‘In Groningen ontbreekt afstemming’
‘Polderen zit in onze genen.’
Groningen
Een koffieautomaat is er nog niet, een duidelijk mandaat evenmin. Vanuit het tijdelijke onderkomen op de derde verdieping van een kantoorpand aan de Grote Markt heeft de kersvers Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders wel uitzicht op de Martinitoren. Met ingang van deze week geeft Alders (62) leiding aan de Overheidsdienst Groningen. Deze nieuwe organisatie moet onder meer het versterken van tienduizenden huizen en gebouwen in het aardbevingsgebied in die provincie in goede banen leiden.
Alders heeft de laatste maand vooral veel gepraat. Met bewoners van de zogeheten Jarino-woningen in Loppersum, die te horen hebben gekregen dat hun huis wordt gesloopt. Met de provincie, gemeenten, woningbouwcoöperaties, de NAM. ‘De rode draad is: mensen voelen zich onveilig en onzeker. Wat hangt ons boven het hoofd?’
We hadden al een Dialoogtafel en het Centrum Veilig Wonen. Waarom ook nog een Overheidsdienst Groningen?
‘De Overheidsdienst is nodig om op planmatige wijze de gevolgen van de aardbevingen aan te pakken. Dat is een enorme opgave die vraagt om publieke regie. Veel mensen spannen zich geweldig in, maar de afstemming ontbreekt. Er zijn bovendien veel lopende zaken met open einden. Complexe schadegevallen, situaties met achterstallig onderhoud. Met de regelingen die er zijn, blijkt het niet altijd mogelijk tot een oplossing te komen. Wanneer moet een huis worden gesloopt? Als er geen norm is, kun je geen knopen doorhakken, dus moet er een norm komen.’
Hoe gaat u dat aanpakken?
‘We inventariseren eerst de regelingen en plannen die er zijn. Vier gemeenten in de Eemsdelta hebben leefbaarheidsplannen gemaakt. Dan ga ik niet zeggen: dat is niks. Maar als er iets moet gebeuren, dan het liefst in één keer. Je wilt niet dat een heel dorp tien jaar in de steigers staat. Vergis je niet in het soort ingrepen. Aardbevingsbestendig maken? Dat betekent dat we uw huis een tijd opeisen. Dat heeft een grote impact. De procedures moeten helder zijn. Valt een schoorsteen verwijderen onder ‘preventief versterken’? We kunnen maar één ding doen, en dat is eerlijk zijn.’
vijfjarenplan
‘Dat ik hier nu zit, betekent niet dat de organisatie staat. Aan het eind van deze maand moet er een planning zijn, aan het eind van het jaar een vijfjarenplan. We gaan niet alles zelf doen. We willen de woningbouwcorporaties inschakelen. Die hebben veel bezit en een goede organisatie. En als er gebouwd moet worden, hebben we aannemers nodig.’
Een integrale aanpak, een meerjarenplan, casemanagers – gaat dat het vertrouwen terugwinnen?
‘Het heeft weinig zin hier binnen te komen en te zeggen: zo gaan we het doen. Acute schade moet acuut worden hersteld. Daarnaast moeten we tot een planmatige aanpak komen, met de steun van alle betrokkenen. Dat kost tijd. Als ik het plan maak, en ik krijg het mandaat, dan ga ik het uitvoeren.’
Heeft u daarvoor de bevoegdheden?
‘Als we eerst de bevoegdheden zouden moeten regelen, dan zijn we een paar jaar verder. Bovendien: als je denkt dat je met zo veel betrokkenen één gezagvoerder kunt aanstellen, krijg je vooral hindermacht. Er gebeurt in dit land ontzettend veel zonder bevoegdheden. Polderen zit in onze genen.’ <
1952 Geboren op 17 december te Nijmegen
1978-1983Fractievoorzitter PvdA Gelderland
1982-1989Tweede Kamerlid PvdA
1989-1994Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
1994-1996Directeur van de Europese vestiging van het milieuprogramma van de Verenigde Naties
1996-2007Commissaris van de koningin in Groningen
2007-Directeur Hans Alders Procesregie & Advies B.V., diverse bijbanen
Heden:Nationaal Coördinator Groningen
Het Groningse gas wordt gewonnen door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Hoeveel gas de NAM mag winnen, bepaalt de minister van Economische Zaken, Henk Kamp (VVD). De minister wordt hierover geadviseerd door het Staatstoezicht op de Mijnen. De NAM draait volgens de Mijnbouwwet op voor alle schade die de gaswinning veroorzaakt. Op de dubbelrol van de NAM – veroorzaker van schade én verantwoordelijk voor herstel – was veel kritiek. Daarom is op 5 januari het Centrum Veilig Wonen (CVW) opgericht. Deze organisatie ‘op afstand van de NAM’ is namens de NAM verantwoordelijk voor schadeherstel en het preventief verstevigen van gebouwen. Daarvoor doet het CVW een beroep op (regionale) onderaannemers. In januari 2014 heeft Groningen bij het kabinet compensatie voor de aardbevingsellende bedongen, bijvoorbeeld om de leefbaarheid te vergroten. Over de te treffen maatregelen praat de Dialoogtafel. Aan tafel zitten vertegenwoordigers van de provincie, gemeenten, belangenorganisatie de Groninger Bodem Beweging, het bedrijfsleven, erfgoedorganisaties, het Rijk en de NAM. De Dialoogtafel is gevormd naar voorbeeld van de ‘Alderstafel’, de door Hans Alders voorgezeten overlegclub rond Schiphol. De nieuwe Overheidsdienst Groningen moet ervoor zorgen dat versterkingsmaatregelen voortvarender en in onderlinge afstemming worden verricht en gedupeerden moeten bovendien worden ‘ontzorgd’.