'Nieuw tijdperk begonnen' met harde botsingen CERN-versneller
In de vernieuwde LHC-versneller in Genève worden woensdagochtend voor het eerst deeltjes bij de volle energie op elkaar geschoten. De metende deeltjesfysici betreden daarmee een gebied waarover tot nog toe alleen theorieën bestaan.
Rond 10.40 uur zagen de vier detectoren van het CERN-lab de eerste botsingen van de versnelde protonbundels. 'Een nieuw tijdperk is begonnen', zei CERN-directeur Ralph Heuer in een korte toespraak in de LHC control room. 'Maar wees geduldig. Nieuwe fysica is er niet morgen of over een maand.'
Vroeg in de ochtend wachtten de grote detectoren in de 27 kilometer lange ondergrondse versnellerring op de eerste sporen van botsende protonen bij een energie van 13 tera-elektronvolt. Die werden om 8.30 uur verwacht, maar de protonenbundels bleken kort daarvoor te instabiel.
De LHC-versneller is de laatste maanden geleidelijk weer op stoom gebracht, na een revisie die twee jaar duurde. Met de Large Hadron Collider werd in 2012 het langgezochte higgsdeeltje gevonden, de laatste bouwsteen van de reguliere deeltjestheorie die andere deeltjes hun massa geeft. De versneller draaide daarbij op halve kracht, na een explosieve kortsluiting in een van de duizenden afbuigmagneten in het systeem bij de start in 2008.
Bij de eerste hoogenergetische botsingen woensdag worden vermoedelijk nog geen spectaculaire verschijnselen gezien, zegt de Amsterdamse deeltjesfysicus Ivo van Vulpen van de ATLAS-detector. De hoop is wel dat het betreden van een onbekend energiegebied nieuwe fenomenen zullen opduiken, in de vorm van nieuwe deeltjes. Bij de lage energie kon de LHC die tot nog toe niet laten ontstaan.
De hoop is dat het betreden van een onbekend energiegebied nieuwe fenomenen zullen opduiken, in de vorm van nieuwe deeltjes.
Lees ook: Nieuwe ronde voor deeltjesversneller LHC
Fysici hebben het over weinig anders: in Genève gaat de deeltjesjacht verder met de grootste versneller op aarde. Ze hopen vooral op iets onbegrijpelijks.
Supersymmetrische deeltjes
Hoog op de lijst van mogelijke verrassingen staan zogeheten supersymmetrische deeltjes, een soort schaduwwereld van de al bekende deeltjeswereld die de theorie veel meer in balans zou brengen. Een ander potentieel resultaat zijn meer typen higgsdeeltjes. De meeste effecten zullen pas na jaren meten te vinden zijn. De tweede run van LHC gaat met tussenpozen drie jaar duren.
Een van de vragen die fysici hopen te beantwoorden met de speurtocht bij hogere energie, is waaruit het grootste deel van het heelal opgebouwd is. Uit de draaiing van sterrenstelsels blijkt dat die voor een groot deel bestaan uit materie die wel zwaartekracht voelt, maar geen licht geeft. Een van de ideeën is dat dat zware supersymmetrische deeltjes zouden kunnen zijn.
De experimenten in de deeltjesversneller zijn live te volgen via de website van CERN.
Twitter bericht wordt geladen...