorgd dat er aanzienlijk minder vluchtelingen vanuit Turkije naar Europa zijn gekomen, aldus Cavusoglu. Daarom is het volgens hem nu aan Europa om een stap te zetten.

Dat Europa visumvrij reizen op de door Ankara geëiste termijn mogelijk zal maken, lijkt onwaarschijnlijk. Turkije voldoet niet aan de criteria voor opheffing en vergroot de scepsis in Europa alleen maar door de harde wijze waarop het reageert op de mislukte staatsgreep.

'Afspraak is afspraak'

De Europese Commissie herhaalde dat niet aan de voorwaarden zal worden getornd. 'Afspraak is afspraak', liet ook minister Koenders (Buitenlandse Zaken) weten. 'Van eenzijdige deadlines kan geen sprake zijn.' De Duitse vicekanselier Sigmar Gabriel zei dat de EU zich 'onder geen beding moet laten chanteren' door Turkije.

Een van de belangrijke Europese voorwaarden voor afschaffing van de visumplicht is dat Turkije zijn antiterreurwetten versoepelt. Niets wijst erop dat Erdogan, die met massale arrestaties en andere maatregelen op rigoureuze wijze afrekent met zijn tegenstanders, dit van plan is.
'Ik verwacht niet dat Turkije zijn antiterreurwetten zal aanpassen', zegt politicoloog Erdogan Aykac, als onderzoeker verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. 'Zeker niet nu Erdogan erop is gebrand de Gülenbeweging aan te pakken.'

Aykac denkt dat de Europese kritiek op het Turkse optreden na de coup een rol speelt bij het Turkse dreigement over het vluchtelingenakkoord. 'In Turkije heerst onbegrip over de Europese houding. Daar wijzen ze naar Frankrijk, dat ook de noodtoestand afkondigde na aanslagen. Ze zeggen: wij krijgen kritiek omdat we optreden na een staatsgreep waarbij 300 doden zijn gevallen.'

De Turkse minister Mevlut Cavusoglu.Beeld afp

Diep beledigd

Het is niet de eerste keer dat Turkije dreigt met het opzeggen van de vluchtelingendeal. 'Dit dreigement hangt al een tijdje boven de markt', zegt Lily Sprangers, voormalig directeur van het Turkije Instituut. 'Nu is het gebruikt, mede uit ergernis over het feit dat Erdogan afgelopen weekeinde zijn aanhangers niet mocht toespreken in Keulen. De Turken voelen zich diep beledigd door de Europese reacties na de coup.'

Er bestaat een 'perceptiekloof' tussen Europa en Turkije, zegt Sprangers. 'De vluchtelingendeal is het enige dat Turkije nog heeft als machtsmiddel. En dat zetten ze met enige regelmaat in.' Dat Turkije werkelijk een streep zal halen door het akkoord verwacht ze niet. 'In dat geval zijn de rapen echt gaar. Dat wil niemand. Als ze het echt willen, hadden ze het wel eerder gedaan.'

Turkije protesteerde maandag bij de Duitse zaakgelastigde in Ankara tegen de beslissing van het Duitse constitutionele hof om president Erdogan geen toestemming te geven Turkse demonstranten in Keulen per videoverbinding toe te spreken. 'Onaanvaardbaar', aldus een woordvoerder van de president.

Elf commando's opgepakt

Turkse speciale eenheden hebben elf commando's opgepakt die tijdens de staatsgreep de opdracht hadden Erdogan gevangen te nemen. Volgens het staatspersbureau kwamen de autoriteiten deze coupplegers op het spoor na een tip. Eerder waren al 25 militairen gearresteerd vanwege plannen om de president te ontvoeren.

De Turkse vicepremier Mehmet Simsek heeft volgens premier Rutte de onrust onder Turkse Nederlanders gevoed door het woord 'uitroeien' te gebruiken voor tegenstanders van president Erdogan. Simsek zei onlangs in een interview met het AD dat de Turkse regering het Gülennetwerk gaat uitroeien. Rutte: 'Het voedt onrust in Nederland en is intimiderend voor de Turks-Nederlandse gemeenschap. Dat is niet acceptabel.'

Uitroeien

De Turkse vicepremier Mehmet Simsek heeft volgens premier Rutte de onrust onder Turkse Nederlanders gevoed door het woord ‘uitroeien’ te gebruiken voor tegenstanders van president Erdogan. Simsek zei onlangs in een interview met het AD dat de Turkse regering het Gülen-netwerk gaat uitroeien. Rutte: ‘Het voedt onrust in Nederland en is intimiderend voor de Turks-Nederlandse gemeenschap. Dat is niet acceptabel.’