Eerste moslimburgemeester van een westerse megastad

Sadiq Khan (45) is de nieuwe burgemeester van Londen. De Labour-politicus werd donderdag gekozen. Khan is een geboren en getogen Londenaar, was eerder staatssecretaris van Transport, en is moslim.

Dat laatste is minder relevant dan wellicht gedacht. Een obsessie met iemands religieuze achtergrond, zoals elders in Europa, ontbreekt in Londen. Ondanks het feit dat radicale moslims in 2005 aanslagen pleegden, maken mensen in Londen zich minder zorgen over islamisering dan elders. Khans geloof werd ook pas een kwestie toen zijn belangrijkste opponent dat ervan maakte, door hem te beschuldigen „zuurstof en dekking” te geven aan extremisten met wie hij als mensenrechtenadvocaat podia deelde.

Maar het feit dat Khan de eerste direct gekozen moslimburgemeester van een westerse miljoenenstad is, zal zeker ver buiten Londen weergalmen.

Overlappende identiteiten

Voor de Britse hoofdstad is belangrijker dat Khan een typische Londenaar is: zoon van een Pakistaanse buschauffeur en een naaister die eind jaren zestig naar het Verenigd Koninkrijk kwamen, opgegroeid in de multiculturele wijk Tooting. In een stad waar 36,6 procent van de inwoners niet in dit land is geboren, is dát het signaal.

Londen is immers een kosmopolitische stad, die zich de afgelopen decennia, zo niet eeuwen, openstelde voor immigranten. In tegenstelling tot sommige andere delen van het VK. In Londen, zo zei Khan tijdens de campagne, „tolereren we elkaar niet alleen, we respecteren elkaar”.

Hij sprak veel over zijn eigen overlappende identiteiten: „Ik ben een Londenaar, ik ben Brits, ik ben Engels, ik heb Aziatische wortels en een Pakistaanse afkomst. Ik ben vader, echtgenoot, gekweld Liverpool-fan. Ik ben Labour, en ik ben moslim.”

Dat betekent niet dat Londen geen problemen heeft met integratie. Khan heeft daar sinds zijn verkiezing tot Lagerhuislid in 2005 een speerpunt van gemaakt, en belooft dat ook als burgemeester te doen. Tegen Britse politiek verslaggevers zei hij eind vorig jaar dat „te veel Britse moslims opgroeien zonder iemand met een andere achtergrond” en dat de politici die „segregatie te lang hadden getolereerd”. Radicalisering kon daaruit voortkomen.

Arm en rijk

Khans overwinning heeft verder te maken met het feit dat Londen een Labour-stad is. Waar de rest van het land vorig jaar bij de Lagerhuisverkiezingen Conservatief stemde, kleurde de Britse hoofdstad roder. En zoals de lokale krant The Evening Standard concludeerde: Khan is „de stem voor de bezorgden, de minder verdienenden, de zich ongemakkelijk voelenden”, die zien hoe de kloof tussen arm en rijk in de Britse hoofdstad steeds groter wordt.

Zijn belangrijkste prioriteit zal huisvesting zijn. Londen telt nu 8,6 miljoen inwoners, dat zullen er in 2030 tien miljoen zijn. Nu al is er een tekort aan met name betaalbare huizen. De gemiddelde koopprijs voor een flat is in Londen 476.450 pond, vijf keer het gemiddelde salaris. Khan beloofde nieuwe huizen te bouwen, al pinde hij zich niet vast aan een aantal („duizenden”). Daarvoor zal gemeentelijke grond worden gebruikt.