Grote risico's door bommen bij paleis 't Loo en Apenheul

Een grote natuurbrand op de Uddelse Heide in 2006 maakte duidelijk hoe gevaarlijk het voor de brandweer is om een gebied in te gaan dat nog vol ligt met oorlogsexplosieven. Naar nu blijkt, besloot de brandweer zich bij die brand uit het terrein terug te trekken nadat ontploffingen klonken. De brandweer werd bijna letterlijk weggeschoten. ,,We wisten wel dat daar munitie lag'', zegt Constantijn Kok van de brandweer. ,,Dat de impact zo groot was, hadden we niet eerder meegemaakt.''

Na de brand werden in het geblakerde landschap explosieven ontdekt die bij de eerdere inventarisatie nog niet waren waargenomen, tot aan een 10,5 cm brisant pantsergranaat toe. Het maakt het werk voor de brandweer levensgevaarlijk. Kok: ,,'t Is net vuurwerk en de scherven vliegen op je af.''

300 opslagplaatsen
De munitie is afkomstig van een van de driehonderd opslagplaatsen in de bossen bij Hoog Soeren. In totaal lag tegen het einde van de oorlog 20.000 tot 25.000 ton munitie in het gebied. De Duitsers probeerden er zoveel mogelijk van te vernietigen, maar dat had weinig succes. De geallieerden zetten de vernietiging later voort, op de Uddelse Heide, het Nieuw Milligsche Zand, het Caitwickerzand en het Sol. Slechts eenderde van alle munitie explodeerde bij de vernietigingen. De rest werd tot vierhonderd meter ver weg geslingerd en soms meters diep in het zand begraven.

Na de ervaringen van 2006 in Uddel besloot de brandweer in munitiegebied de paden voortaan niet meer te verlaten. Hoe groot een brand wordt, is nu afhankelijk van welke paden er in het gebied zijn. Volgens Kok moet de aanleg van natuurlijke 'stoplijnen', zoals stroken loofbos, helpen om branden op te laten 'doodlopen'. Die zijn echter nog niet in het hele gebied aanwezig. ,,Dat duurt nog jaren.''

Is ergens geen natuurlijke stoplijn, dan zal de brandweer proberen er ad hoc een te maken door zelf een strook af te branden om de brand te kunnen opvangen.

Te weinig
Bijstand van de landmacht met gepantserde blusvoertuigen kan uitkomst bieden. Maar dat zijn slechts zeven voertuigen, te weinig om een 'onbeheersbare natuurbrand' te bestrijden. Militaire bijstand van blushelikopters van de luchtmacht is niet altijd beschikbaar, stelt de brandweer. Zouden er geen explosieven liggen, dan gaat de brandweer zeker wél het terrein in, zegt Kok. ,,Dan gaan we zo snel mogelijk naar de kop van de brand. Hebben we die afgehakt, dan is de brand onder controle.''

Volgens de Apeldoornse burgemeester John Berends tonen de rapporten de urgentie van opruimen aan. Daarvoor is nog 40 miljoen euro nodig. Het ministerie heeft nog niet besloten of het ruimen door moet gaan.