Onderzoekers slaan alarm: Amazone verstikt door droogte

CO2-neutraal, het klinkt zo positief en groen. Maar dat onderzoekers deze benaming nu geven aan de Amazone-bossen, de imposante groene longen van Zuid-Amerika, is niets minder dan een noodsignaal. Broeikasgassen komen daar steeds meer vrij, door sterfte en verstikking van de tropische begroeiing.

Een kantelpunt is nu bereikt, stelt de groep van zo'n vijftig internationale geowetenschappers in een nieuw rapport, verschenen in het wetenschapsblad Global Biogeochemical Cycles. Ze verklaren het Amazone-bos CO2-neutraal. Ofwel: de begroeiing laat net zo veel gassen ontsnappen als de hoeveelheid die wel vastgehouden wordt.

Bomen slurpen van nature enthousiast broeikasgassen op. Het is hun voeding, ze houden het in hun lijf. Een bos hoort dus een natuurlijke kluis voor CO2 te zijn. Maar de houten reuzen van de Amazone slagen er niet in om de deur op slot te houden.

'Kurk op de fles'
Extremere tropische droogte zet de rem op de groei van veel bomen, waardoor ze minder broeikasgas absorberen. Van alle CO2 die wereldwijd wordt vastgehouden door bossen, zit volgens de onderzoekers liefst 17 procent in de Amazone. Het is dus zaak om de 'kurk op de fles' te houden.

Dat steeds meer broeikasgas de lucht in vliegt is olie op het vuur van de opwarming van de aarde, waarschuwen de experts. Met honderd meetpunten in de Amazone voerden ze aan de grond jaren lang tests uit. Alarmerend, noemen ze hun bevindingen.

Ingrid van der Laan-Luijkx van de Wageningen Universiteit deed ook onderzoek naar het loskomen van broeikasgas uit de Zuid-Amerikaanse bossen. Niet met metingen op de grond, maar met flessen die vanuit een vliegtuig boven bossen van Brazilië werden gevuld met lucht voor onderzoek in het lab.

Ook Van der Laan ziet: "De bossen nemen minder CO2 op door droogte. Bomen zijn minder blij en het leidt tot branden waardoor bebossing sneuvelt." Van der Laan zegt dat er meer onderzoek nodig is om een hard antwoord te geven op de vraag: wordt het alleen maar slechter?

Geowetenschapper Ted Feldpausch van de Britse universiteit Exeter, hoofdauteur van de nieuwe internationale studie, vreest het ergste. Hij legt tegenover de BBC uit dat het loskomen van broeikasgas nog eens een keertje leidt tot extra bomensterfte. Kooldioxide is op zich goed voor hun groei - niet voor niks voeden Nederlandse tuinders hun kassen met CO2 - maar een te hoge concentratie doet ze volgens hem toch de das om. Bomen die, gevoed met veel gas, te snel groeien zijn kwetsbaarder voor ziektes en breuken.