Wie is aansprakelijk voor eerste dodelijke ongeluk met zelfrijdende auto?

De auto van Brown kwam op de snelweg in Florida onder de oplegger van een vrachtwagen terecht. De sensoren zagen het voertuig waarschijnlijk over het hoofd door een combinatie van de hoogte, de witte kleur en de laagstaande zon, schrijft Tesla in een verklaring. Ook Brown had niets in de gaten. Volgens de chauffeur van de vrachtwagen (die ongedeerd bleef) was hij een Harry Potter-film aan het kijken, en trapte hij niet op de rem toen zijn voertuig in volle vaart onder de oplegger verdween.

Brown was overigens een ervaren Tesla S-chauffeur. Op YouTube plaatste hij filmpjes van zichzelf terwijl hij op de automatische piloot reed. In april zette hij nog een filmpje online waarin zijn auto succesvol automatisch opzij bewoog toen er een vrachtwagen dichtbij kwam.

Het ongeluk is volgens Tesla het gevolg van 'extreem zeldzame' omstandigheden. "Het systeem van de automatische piloot wordt steeds beter, maar is nog niet perfect." Tesla waarschuwt daarom al langer dat de automobilist altijd alert moet blijven, zijn handen aan het stuur moet houden en de controle en verantwoordelijkheid voor de auto moet behouden.

Technisch gebrek
Daarmee lijkt Tesla de verantwoordelijkheid neer te leggen bij Brown, de onfortuinlijke chauffeur. Is dat terecht? Niet per se, zegt Bert Kabel, advocaat verkeersrecht in Eindhoven. "Het hangt ervan af wat Tesla tegen hem gezegd heeft bij de aankoop van de auto. Die vertoonde een technisch gebrek, want de automatische piloot werkte nog niet naar behoren. Is Brown daarvan op de hoogte gesteld? En gebeurde dat mondeling, of stond het in de handleiding?"

In Nederland zou een opmerking in de handleiding volstaan, zegt Kabel. "Maar in Amerika is het veel makkelijker om de fabrikant aansprakelijk te stellen. Mijn verwachting is dat de nabestaanden Tesla kunnen aanklagen. Dat kan een heel interessante zaak worden. Voor een dodelijk ongeluk met een zelfrijdende auto bestaat nog geen wetgeving."

Twee maanden later
Dat Tesla het ongeluk bijna twee maanden verzweeg, zal niet in hun voordeel werken als het tot een rechtszaak komt. Brown verongelukte op 7 mei, maar het bedrijf bracht pas deze week een verklaring naar buiten, kort nadat de Amerikaanse verkeersveiligheidsdienst NHTSA een onderzoek instelde naar het ongeluk en het functioneren van de automatische piloot. "Het lijkt erop dat ze het ongeluk probeerden te verzwijgen", aldus Kabel. "Dat is niet handig. Dit incident gaat zeker afbreuk doen aan hun imago." Tesla was vandaag niet bereikbaar voor commentaar.

Het ongeluk laat zien dat Nederland ook snel aan de slag moet met wetgeving, zegt Kabel. "In Den Haag worstelen politici ermee. Ik zou graag zien dat de overheid actief campagne gaat voeren met de boodschap dat de bestuurder altijd eindverantwoordelijk is. Techniek is nooit feilloos. Al rijden er tien miljoen zelfrijdende auto's zonder problemen rond - het hoeft maar één keer mis te gaan."