De straat op tegen polarisatie, 'Ieder1' neemt het voortouw

Een positief geluid willen laten horen over diversiteit. Een kentering teweegbrengen in het debat waarin verdeling, angst en vervreemding de boventoon voeren. Dat wil de beweging 'Ieder1', afgelopen voorjaar gelanceerd. Eind september houdt ze een 'parade' in Amsterdam.

Terreur in Nice, doden en zuiveringen in Turkije; kookboekenschrijfster Nadia Zerouali uit Almere vindt het allemaal shockerend, maar ze laat zich niet ontmoedigen. Zij en andere initiatiefnemers van de nieuwe beweging Ieder1 zijn helemaal klaar met het schelden en verketteren op sociale media. Ze willen mét elkaar praten en niet óver elkaar, ze willen dat mensen elkaar ontmoeten in plaats van mijden, hoe uiteenlopend hun achtergrond ook is.

"En nu zijn we nog gemotiveerder", zegt Zerouali (40) na wat er gebeurd is in Nice en Turkije. "Dit is de reden dat we zijn begonnen. We zijn klaar met het negatieve, we willen wat doen."

Festival
Het eerste evenement van Ieder1 is een 'parade' op 25 september, een flinke tippel van Amsterdam Zuidoost naar het Museumplein, waar een festival wordt georganiseerd. De centrale boodschap is: Nederland is divers, vier de verschillen, dat is onze kracht.

Op Twitter, op Facebook, in de media, overal zien Zerouali, acteur Nasrdin Dchar, Samuel Levie en nog een tiental anderen een onvoorstelbare grofheid. Die komt, benadrukt Zerouali, uit linkse én uit rechtse hoek. Van Wilders-aanhangers net zo goed als van radicale activisten die geen enkele nuance willen horen over Zwarte Piet en van orthodoxe moslims die zich afzetten tegen moslims die een wijntje drinken."Dat negatieve blokkeert, daardoor ga je juist niet over problemen praten", zegt Zerouali. "Als kut-Marokkaan het eerste is wat iemand tegen me zegt, dan weiger ik verder te praten. Maar als je gewoon tegen me doet, dan kunnen we praten, dan kunnen we het hebben over de vraag waarom de criminaliteit onder Marokkanen in Almere zo hoog is."

Opinieklimaat
Met dat voorbeeld wil Zerouali óók zeggen dat Ieder1 problemen absoluut niet wil verzwijgen of discussies uit de weg wil gaan. "Benoemen is één ding. Maar wat je nu ziet, dat is uitschelden, in hokjes stoppen, demoniseren. Hoe wil je ooit in gesprek gaan als iedereen maar blijft schreeuwen?"

De discussie over het opinieklimaat speelt ook elders. PvdA-leider Diederik Samsom stopte met Twitter en zijn partijgenoot Lodewijk Asscher vroeg 'de anonieme lafbekjes' hun tweets eerst eens aan hun moeder te laten lezen alvorens ze de wereld in te sturen. Afgelopen tijd kondigden twee columnisten in Trouw aan de nuance en gematigdheid te gaan zoeken.

Is er verandering op til? Zover is het nog niet, zegt filosoof en socioloog Bas van Stokkom. Hij 'kan het alleen maar toejuichen' als mensen zich verzetten tegen de hufterigheid waar hij in 2010 een soort standaardwerk over schreef, 'Wat een hufter!' Maar hij ziet nog geen nieuwe trend, ook niet het begin ervan. "Dit zijn allemaal incidentele evenementen. Er zijn zeker onderstromen die tegenwicht willen bieden. Maar om een brede trend om te buigen, is meer nodig."

Leuk
Van Stokkom houdt 'angst en paniekgevoelens' verantwoordelijk voor het zure klimaat. Die emoties ebben pas weg, verwacht hij, als de economische perspectieven duurzaam verbeteren. "Er moet een reëel uitzicht zijn op een beter leven. En dat gebeurt niet een, twee, drie. Mijn persoonlijke inschatting is dat het er niet makkelijker op wordt. Er zal zeker weer een omslag komen, maar die zie ik nu nog niet."

Zerouali is er juist wél van overtuigd dat het klimaat beter wordt. Ze ziet het aan de positieve reacties op Ieder1. "Mensen willen wat doen, dat stemt hoopvol." Een ander teken vindt ze dat het geld binnenstroomt voor wc's, vergunningen, beveiliging, dranghekken en voor mensen die de Parade gaan regelen. Voor een kleine demonstratie is dat allemaal niet nodig, maar Ieder1 wil er wat groots van maken - vandaar dat er een halve ton nodig is. Want de Parade moet wel goed georganiseerd zijn en het festival moet inhoudelijk wat voorstellen. Maar het wordt ook gewoon leuk. Want: "Hoe wil je ooit mensen op de been krijgen voor iets wat níet leuk is?"