Schoolboekseksisme
In een taalboek van uitgeverij Kinheim moeten kinderen het werkwoord ‘beslissen’ vervoegen. Uit de voorbeeldzinnen blijkt: moeder beslist welke kleren je aandoet en vader beslist welke fiets je krijgt. De ‘normale’ dagelijkse beslissingen vallen op het bord van mama, papa gaat over de stoere zaken.
Het is een van de vele voorbeelden van het seksisme dat in veel schoolmateriaal te vinden is, meent Damaris Beems, initiatiefnemer van Dit is geen schoolvoorbeeld. Volgens haar wordt de kijk van kinderen op de samenleving beïnvloed door seksisme en ouderwetse, rolbevestigende voorbeelden in schoolboeken en kleurplaten. ‘Onopgemerkt vormen kinderen een beeld van een maatschappij waarin jongens en meisjes bepaalde dingen niet mogen doen of zijn’, zegt Beems. Daardoor zou een meisje dat graag politieagent wil worden, toch kunnen besluiten om verpleegster te worden. Als voorbeeld noemt Beems het onderwijs. Niet alleen het lesmateriaal, maar ook de bezetting is een probleem. ‘Waarom denk je dat het onderwijs zo’n vrouwenwereld is?’ vraagt ze. Beeldvorming, is het antwoord.
Vrouwen en mannen moeten dus ongeveer hetzelfde doen en zijn, ook in lesboeken en op kleurplaten. Maar die gelijkheid vormt geen directe afspiegeling van de maatschappij. Veel gezinnen kennen nog steeds een min of meer traditionele rolverdeling en het aantal vrouwen dat een topfunctie bekleedt, ligt in Nederland rond de tien procent. Waarom mogen die cijfers niet worden vertaald in lesmateriaal? Beems: ‘Het zijn júíst de schoolboeken die ervoor zorgen dat we denken dat de verschillen tussen mannen en vrouwen normaal zijn; dat het logisch is dat een vrouw in deeltijd werkt of dat een man thuis voor de kinderen zorgt. Het is als in het kip-ei-verhaal: wat is oorzaak en wat gevolg? Wij denken niet dat de “echte wereld” eerst moet veranderen, maar dat juist een wijziging in lesmateriaal het begin is van een omslag in de maatschappij.’
meldpunt
Op de webpagina van Dit is geen schoolvoorbeeld kunnen de foute voorbeelden worden gemeld. De geüploade foto’s zijn te bekijken op de site. Je kunt erom huilen of lachen, maar de klassieke rolverdeling komt nog altijd voor in lesmateriaal. Vader zit lekker in z’n stoel, terwijl moeder de koffie brengt of de keuken schoonmaakt. En terwijl mama de was in de machine stopt, is papa het gras aan het maaien of in de garage de auto aan het repareren.
Beems erkent dat een online meldpunt niet direct tot een kanteling in onderwijsmethodes zal leiden. ‘We pleiten vooral voor meer bewustwording, we willen een discussie op gang brengen over het beeld dat door rolbevestigend lesmateriaal gecreëerd wordt. Zij zijn de generatie van de toekomst, dus moet je bij hen beginnen’, legt Beems uit. ?
