Obama reageert nu zonnig, om diepe zorg te verbergen

Barack Obama had de afgelopen maanden steeds dreigender geklonken, als het Britse referendum ter sprake kwam. Het Verenigd Koninkrijk, zei de Amerikaanse president in april, „komt achteraan in de rij te staan”, als er toekomstige handelsakkoorden met de Verenigde Staten gesloten moesten worden. Maar nu toch gebeurd is wat Obama gevreesd had, klinkt hij opeens een stuk milder. De „speciale” Angelsaksische relatie is sterk genoeg om een Brexit te overleven, liet hij weten in een verklaring. Het Verenigd Koninkrijk blijft „een onmisbare partner”.

Gecalculeerd rustig reageert Obama op de uitslag van het Britse referendum. Daar achter zit een diepe zorg over de toekomst van de Europese Unie, de Amerikaanse economie, en het populisme in eigen land. De geacteerde kalmte van Obama moet die zorgen bezweren.

Het acuutste probleem voor Obama is de economie. Amerika is de grootste handelspartner van het Verenigd Koninkrijk, en de paniek sloeg de ochtend na de het referendum meteen toe op Wall Street. Zeker in een verkiezingsjaar is een wereldwijde crisis het laatste dat Obama kan gebruiken.

De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump, toevallig in Schotland om een golfbaan te openen, was vol lof: „De Britten kregen hun land weer terug, net zoals wij ons land weer terugkrijgen.”

Obama weet dat ook Amerikaanse kiezers dit jaar gevoelig zijn voor de sentimenten die uit het Britse referendum bovenkwamen: een afkeer van internationalisme, globalisering en immigratie.

Trump bespeelt die gevoelens, en veel commentatoren zeggen dat zijn kansen na donderdag zijn gestegen. Trump zelf hintte ook op de parallel met Amerika: „Mensen zijn boos, overal ter wereld. Ze zien mensen binnenkomen en alles over nemen, en we weten niet wie ze zijn.” Trump zei dat de val van de Britse pond goed nieuws was, in de eerste plaats voor zijn Schotse golfclub.

Het kamp van Hillary Clinton, de Democratische kandidaat, sloeg een veel minder zonnige toon aan dan Obama deed. In een gesprek met journalisten benadrukten haar adviseurs de gevaren van een Brexit voor Amerika’s belangen. Clintons adviseur Jake Sullivan zei: „Dit kan Amerikaanse gezinnen drastisch beïnvloeden. Hun baan, hun spaargeld, hun leven.” Sullivan maakte van de Brexit een campagnethema door Trumps reactie te ridiculiseren: „Pathologische zelffelicitatie.”