Luister naar

Kogge voorspoedig boven water

Nieuws
De IJsselkogge is in één soepele hijsbeweging gelicht. Het schip heeft de operatie voorbeeldig doorstaan.
Rien van den Berg Rien van den Berg
woensdag 10 februari 2016 om 19:51
In een stalen karkas kan de kogge in één moeite uit het water getild worden.
In een stalen karkas kan de kogge in één moeite uit het water getild worden. Dick Vos

Kampen

Woensdagmorgen verzamelde een internationaal persgezelschap zich in de Taveerne aan de Koggewerf in Kampen. Vlak bij de plaats waar de bekende replica van een koggeschip is gebouwd, troffen archeologen enkele jaren geleden de best bewaard gebleven kogge aan die er ooit in Nederland gevonden is. Het schip is nog voor zeventig procent intact.

Gisteren werd een jarenlang proces van archeologisch onderzoek bekroond met het lichten van het schip. Wouter Waldus, de boomlange archeoloog, was de avond tevoren voor het laatst bij de kogge. ‘Ik ben met een gerust hart vertrokken. We hebben alles klaar wat er maar klaar moet zijn.’

Karel Flierman is archeoloog in ruste. Hij heeft een leven lang in Flevoland gegraven – en dan word je automatisch specialist in scheepsarcheologie. De Kamper Kogge is met de meest moderne technieken digitaal opgemeten. Er zijn enorm hippe 3D-presentaties van gemaakt. Maar Flierman heeft het schip ook met de hand ‘uitgewerkt’. ‘En met de hand kun je altijd nog weer dingen die een computer niet kan’, stelt hij tevreden vast. Over de koggen die er tot dusver in Nederland gevonden zijn, wil hij niet te veel vertellen. ‘Ik werk aan een promotiestudie over kogge­schepen. Ik hoop dat ik dit jaar nog promoveren kan.’

Aan boord van de kogge zijn bij het sluiten van het archeologisch onderzoek nog wel twee verrassende vondsten gedaan: pelgrimsinsignes. Tot nu toe was de gedachte dat de kogge met opzet in een van de IJsselgeulen was afgezonken, zodat de waterspiegel in de hoofdgeul op peil bleef. Middeleeuws watermanagement dus.

Maar de pelgrimstekens kunnen niet zijn aangespoeld, ze moeten zich aan boord bevonden hebben. En ze verraden een schip waar geleefd werd, een schip dat onderweg was. Klopt de theorie wel? Waldus, altijd al overtuigd geweest van de ‘watermanagementgedachte’ blijft voorlopig bij zijn verklaring.

Half twaalf begint de hijsklus. Alle genodigden en de voltallige pers bevinden zich op salonboot De Veerman van Kampen, en de kapitein houdt het schip bewonderenswaardig stabiel in de sterk stromende rivier. De fotografen duwen en trekken om de beste plekken. Als duidelijk wordt dat het stalen karkas waarin de boot gestabiliseerd wordt écht omhoog komt, ontstaan irritaties.

Maar al snel slaat de stemming om. De achtersteven toont zich het eerst, dan tekent de kogge zich in zijn volle lengte af. Er is echt nog heel veel van bewaard gebleven. Mensen fluiten van bewondering. Op de wal zijn inmiddels een paar honderd toeschouwers samengestroomd.

Een schok gaat door de aanwezigen heen als Waldus zich meldt vanaf het bergingsponton. ‘Het schip houdt het!’ Boven water is de druk die er op het karkas wordt uitgeoefend twee keer zo groot. De vraag was of de berging zou moeten worden stilgelegd om extra verstevigingen en stabilisators aan te brengen. Het is niet nodig. Het gevaarte kan in één moeite door op het ponton worden gezet, dat door een duwschip onder de stalen constructie wordt gevaren. Even na enen is de klus geklaard.

attracties

De vraag is wat Kampen gaat doen met de vondst. Burgemeester Bort Koelewijn heeft in elk geval veiliggesteld dat de kogge na de conservering terugkomt naar de IJsselstad. Maar voorlopig is er nog niet veel meer dan een plan voor een grote glazen vissenkom waarin het ding te bezichtigen zal zijn. Kan dat niet anders? Kampen heeft nu twee attracties met een nationale en zelfs internationale uitstraling: het Ikonenmuseum en de IJsselkogge. Daar moeten toeristen mee te lokken zijn, maar dan moeten beide musea wel worden uitgebouwd tot volwaardige toeristische trekpleisters.

Naar verluidt heeft Kampen een advies gekregen een van de leegkomende kerken in te richten als Hanzemuseum. De vraag zal wel zijn of de raad bereid is om de benodigde investeringen te doen. Burgemeester Koelewijn houdt zijn kruit droog. Hij wijst op alle journalisten, die een voor een de kade op stappen. ‘Dit helpt in ieder geval om het belang van de vondst helder te krijgen.’ <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.

Anniek Pheiher leidt een trainingssessie voor activistische beleggers bij The Field in Leiden.

Klimaatactivistische beleggers trainen voor de confrontatie met CEO's: 'Ik wil ja of nee horen'

In de aanloop naar het aandeelhoudersseizoen stoomt Milieudefensie honderden klimaatactivisten klaar om een duurzamer beleid af te dwingen bij bedrijven. Actrice Anniek Pheifer traint de activistische beleggers.