Opnieuw stelt de Spaanse kiezer de politiek op de proef
De conservatieve PP heeft opnieuw de parlementsverkiezingen in Spanje gewonnen. Maar nieuwkomer Unidos Podemos haalde deze keer nog meer zetels dan bij de verkiezingen in december.
Vandaag ging Spanje voor de tweede keer in zes maanden naar de stembus in een poging de vastgelopen Spaanse politiek vlot te trekken. Na de verkiezingen in december lukte het de partijen niet een coalitie te vormen.
De conservatieve PP vergaarde volgens de exitpolls tussen de 117 en 121 van de 350 zetels in het Spaanse parlement. Unidos Podemos, haalt waarschijnlijk 91 tot 95 zetels. Dat waren er in december nog 69. Daarmee is de partij groter dan de socialisten, die tussen 81 en 85 zetels wonnen. Die twee partijen zouden samen op een meerderheid in het parlement kunnen rekenen. Voor een meerderheid zijn in de Spaanse Tweede Kamer 176 zetels nodig.
Politieke machtsbalans
Na maanden vruchteloos onderhandelen kreeg Spanje vandaag een herkansing om de politieke machtsbalans een zwiep te geven. Maar opnieuw heeft geen enkele partij een absolute meerderheid behaald. Vanaf maandag moeten er dus echt bruggen worden geslagen om een nog langer durend machtsvacuüm af te wenden.
Met de brede steun voor het linkse Podemos (Wij kunnen) en het liberale Ciudadanos (Burgers) tijdens de verkiezingen in december brak een nieuwe episode aan in de Spaanse politiek. Ondanks dat de meeste steun van de Spanjaarden nog steeds naar de sociaal-democratische PSOE en de nu demissionair regerende conservatieve Volkspartij ging.
De linkerflank is een slagveld. Podemos is de PSOE voorbij gestreeft de tweede partij van het land geworden. De partij van politicoloog Pablo Iglesias werkte al samen met tal van progressieve regionale bewegingen, maar het nieuwe pact met een landelijke linkse splinterpartij legt Podemos geen windeieren. Podemos 2.0 (Podemos Unidos gedoopt) lijkt zich zo steeds meer tot een links blok van divers pluimage te ontpoppen, á la het Griekse Syriza.
Vernieuwer
Opvallend genoeg wordt de toon van het debat minder radicaal. Podemos presenteert zich steeds sterker als dé vernieuwer van de sociaal-democratie. Tot ergernis van de PSOE, die haar eigen rode vlag gekaapt ziet. En ondertussen blijven Podemos' politieke rivalen een waar doemscenario schetsen van crashende beurskoersen en Venezolaanse toestanden als de post-marxist Iglesias aan de macht komt.
Ook bij demissionair premier Mariano Rajoy is het inmiddels doorgedrongen dat de nieuwe partijen geen modeverschijnsel zijn. Voor het eerst stemde hij dan ook in met een tv-debat a cuatro, waar hij keiharde kritiek kreeg op zijn bezuinigingsbeleid van de afgelopen jaren. Toch redde Rajoy zich er knap uit door zijn bestuurlijke ervaring te laten gelden. Alleen zijn mantra dat regeren toch 'wel iets erg moeilijks was' had wel een erg hoog papa-verteltgehalte en leidde tot veel vermaak op de sociale media.
Socialistenleider Sánchez zal binnenkort ook een sterk staaltje leiderschap moeten gaan tonen. De vraag is of hij zich zal durven aansluiten bij zijn 'natuurlijke' coalitiepartner Podemos. Zo kan Sánchez zijn kiezers in ieder geval laten zien dat zijn partij écht links is, maar dan geeft hij wel toe aan zijn aartsrivaal.
Als Sánchez evenwel besluit een regering van de Volkspartij te gedogen, zal het links in Spanje duidelijk worden dat de PSOE-leider zijn socialistische waarden te grabbel gooit. Een duivels dilemma.
Politieke cultuuromwenteling
De verkiezingen zijn vooral voor Spanje zelf belangrijk als nieuwe stap in een politieke cultuuromwenteling die in december al is ingezet. Zeker nu nog meer Spanjaarden in de peilingen beloofden hun stem te geven aan de nieuwe partijen. Want hoe meer de traditionele macht inlevert, hoe krachtiger de nieuwe garde kan laten zien uit welk hout zij gesneden is. Komen politieke samenwerking en hervormingen nu van de grond? Of echoot de Spaanse politieke traditie van het eigen gelijk ook door bij de nieuwe generatie politici?