Niemand wil hier terug naar de donkere dagen

‘Full English breakfast still available on valid passport’, staat op het krijtbord van een restaurant. De winkeliers in het Noord-Ierse Newry zijn niet van slag. Want de aanstaande Brexit is niet te vergelijken met de Troubles, de burgeroorlog tussen protestanten en katholieken, zegt Declan McChesney, eigenaar van schoenenwinkel Cahill Brothers. „Bommen, branden, je wist nooit of je een volle dag kon verkopen.”

Newry ligt op enkele mijlen van de grens met de Ierse Republiek. Het stadje heeft een geschiedenis van sektarisch geweld. Eind vorige eeuw stonden er wachttorens met militairen op de heuveltoppen. Nu rijden automobilisten bijna ongemerkt over de zachte grens, zonder paspoortcontrole. Maar met de aanstaande Brexit kan dit de buitengrens van de Europese Unie zijn. Vraagt dat om een harde scheidslijn?

Zowel in Noord-Ierland als in het Verenigd Koninkrijk hebben politici gezegd dat ze de zachte grens met Ierland in stand willen houden. Premier Cameron waarschuwde in aanloop naar het referendum wel dat een vertrek uit de EU de invoering van grenscontroles kan betekenen, met het oog op illegale immigratie.

De winkeliers in Hill Street zijn daar tegen. Newry is sinds het ingewikkelde vredesakkoord van 1998 steeds meer in trek geraakt bij shoppers, ook Ierse. McChesney verwacht de komende dagen extra kopers uit het zuiden, nu de pond zo laag staat ten opzichte van de euro. „We accepteren hier beide. Ik houd rekening met een invasie.”

De zorgen beginnen pas over drie weken, als het stof is neergedaald, zegt kapper Gordon Keddle. „Onze politieke leiders hebben ons hierin meegenomen. Zij zullen nu een plan moeten maken, een richting bedenken waarmee we vooruit kunnen.”

Ierland heeft al maatregelen genomen. De regering heeft een noodplan in werking gesteld om de economische gevolgen van een Brexit te beperken.

Stemmers in Belfast zeiden na de uitslag van het referendum dat ze vrezen dat het conflict tussen unionisten – die bij het Verenigd Koninkrijk willen blijven – en republikeinen – die streven naar één Ierland – herleeft. Nog steeds zijn er gewapende groeperingen in het land. In mei nog ontdekte de Noord-Ierse politie een wapenarsenaal, waarvan wordt vermoed dat het van nationalistische dissidenten was.

De angst is er niet in Newry. „We weten nu wat vrede is, met in onze herinnering hoe het daarvoor was”, zegt een vrouw die met twee volle plastic zakken vlees de Meat Boutique verlaat. „Ik denk dat we alles op alles zetten om te voorkomen dat het conflict opnieuw begint.”

Schoenenverkoper McChesney vermoedt dat de roep van de republikeinse regeringspartij Sinn Féin om een referendum over een eenwording van Ierland in Newry wel aanslaat. „Maar niemand wil terug naar de donkere dagen. De verhalen die we nu over de thuislanden van onze asielzoekers horen, kennen wij zelf uit de jaren zeventig en tachtig. Dat zal niemand hier nog eens toestaan.”