Groningers letterlijk ziek van aardbevingsschade

Loppersum

Dat zijn de eerste resultaten van het provinciebrede onderzoek Gronings Perspectief van de Rijksuniversiteit Groningen, naar het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van Groningers.

Mensen die meer dan één keer schade van een aardbeving ondervonden, hebben anderhalf keer vaker last van gezondheidsklachten als slapeloosheid, irritatie, concentratieproblemen, hoofdpijn, maagklachten, duizeligheid of hartkloppingen dan mensen die geen of maar één keer schade hadden ondervonden. Ook kampen ze anderhalf keer zo vaak met psychische problemen als neerslachtigheid en depressieve gevoelens.

Hoe het komt dat er pas gezondheidseffecten zijn nadat vaker schade is ontstaan, is een van de vragen die de onderzoekers, sociaal psychologen Katherine Stroebe en hoogleraar Tom Postmes, in de volgende fase van het onderzoek hopen te beantwoorden. Volgens hen is het de eerste keer dat er zo uitgebreid aandacht is voor wat de aardbevingen met de mensen in de regio doen. ‘Tot nu toe was er vooral aandacht voor gebouwen en bakstenen’, zegt Stroebe. ‘Maar voor veel mensen zit de pijn niet alleen in wat er met hun huis gebeurt.’

De klachten die de bewoners rapporteren, zijn specifiek, zegt Stroebe. Dat wil zeggen dat ze allemaal dezelfde soort gezondheidsproblemen hebben. ‘Niemand heeft bijvoorbeeld last van hoesten of keelklachten. Dat wil zeggen dat die mensen niet aan het klagen zijn.’

tevreden

Aardbevingsschade is ook sterk van invloed op het veiligheidsgevoel van de Groningers. Van de inwoners die geen schade aan hun huis hebben, zegt 83 procent zich veilig te voelen. Na één keer schade daalt dit percentage al naar 61 procent. Van de mensen met meervoudige schade voelt nog maar 40 procent zich veilig.

Ook geldt: hoe meer aardbevingsschade, hoe somberder het toekomstperspectief. Groningers die al eens schade leden, achten het risico dat dat nog eens gebeurt groot.

De gevoelens van (on)veiligheid en de risico’s die de Groningers zelf denken te lopen, komen sterk overeen met de cijfers over schade in de omgeving.

De onderzoekers vroegen ook of de Groningers boos waren, of het gevoel hadden de controle te verliezen. De analyse van die gegevens is nog niet helemaal afgerond, maar onderzoeker Postmes wil wel vast kwijt dat ‘de resultaten voor veiligheid ook erg robuust zijn voor boosheid en controleverlies’.

Ondanks de gezondheidsklachten en het verlies van het veiligheidsgevoel is de overgrote meerderheid van de Groningers (86 procent) heel tevreden met de woonomgeving. Mensen met schade zijn niet minder tevreden dan mensen zonder schade.

genuanceerd

Jurry Bonnema, gemeentesecretaris van de gemeente Loppersum, is blij dat het onderzoek een genuanceerd beeld geeft van de problemen in de regio. ‘In de media zie je toch altijd de kommer-en-kwel-verhalen. Maar echt niet iedereen voelt zich hier elke dag onveilig.’

Valt het dan toch allemaal wel mee met de problemen in Groningen? Volgens onderzoeker Stroebe niet. ‘Er ontstaat misschien een beeld van een provincie die naar de knoppen gaat; daarom is het mooi om te zien dat mensen hier graag wonen. Maar wij zijn erg geschrokken van het aantal mensen met gezondheidsklachten. We moeten serieus nemen dat mensen er last van hebben.’

Het onderzoek loopt nog tot 2017. In de komende tijd kijken de onderzoekers naar het toekomstperspectief van de Groningers, naar het effect dat de gaswinning heeft op hun dagelijks leven en naar het belang van de sociale netwerken in de buurt. <