Direct naar artikelinhoud

F16's terug uit Irak en Syrië: wat heeft de missie opgeleverd?

Sinds 2014 vliegen Nederlandse F16's boven Irak en Syrië in de strijd tegen IS. Dinsdag keerden de laatste toestellen terug, België neemt de Nederlandse plek nu over. Wat heeft de missie opgeleverd? 'Toen we begonnen was IS onderweg naar Bagdad, nu verliezen ze dagelijks terrein.'

F16's vertrekken op luchtmachtbasis Volkel.Beeld anp

'We gaan ver vijandelijk gebied in. Met volle benzinetank, vier Nederlandse F16's in formatie. Er zijn nog een zestal vliegtuigen van coalitielanden bij ons in de buurt. Je ziet niks, het is nacht. Pikkedonker, want we hebben alle lampen uit. Maar op je schermpjes zie je via je datalinks dat alle toestellen er zijn, alles in orde. Nog drie minuten te gaan, je controleert nog een keer alles. Dan haal je de schakelaar van de veiligheid af en je drukt op de knop. Je bommen vallen. Heel even heb je rust. Dan ga je met je infraroodcamera's filmen om te kijken of de juiste schade is toegebracht. We cirkelen er omheen. Nog één gebouw dat als wapenopslagplaats dient, staat overeind. Er is nog een reservebom. Daarmee raken we ook dat laatste gebouw. Daarna vliegen we zo snel mogelijk weg, terug naar het veilige gastland.'

Goede prestaties

Kolonel Johan van Deventer, commandant van de Nederlandse luchtmacht in de strijd tegen Islamitische Staat (IS), vertelt over een door hemzelf gevlogen missie boven Syrië. Zo maakt hij de werkelijkheid aanschouwelijk achter de koele cijfers die Defensie deze week publiceerde aan het einde van de Nederlandse missie: 2.100 vluchten zijn er sinds 2014 boven Syrië en Irak uitgevoerd, 1.800 keer werden wapens ingezet. Donderdag kwamen de laatste F16's terug op vliegbasis Volkel. Vanaf vandaag neemt België de plaats van Nederland over in de door de VS geleide internationale coalitie.  

'We hebben tot het laatst gestreden. Onze laatste missie was dinsdagochtend. We hebben ook meegevochten bij de bevrijding van Falluja', vertelt Van Deventer. 'We kunnen trots zijn op wat we hebben gepresteerd'. Wat heeft de missie dan opgeleverd? 'We hadden een duidelijke, heldere opdracht: IS stoppen en terugdringen. Toen we in 2014 begonnen was IS onderweg naar Bagdad, daar is nu geen sprake meer van. Ze verliezen dagelijks terrein. Natuurlijk staat de Nederlandse bijdrage in geen verhouding tot wat de Amerikanen doen, maar kwalitatief hebben we als klein land wel degelijk heel goed gepresteerd'.

Natuurlijk staat de Nederlandse bijdrage in geen verhouding tot wat de Amerikanen doen, maar kwalitatief hebben we als klein land wel degelijk heel goed gepresteerd
Kolonel Johan van Deventer

De meer afstandelijke Defensie-expert Dick Zandee van Clingendael is ook positief: 'Qua bijdrage kwam Nederland na de VS en Frankrijk op de derde plaats, tot de Britten meer gingen doen.' Aanvankelijk vloog Nederland met zes F16's en waren er twee reservetoestellen, later werd dat vier plus twee: 'Maar de kwaliteit telt ook. Die is bij Nederland hoog, dankzij zijn munitiepakket, vooral de mini-precisiebommen. Verder is er heel frequent gevlogen. Dat is ook de reden dat Nederland nu zijn toestellen terughaalt, want die zijn aan het einde van hun Latijn.'

Terroristen laten zich eerder leiden door welk land vanuit veiligheidsoptiek een zwakke schakel is. En dat was België
Defensie-expert Dick Zandee van Clingendael

Weinig concrete informatie

Punt van kritiek van Zandee is dat Nederland tijdens de missie bar weinig concrete informatie over geboekte resultaten prijsgaf: 'Landen als de VS en Canada zijn daar ruimhartiger in'. Defensie verdedigt zich met het argument dat betrokkenen niet in gevaar moeten worden gebracht en dat het risico op aanslagen van IS in eigen land niet moet worden vergroot. Zandee is niet onder de indruk: 'België deed tot dusver niet mee, maar er is wel een grote aanslag gepleegd. Een causaal verband tussen deelnemen aan de coalitie en aanslagen is niet aangetoond. Terroristen laten zich eerder leiden door welk land vanuit veiligheidsoptiek een zwakke schakel is. En dat was België.'

Weinig concrete informatie
Beeld anp