Direct naar artikelinhoud
10 waarheden

De 10 waarheden van Serge Simonart

Serge Simonart.

In De Tien Waarheden stelt Stef Selfslagh een interessante sterveling de vraag: 'Wat zijn de tien dingen die je in de loop van je leven hebt geleerd en die je als waarheden durft te verkondigen?' Het resultaat: bruikbare levenswijsheden, niet zelden verpakt in snedige oneliners. Vandaag: schrijver en journalist Serge Simonart.

Blij dat ik eens niet alleen maar over rocksterren hoef te praten", zei muziekjournalist en schrijver Serge Simonart (50) aan het begin van ons gesprek. Maar voor we ons over zijn tien waarheden konden buigen, moest er toch eerst iets rechtgezet worden.

Voor eens en voor altijd: Serge Simonart is een tijd geleden wel degelijk door David Bowie verzocht om diens setlist mee op te stellen. Ik kan het weten, want Simonart heeft mij de tapes laten horen waarop Bowie het hem letterlijk vraagt. Gebeurde dat nadat ik voor de Humo-journalist op mijn knieën was gaan zitten en hem met overslaande stem had gesmeekt: 'Komaan Serge! Onthul alsjeblieft je tapes, de natie heeft recht op de waarheid?' Nee. De heer Simonart stond er zelf op dat ik naar zijn opnames zou luisteren.

"Het is erg", zei hij, "maar dit is voor mij de enige manier om al die twijfels en roddels uit de wereld te helpen. Ik kan best tegen een stootje, maar mijn integriteit laat ik niet in vraag stellen. (overdreven plechtig) Mag ik dus vragen, mijnheer Selfslagh, om van het gesprek op deze tapes welwillend akte te nemen en je lezers vervolgens naar waarheid mee te delen dat er van de setlistanekdote die ik aanLieven Van Gils toevertrouwde geen woord gelogen is? Je reeks heet niet voor niks De Tien Waarheden, toch?" (lacht)

Nadat de Bowie-tapes opnieuw waren opgeborgen, haalde Simonart in zijn werkkamer zijn eigen boeken uit de bibliotheekkast: Venezia, zijn ode aan de gelijknamige stad; Machiavella, zijn fictieve dagboek van een politica, en Een medaille van vlees en bloed, zijn debuutroman. Hij legde de boeken op de bureautafel, knikte ernaar en vroeg me uitdagend: "Gelezen? Nee? Waarom verbaast me dat niet? (lacht) Maar je gaat me een plezier doen en me in je stuk behalve journalist ook schrijver noemen, ok? Ik ben het beu dat ik tot popjournalist gereduceerd word."

Serge Simonart.

Op het einde van ons gesprek stak vriendin Inge - die gedurende het hele interview een verdieping hoger aan het werk was - nog even haar hoofd binnen in de werkkamer. "Serge, jij roept de hele tijd, weet je dat?" "Ik moet wel", grijnsde hij. "Mijnheer Selfslagh heeft een bandopnemertje van ocharme 4 euro." Waarop Inge zich tot mij richtte en gespeeld bezorgd vroeg: "Gaat het nog, Stef?" Ik toverde een grimas op mijn gezicht die moest suggereren dat ik overwoog om me nog diezelfde avond bij Dirk De Wachter aan te melden voor psychische nazorg, maar de waarheid was: het ging uitstekend met me. Sterker nog: zelden had ik me tijdens een interview zo goed geamuseerd. Nu u nog.

Het Grootste Gevaar Dat Ons Bedreigt, Is Domheid.

"Ik ga je een aantal uitspraken voorlezen van domme mensen die ik ooit zelf heb ontmoet. Ik heb hun woorden destijds genoteerd omdat ik bijna niet kon geloven dat mensen zo dom kunnen zijn. Gaan we. Een vrouw zei me ooit: 'Ik heb iets heel origineels gekocht bij Ikea.' Kan tellen qua dwaasheid. Niet lang daarna sprak een andere vrouw in mijn bijzijn deze gevleugelde woorden: 'Dat katten twee gaten in hun kop hebben, precies daar waar hun ogen zijn, dat is toch goed bekeken, hè?' En onlangs hoorde ik een man aan een medewerkster van Brussels Airport vragen: 'Hoezo de vlucht is afgelast? Ook die in businessclass?'

"Je bekijkt me nu alsof ik het probleem ben, maar ik citeer alleen maar, hè. Het is onvermijdelijk dat ook domme mensen stemrecht hebben, maar het is geen zegen voor de democratie. Zie ook: Amerika en Donald Trump. Wie stemt er nu op een man die zijn privékapper elke dag 300 dollar (260 euro) geeft om van zijn zes resterende haren een geföhnde landingsbaan voor debiele aliens te maken?"

Een vrouw zei me ooit: 'Ik heb iets heel origineels gekocht bij Ikea.' Kan tellen qua dwaasheid
Serge Simonart

Ik werp op dat democratieën gelukkig over een voortreffelijke eigenschap beschikken: ze leggen slechte leiders aan banden. Wie er een zootje van maakt, zal het in de driver's seat niet lang uitzingen. "Het zijn wel democratieën die Ronald Reagan en George Bush hebben verkozen, niet? Door het gevaar van Donald Trump al op voorhand te minimaliseren, ben je in mijn ogen een deel van het probleem. We zullen elkaar nog eens spreken over een jaar of vijf, mijnheer Selfslagh. Wanneer we allebei radioactief besmet zijn omdat Trump het in zijn geblondeerde hoofd heeft gehaald om een nucleaire oorlog te starten." (lacht)

Wie Tegen Gezag Is, Heeft Meestal Iets Te Verbergen.

"Ik heb het moeilijk met mensen die politieagenten denigrerend 'flikken' noemen. Het is niet omdat er in een korps van 10.000 agenten twee corrupte politiemannen werken dat je moet schelden op die 9.998 anderen die in moeilijke omstandigheden hun job doen. Mijn ervaring is: mensen die tegen gezag zijn, hebben ofwel geheimen ofwel een vervelend karakter."

Ik vraag of gewapende para's de straat opsturen er toch niet wat over is qua manifestatie van gezag. "Of dat (spuwt de woorden uit) 'er toch niet wat over is'? Dat is schapentaal, weet je dat? Probeer je gebruik van turbowoorden in mijn bijzijn een beetje binnen de perken houden. (lacht)

"Om toch op je vraag te antwoorden: de mensen die geen para's in onze straten willen, zijn vermoedelijk ook de mensen die tegen bewakingscamera's zijn. Maar als er tien jaar geleden geen camera's waren geweest in het Centraal-Station van Brussel, had de politie nooit de moordenaars van Joe Van Holsbeeck (de scholier die in Brussel-Centraal door twee jongeren werd vermoord om zijn mp3-speler, STS) kunnen pakken.

Serge Simonart.

"We leven in gevaarlijke tijden, er is niks mis met gezag. Het Schengen-akkoord (een Europees verdrag dat het vrij verkeer van personen mogelijk maakt, STS) is wat mij betreft pure waanzin. Want eigenlijk zeggen we met dat akkoord: 'Wees welkom, beste gangsters. We hoeven niet te weten met hoeveel jullie zijn en langs waar jullie ons land zijn binnengekomen, want wij houden van jullie en we zijn allemaal dikke vrienden.' Dat is een nobele, maar vooral ontzettend naïeve houding die op een dag als een boemerang in ons gezicht gaat terugketsen."

Zelfs De Vijand Heeft Soms Gelijk.

"We hebben lang gedacht dat moslims, katholieken, joden, vrijzinnigen, atheïsten en boeddhisten vredig zullen samenleven als we het hen maar vriendelijk genoeg vragen. Dat blijkt niet te kloppen en dat had het Vlaams Blok in zijn schandalige partijprogramma van weleer voorspeld. Links wringt zich nu in alle mogelijke bochten om toch maar niet te moeten toegeven dat een aantal sombere prognoses van het Blok is uitgekomen en dat is fout. Zelfs de vijand heeft soms gelijk. Je moet durven toegeven dat een alles-kan-en-alles-mag-mentaliteit onze maatschappij onleefbaar maakt.

"Is dat een conservatief standpunt? Het zij zo. De opdeling van mensen in conservatieven en progressieven is flauwekul. Ik ben tegen het Schengen-akkoord - wat wellicht conservatief genoemd zal worden - en vóór de gelijke rechten van homo's - wat dan weer als progressief bestempeld zal worden. Dus wat schiet je daar eigenlijk mee op, met dat onderscheid?"

Elke Mens Die Sterft, Is Als Een Museum Dat Afbrandt.

"Er worden alleen biografieën geschreven over beroemdheden met grote muilen. Maar ook andere mensen moeten hun levenservaring aan de volgende generatie kunnen doorgeven. Er is op dat gebied een mooie taak weggelegd voor de overheid, vind ik. Ambtenaren met een minimum aan empathie en schrijftalent zouden elk jaar interviews moeten afnemen van gepensioneerden: ex-dokwerkers, ex-nachtwakers, ex-taxichauffeurs, noem maar op. Allemaal mensen die door de officiële geschiedschrijving worden vergeten en aan wiens mening volkomen ten onrechte nooit belang wordt gehecht.

"We ontzeggen ons als maatschappij de kans om iets te leren van de inzichten van gepensioneerden en bejaarden. Zodra mensen stoppen met werken, worden ze onzichtbaar. Tot ze honderd worden. Dan wordt er plots een groot feest georganiseerd en komen er reporters op bezoek om wat betuttelende vragen te stellen. Maar in de eerste jaren na hun pensioen zien we onze senioren niet staan. Terwijl ze net dan nog voldoende helder van geest zijn om hun wijsheden met ons te delen.

'Er worden alleen biografieën geschreven over beroemdheden met grote muilen'
Serge Simonart

"Als ik op reis ben, spreek ik nooit hippe maar altijd oude mensen aan. Je steekt meer op van een negentigjarige Griek die op een dorpsplein zit te puffen in de schaduw van een olijfboom dan van een blitse discotheekeigenaar."

Hij vertelt me dat hij voor zijn zoon van vijf regelmatig video's maakt: one way conversations waarin hij zijn nageslacht levensbeschouwelijk advies geeft. Voor als hij er zelf niet meer is. "Als ik dood ben, zal mijn zoontje helaas verplicht worden om zeer tegen zijn zin te kijken en te luisteren naar meer dan twintig uur gezaag van zijn papa. (lacht) Al zal hij op een dag begrijpen dat ik het uit liefde gedaan heb."

Optimisme Is Een Morele Plicht.

"Als we in het verleden niet optimistisch waren geweest, hadden we vandaag geen elektriciteit, geen verwarming, geen auto en geen computer. Alle uitvindingen zijn het gevolg van optimisme. Van niet toe te geven aan gedachten als 'Het heeft geen zin' of 'Het is een druppel op een hete plaat'. Ik heb meer respect voor mensen die een daad stellen - hoe klein ook - dan voor cynici die niks ondernemen en commentaar geven. Je moet de maatschappij niet opdelen in gelovigen en ongelovigen, maar in 'opbouwers' en 'afbrekers'. Dat is de echte breuklijn."

Zou kunnen, zeg ik, maar door de afbrekers afbrekers te noemen, jaag je hen weg. Als je er opbouwers van wil maken, zul je ook hen optimistisch moeten benaderen. Hij schudt het hoofd. "Sommige mensen zijn niet te redden. Ik ben van nature een optimist, maar ik ben niet naïef. Vandaar ook mijn uitspraken over de multiculturele samenleving. Ik ga ervan uit dat alle mensen in het kleurrijke Deurne sympathiek zijn, maar dat wil niet zeggen dat ik mijn deur niet op slot doe. En ik ben helemaal voor 'Wir schaffen das', maar ik zou de uitspraak van mijn goeie vriendin Angela toch willen vervolledigen door te zeggen: 'Wir schaffen das, maar allicht pas na heel veel gedoe.'"

Hij zegt dat hij meer houdt van artiesten die warmhartige kunst maken dan van cynische en gewelddadige kunstenaars. Een mening die hij niet bijstelt wanneer Quentin Tarantino ter sprake komt. "In zijn films komt belachelijk veel gratuit geweld voor. En toch blijven we hem onverminderd ophemelen. Terwijl we zouden moeten zeggen: 'Zijn nieuwe film bespreken we niet, er komt veel te veel nodeloze agressie in voor.' Journalisten zouden wat meer tegengewicht moeten geven aan geweld, brutaliteit en vuilbekkerij."

En waar ligt de grens tussen warmhartig en melig? Is de muziek van Milow gevoelig of gewoon zoutloos? "Wie zich stoer en cynisch gedraagt, maakt zichzelf onkwetsbaar. Wie toegeeft ontroerd te zijn door een dauwdruppel op een bloem, wordt een gemakkelijk doelwit. Wil dat zeggen dat de cynicus gelijk heeft en de ontroerde ongelijk? Natuurlijk niet. De spot van de cynicus is niks meer dan een masker. De ontroerde heeft een veel rijker leven."

Alle Belang Is Eigenbelang.

Een verrassend cynische waarheid voor iemand die een hekel heeft aan cynisme, zeg ik. "Dan begrijp je niet wat ik ermee bedoel. Ik zal het je uitleggen. Als ik een oud vrouwtje de straat help oversteken, vind ik mezelf een fijn mens. Het positieve zelfbeeld dat ik aan mijn goeie daad ontleen, kan zelfs mijn enige motivatie zijn om die vrouw te helpen. Maar is dat cynisch? Ik vind van niet. Dat ik tegelijkertijd mezelf én anderen een plezier kan doen, is juist goed. De maatschappij kan er maar wel bij varen."

Jagen we ook in de liefde ons eigenbelang na? Geven we alleen maar affectie in de hoop minstens evenveel affectie terug te krijgen? "Natuurlijk. (grijnzend) Als jij je vrouw oraal bedient - hoe matig de kwaliteit van die orale seks in jouw geval ook zal zijn - dan hoop je toch dat je daarna van haar een blowjob krijgt? Zo gaat dat gewoon."

Ik gooi bij wijze van protest een flard W.H. Auden in de groep: 'If equal affection can not be, let the more loving one be me.' Een citaat waarrond Thomas Vanderveken in zijn tien waarheden een mooi pleidooi ontwikkelde om liefde vooral niet in de weegschaal te leggen. Simonart wuift mijn protest weg en zegt: "W.H. Auden heeft nog een veel straffere zin geschreven, maar dan over zijn eigen uiterlijk: 'My face looks like a wedding-cake left out in the rain.' Google hem maar eens. Je zult zien dat die omschrijving ongelooflijk accuraat is." (lacht)

De Dictatuur In Een Democratie Is Die Van Het Uiterlijk.

"Wetenschappelijke tests hebben het aangetoond: mooie mensen worden - louter en alleen op basis van foto's - betrouwbaarder, eerlijker en intelligenter bevonden. En als je mooi én vrouwelijk bent, kan de pret al helemaal niet meer op. Mooie vrouwen zijn waarschijnlijk de meest bevoordeelde wezens op onze planeet."

Ik vraag of hij zichzelf mooi vindt. "Ik ben niet zo lelijk dat ik me zorgen hoef te maken en niet zo mooi dat ik begin te jubelen als ik in de spiegel kijk. Het enige wat mij stoort aan mijn uiterlijk, is mijn lengte. Met mijn 1,95 meter kan ik niet ongemerkt een kamer of café binnenstappen. En dat is jammer, want ik doe niks liever dan mensen onopvallend te observeren."

Mensen Zijn Schapen.

"Steve Jobs zei ooit: 'Your time is limited. Don't waste it by leading someone else's life.' Maar veel mensen durven dat niet. Ze zijn zo bang van het oordeel van de buitenwereld dat ze hun leven leiden op basis van de voorschriften van anderen. En dat is er met de komst van de sociale media niet beter op geworden. Waarom zou je je nek nog uitsteken als de kans groot is dat je daar op Twitter en co. voor wordt afgestraft?

"Iemand die ik zeer bewonder, is de persoon die een paar eeuwen geleden als eerste zei: 'De aarde is niet plat.' Maar zou die mens dat vandaag ook nog durven zeggen? Als hij na zijn uitspraak gegarandeerd alle sociale media over zich heen krijgt? Ik betwijfel het. De negativiteit en het cynisme op de sociale media werken conformisme in de hand. En dat is stilaan een groot maatschappelijk probleem. Voor je het weet, durft niemand nog iets te zeggen. Terwijl dat meer dan ooit nodig is."

Hij noemt politieke correctheid, conformiseringdrang en valse bescheidenheid de welvaartsziektes van deze tijd. Allemaal aandoeningen waar hij zelf nochtans weinig last van lijkt te hebben, zeg ik. "Ik verontschuldig me niet voor mijn mening, nee. En ik maak mezelf niet kleiner dan ik ben om sympathiek over te komen. Kijk, ik weet dat mensen zeggen dat ik een ego heb van hier tot in Tokio. En dat ik in mijn interviews met rocksterren veel te aanwezig ben. Maar waarom vertellen mijn gesprekspartners me dingen die ze aan niemand anders vertellen? Precies omdat ik mezelf als interviewer niet verstop. Stel: jij bent een superster die last heeft van aambeien. Dan zal ik jou eerlijk zeggen dat ik zelf ook een tijdlang aambeien heb gehad. Anders ga jij me nooit iets vertellen over jouw aambeien. Een interview wordt pas een gesprek wanneer ook de interviewer in zijn kaarten laat kijken. En desnoods tussen zijn billen."

Ik vraag welke non-conformisten hij vandaag bewondert. "Ik hou van Sebastião Salgado, een Braziliaanse fotojournalist. Zijn oeuvre is één grote sociale aanklacht, een oorverdovend pleidooi om de wereld te verbeteren. En ik heb het ook voor Yann Arthus-Bertrand, een Franse fotograaf en ecoloog die de wereld vanuit de lucht fotografeert. Hij zegt met prachtige beelden waar milieuactivisten doorgaans drammerige speeches voor nodig hebben: dat we maar beter zuinig met onze planeet kunnen omspringen."

In Al Wat Goed Is, Schuilt Iets Slechts. En Vice Versa.

"Reizen is tof, maar vervuilend. De nazi's waren klootzakken, maar er was wel orde. De zon heelt, maar veroorzaakt ook huidkanker. Enzovoort. In al wat goed is, schuilt iets slechts, en omgekeerd. Is het bijgevolg zinloos om een goed mens te willen zijn? Nee. In alles wat we doen, moeten we naar het goede streven. Maar we horen ons wel bewust te zijn van de bijwerkingen van onze daden."

Youth Is Wasted On The Young.

"Jonge mensen beseffen niet hoe fantastisch het is om jong te zijn. En vooral: hoe belangrijk tijd is. Als ik ergens spijt van heb, dan is het dat ik aan de universiteit belachelijk veel tijd verprutst heb. Met rondzwerven, aan de toog hangen, lullen, fuiven. Ik wou dat ik die tijd terugkreeg en kon besteden aan boeken, films en documentaires."

Ik breng de bekende paradox ter sprake: als je jong bent, heb je wel de tijd en de energie om je dromen na te jagen, maar niet de middelen. "Dat is bullshit", zegt Simonart. "Jongeren moeten niet zagen. (tot de bandopnemer) Beste jongeren, ik ga iets zeggen waarmee ik mij bij jullie niet populair zal maken, maar dat is dan maar zo. Toen ik veertien was, was er qua voorzieningen voor jongeren helemaal niks. Jullie daarentegen krijgen alles: repetitiekoten, dj-cursussen, skateramps, allemaal gratis ter beschikking gesteld door de overheid. Met andere woorden: jullie hebben geen enkel excuus om jullie tijd niet zinvol te besteden. En dat is dus niet de mening van een negentigjarige, dove professor van een rechtse universiteit, maar van iemand die dagelijks met rock-'n-roll bezig is."

Toch jammer dat hij zich niet roert op Facebook en Twitter, zeg ik. Het zou zo geestig kunnen zijn. "Ten eerste, mijnheer Selfslagh, heb ik daar geen tijd voor en ten tweede uit ik mijn meningen liever in mijn boeken dan ergens anders. Dit interview is de uitzondering die de regel bevestigt. (plagend) En blijf van het speelgoed van mijn kind af. (Ik was aan het prutsen met een paar Lego-blokjes die voor me lagen, STS) Ik heb daar zijn toestemming niet voor gevraagd." (lacht)