Paus: homo's verdienen excuus van de kerk

Paus Franciscus zei desgevraagd het eens te zijn met de Duitse kardinaal Reinhard Marx, die onlangs in Dublin heeft aangedrongen op excuses tegenover homoseksuelen. De paus voegde daaraan toe dat ook armen, uitgebuite vrouwen en slachtoffers van kinderarbeid excuses van de Kerk toekomen omdat de Kerk zich onvoldoende heeft ingezet voor de verzachting van hun lot.

De katholieke leer staat alleen seksuele relaties toe binnen een huwelijk van een man en een vrouw. Seks tussen mannen is dus per definitie zondig. De paus, die als Argentijnse bisschop homoseksuele relaties als 'duivelswerk' heeft veroordeeld, kan zich daar niet aan onttrekken. Maar hij heeft er al wel verschillende malen blijk van gegeven een relatie niet louter op haar vorm te willen beoordelen, maar ook op basis van haar kwaliteit. Een liefdevolle verhouding tussen twee mannen of vrouwen kan waardevoller zijn dan een vechthuwelijk tussen een man en een vrouw.

'De vraag is, wie zijn wij om over iemand anders te oordelen die van goede wil is en die naar God zoekt', zei Franciscus zondag. Kort na zijn verkiezing tot paus, in 2013, liet hij zich in bijna identieke bewoordingen uit over homoseksuele gelovigen.

Toch acht Theo Koster, woordvoerder van het (in 1980 opgerichte) Werkverband van Katholieke Homo-Pastores (WKHP), de uitspraak van zondag 'heel betekenisvol'. 'De paus redeneert niet vanuit de catechismus (het geheel van kerkelijke dogma's, red.) maar vanuit de relatie zelf. Hij keurt de homoseksuele daad dus niet goed, maar praat er in heel andere bewoordingen over dan zijn voorgangers.'

Het is opmerkelijk dat de paus meent dat de rooms-katholieke kerk zich niet alleen tegenover homo's zou moeten verontschuldigen, maar ook tegenover andere 'ondergewaardeerden'. Daardoor ontstaat een brede gemeenschap van lotgenoten.

Dat paus Franciscus een nieuwe weg wil inslaan in de bejegening van homoseksualiteit, blijkt volgens Koster ook uit het feit dat hij vorige week tijdens een openbare audiëntie de Italiaanse vertaling in ontvangst heeft willen nemen van het boek Dag jongen van licht - een bundeling van toespraken die pater Jan van Kilsdonk (1917-2008) heeft gehouden bij uitvaarten van homoseksuele mannen, voornamelijk aidsslachtoffers.

'Er zijn natuurlijk heel veel mensen en instellingen die de paus bij zo'n audiëntie iets willen aanbieden, maar in Dag jongen van licht toonde hij zich oprecht geïnteresseerd.' Jan van Kilsdonk was, net als paus Franciscus, een Jezuiet. En net als de paus voelde hij zich sterk verbonden met mensen in de marge, zoals aidspatiënten 'en mensen die niet meer in staat zijn het levenslicht te beminnen'. De ontwikkelingen van de laatste decennia binnen de rooms-katholieke kerk waren hem een gruwel. 'Ik heb bij mijn weten nooit een paus fysiek gezien, behalve op televisie, en dan voelde ik altijd een lichte afkeer.'