Kenia verbrandt 105 ton ivoor, maar heeft dat zin?

Kenia zegt met de verbranding een krachtig signaal te willen afgeven dat er een eind moet komen aan stroperij en de illegale handel in ivoor, en dat criminelen moeten stoppen met het louter doden van olifanten om hun slagtanden.

De olifantenpopulatie op het Afrikaanse continent daalt gestaag. Er zijn naar schatting nog tegen de 500.000 olifanten, en jaarlijks worden er zo'n 30.000 gedood door goedbewapende stropers. Veel ivoor wordt naar Azië gesmokkeld, vooral naar China waar de meeste afnemers zitten.
 
Bewustwording
Daarom zijn publiekscampagnes als deze ook belangrijk, vooral voor China, zegt Christiaan van der Hoeven, bioloog en woordvoerder van het Wereldnatuurfonds WNF. "De gemiddelde Chinees denkt nog steeds dat ivoor gewoon gevonden wordt op de savanne, en dat slagtanden een soort wisseltanden zijn. Hij weet niet dat er een slachtpartij aan voorafgaat, en aan die bewustwording moet je werken."

De vraag is hoe zinvol het verbranden van grote hoeveelheden ivoor is. Volgens critici is het loze symboolpolitiek omdat het vernietigen van ivoor de prijs op de illegale markt verder opdrijft, waardoor het voor stropers juist lucratiever wordt om olifanten te schieten.

Van der Hoeven is het daar niet mee eens. "Je moet het signaal afgeven dat je tegen de handel in ivoor bent, en het op deze manier uit de markt halen is goed. Als de voorraden blijven bestaan bestaat het risico, zeker in Afrikaanse en Aziatische landen waar de controle niet 100 procent is, dat er steeds wat in het illegale circuit weglekt."

Geen bewijs
Er is geen hard bewijs voor dat het verbranden van ivoor leidt tot een afname van de vraag ernaar, zei Tom Milliken van Traffic onlangs tegen de BBC. Traffic is een organisatie die de internationale handel in planten en diersoorten volgt en probeert betrouwbare data daarover te verzamelen.

Ook Van der Hoeven erkent dat de prijsvorming op de illegale markt ondoorzichtig is. "Wij denken dat de prijs niet stijgt, hoewel dat inderdaad niet bewezen is. Maar het gaat hier nu om 16.000 slagtanden die verbrand worden. Vergeleken met de 60.000 slagtanden die jaarlijks gestroopt worden is dat niet zo significant dat dat invloed heeft op de prijs", denkt de WNF-woordvoerder.

Verziekte markt
Niet alle Afrikaanse landen zitten op dezelfde lijn. Namibië zei eerder deze maand zijn voorraad in beslag genomen slagtanden te willen veilen, vanwege de grote waarde ervan. Maar daarvoor is toestemming nodig van Cites, de internationale soortenwaakhond.
 
"Een eenmalige legale veiling van ivoor in 2008 heeft het tegengestelde effect gehad in de zin dat de vraag naar ivoor daarna sterk is gestegen, dus ik denk niet dat de Cites-leden akkoord zullen gaan", zegt Van der Hoeven.

"Alles wijst erop dat het één grote verziekte markt is, waar illegaal ivoor legaal wordt verhandeld. En als je dat weet moet je het gewoon niet toestaan."