Steeds meer lege boekenplanken

Franeker

Vijf weken lang gaan er iedere week 10 pallets met 300 dozen met boeken vanuit Franeker naar Zwijndrecht. De zolder van het pand aan de Zilverstraat waar antiquariaat Wever Van Wijnen is gevestigd, begint langzaamaan meer lege dan volle boekenplanken te tellen. Ruim 800 meter stond er tot voor kort. Theologie, filosofie, geschiedschrijving en literatuur.

De handel in antiquarische boeken bleef de laatste jaren redelijk op peil, vertelt Jan Zweers op de tweede verdieping van het statige pand waar hij zijn ‘terugtrekbureau’ heeft staan. ‘Maar de vernieuwing van ons systeem en van onze website heeft ons genekt. Daar ging zo veel tijd in zitten dat het andere werk erbij inschoot. We hebben de afgelopen jaren geen catalogi meer gemaakt, terwijl we via catalogi wel veel opdrachten binnenkregen.’ Nog een jaar doorgaan mét een nieuwe catalogus was geen optie. ‘Je ziet het steeds achteruitgaan. Dat geeft spanning. Ergens is het ook een opluchting dat we gestopt zijn. De boekhandel van Wever Van Wijnen gaat naar Riemer in Groningen. Alleen de uitgeverij gaat door. Die loopt goed.’

Met de verkoop van oude boeken ging het de laatste jaren ‘niet slecht. Duurdere boeken werden goedkoper, maar goedkopere boekjes duurder. De concurrentie op internet van particulieren is wel moordend. Er worden daar boeken onder de prijs verkocht.’ Het aanbod van oude boeken is enorm. Voor een bibliotheek van een predikant liep Zweers al lang niet meer warm. ‘Die van een hoogleraar kon weleens interessante werken bevatten, die ik dan opkocht. En er kwamen hier ook mensen aan de deur met dozen boeken waar wat interessants in zat. Zo kwam ik aan mijn waar.’

Dagelijks verkoopt hij nog zo’n vijftien boeken. Eén of twee ervan gaan naar het buitenland. Via de websites antiqbook.com, zvab. com, abebooks.com en boekwinkeltjes.nl brengt hij de boeken aan de man. ‘Gisteren nog verkocht ik een boekje van 10 euro aan iemand in Athene. Het was geen bijzonder exemplaar, maar je moet zoiets maar net nodig hebben.’

Toen Zweers 25 jaar geleden begon, zag de markt van antiquarische (theologische) boeken er heel anders uit. De antiquarische boekhandels hadden deze totaal in handen. ‘Friesland is voor veel predikanten de provincie waar zij hun loopbaan begonnen. Als een kandidaat in het ambt bevestigd was, kwam hij steevast twee of drie weken later naar Franeker om dozen boeken te kopen voor zijn bibliotheek. Tegenwoordig komen er ook nog kandidaten theologie langs, maar die kopen dan hooguit drie of vier boekjes. De behoefte aan een bibliotheek is niet zo groot meer, ze kunnen zo veel op internet vinden.’ De groep mensen die in antiquarische boeken geïnteresseerd is, veroudert ook, ziet Zweers. ‘Het zijn vooral mannen – en soms ook vrouwen – van boven de 55 jaar die onze boeken kopen.’

Is er nog een genre dat erg goed verkoopt? ‘Eigenlijk niet. Series over de Reformatie brengen wel meer op dan de werken van Karl Barth bijvoorbeeld. Maar over het algemeen is er aan alles een overschot. Ik ken antiquariaten die veilingen houden om van hun boeken af te komen. Dat hebben wij hier nooit gedaan.’

Die spaarzame keren dat hij bibliotheken gaat taxeren en een bod uitbrengt, merkt Zweers dat Wever Van Wijnen het vertrouwen geniet van zijn klanten. Hij biedt niet onder de waarde. ‘Een bod is een bod, ik ga niet onderhandelen. Onderling doen we dat wel, maar ik ga daar bij klanten niet aan beginnen. Er zit wat speling in de marge, maar over het algemeen gaan de aanbieders snel akkoord met het bedrag dat ik voor de boeken wil betalen.’

Ook sinds Wever Van Wijnen heeft laten weten dat het antiquariaat gaat sluiten, krijgt Zweers positieve reacties. ‘Klanten bellen op om nog even een praatje te maken. Ik neem daar gewoon de tijd voor. Het helpt mij om mijn werk goed af te sluiten. Ik pak om die reden ook alle boeken zelf in. Zo kan ik De Roo precies vertellen hoe een zending bij hem aankomt. Ik hoop dat het hem gaat lukken. Ons is het niet gelukt.’

De vorige afleveringen in deze serie stonden in het ND van 29 januari en 1 februari.