Amsterdamse slotenmaker redt bootvluchtelingen op de Middelandse Zee

Het is vrijdag 24 juli als bij de Duits-Nederlandse reddingsboot Sea-Watch een melding binnenkomt van de Romeinse kustwacht. Of de Sea-Watch op locatie is? Net buiten de Libische wateren, boven Tripoli, is een rubberboot met 120 vluchtelingen in de problemen geraakt tijdens de tocht naar Sicilië. Syrische, Eritrese en Soedanese mannen, vrouwen, en kinderen - die huis en haard hebben verlaten voor een betere toekomst - vrezen voor hun leven.

De zon schijnt fel en brandt blaren op de huid van de opvarenden. En door drinkwatergebrek ligt ook uitdroging op de loer. Bovendien loopt het rubberen bootje - bedoeld voor maximaal dertig personen - langzaam vol water.

Brandbommen
Die rubberboten zijn potentiële brandbommen. 'Tussen de migranten stonden jerrycans met 500 tot 600 liter extra benzine,' zegt de Amsterdamse slotenmaker Reinier Boere (37), matroos op de Sea-Watch, een week later vanuit de haven van Lampedusa, waar het schip pas geleden heeft aangemeerd. De verbinding via de internettelefoon is slecht, de lijn hapert continu.

Boere besloot een maand eerder af te reizen naar Italië, om te helpen in het achtkoppige vrijwilligersteam van Sea-Watch. Een team met doktoren, verplegers, technici, schippers, en dus een Amsterdamse slotenmaker. Doel: in de problemen geraakte vluchtelingen op zee helpen. Migranten die zich op gammele, overvolle, bootjes wagen aan een gevaarlijke, urenlange oversteek op zee. Vluchtelingen, kortom, zoals op dit rubberen bootje.

Minutenwerk
'Vanaf de Sea-Watch lieten we met een takel onze speedboot neer op het zeewater. Die is snel en heeft aan boord 200 reddingsvesten, drinkwaterflessen en isolatiedekens tegen de zon.' De witte speedboot stuitert over het water. Binnen een paar minuten wordt de vluchtelingenboot bereikt.

Op de Sea-Watch wordt intussen gebeld met het coördinatiecentrum in Rome en 'toestemming gevraagd om de vluchtelingen te benaderen'. Boere: 'Als je niet belt, kunnen ze je aanhouden voor mensensmokkel. Dat wil je niet hebben.' Van het coördinatiecentrum krijgt Boere ook te horen dat het 120 meter lange vrachtschip Shaya 'in de buurt' vaart.

Woordvoerder
'Wie spreekt er Engels of Frans?' vraagt een Sea-Watchhulpverlener aan de groep vluchtelingen. Een jongeman staat op. Boere: 'Op zo'n moment is het belangrijk dat je één iemand aanwijst die de communicatie op zich neemt. Dat zorgt voor rust.'

Een voor een krijgen de vluchtelingen een reddingsvest en drinkwater. En ook het containerschip laat niet al te lang op zich wachten.

'Het heeft nog vijf uur geduurd voordat iedereen aan boord van het containerschip was. 34 personen waren uitgedroogd en verzwakt. Die konden niet zelfstandig via de ladder het containerschip op klimmen. Zij kregen op het dek meteen water met zout en druivensuiker, om aan te sterken. En: het containerschip mocht pas na 24 uur aanmeren in een Siciliaanse haven.'

Belachelijk
Boere: 'Ik hoop dat je vermeldt dat de kustwacht vaak niks doet, of ons juist tegenwerkt. Het is belachelijk dat vluchtelingen eerst een levensbedreigende reis moeten maken voor ze legaal asiel kunnen aanvragen in Europa.'

Maar als zo'n containerschip nou niet in de buurt is, loopt het dan ook goed af? 'We hebben negen zelfopblaasbare vlotten waar we eilandjes mee kunnen creëren om op te wachten tot er hulp komt.'

Glashelder
Het staat als een paal boven water, vindt Boere: Sea-Watch werkt. 'Afgelopen week hebben we 120 mensen gered. De weken daarvoor hebben we vier boten gered.' In een maand tijd heeft Sea-Watch meer dan duizend vluchtelingen uit zee gevist.

Het succes is ook politici opgevallen, zegt Boere. 'De druk neemt toe op de Europese politiek. Als wij levens redden, zie je ineens meer kustwachtboten op het water.'

Witte vlek
Of hij zich wel eens machteloos voelt op zee? Ja. De grote blauwe vlakte reikt tot de horizon en de zon schittert fel: 'Je twijfelt altijd aan je eigen zicht, een verrekijker is een vereiste. Een bootje of een fles, op zee ziet alles hetzelfde eruit: als een witte vlek.'

Morgen reist Boere - tot grote opluchting van zijn vriendin - terug naar Amsterdam.

De Sea-Watch is voor de slotenmaker een levensveranderende ervaring, zegt hij. Bij het weerzien van de Amsterdamse grachten met hun gezellig bootjes zal Boere terugdenken aan Lampedusa en zich afvragen: 'Hoe gaat het met ze, met die wanhopige mensen op die kleine bootjes. De tijd op zee heeft een enorme indruk op me gemaakt: die zal me voor altijd bijblijven.'