Nationale Politie maakt ambities nog niet waar
Dat gaat niet vlekkeloos. Van de mooie beloftes en ambities is sinds 2013 nog weinig terechtgekomen.
Den Haag
de hoop
De wens om de politie te reorganiseren leefde al lange tijd. De laatste grote verandering dateerde uit 1993. Toen gingen de gemeentepolitie en de rijkspolitie op in 26 regionale korpsen. Het probleem met deze korpsen was echter dat ze als ‘eilandjes’ opereerden. Zo hielden ze er elk een eigen personeelsbeleid op na, de korpsen hadden eigen computersystemen en ook onder meer het materieel – zoals auto’s – werd apart ingekocht. Huidig korpschef Gerard Bouman, die jaren geleden ook al eens politiechef was in Den Haag, omschreef de politietop destijds als besluiteloos. Als de 26 regionale korpschefs het ergens niet eens over konden worden, schoven ze het probleem voor zich uit door een werkgroepje in te stellen.
Dit gaf jarenlang ergernis. De voltallige Tweede Kamer stemde in 2011 dan ook al snel in met plannen van toenmalig VVD-minister Ivo Opstelten. En hoewel zijn plannen in de Eerste Kamer op veel kritiek stuitten, lukte het hem uiteindelijk ook daar goedkeuring te krijgen, zodat de Nationale Politie op 1 januari 2013 een feit was.
Volgens Opstelten was één landelijke politieorganisatie, bestaande uit tien regionale eenheden en één landelijke eenheid, de oplossing voor vele problemen. In plaats van 26 politiebazen kwam er één ‘blauwe baas’: Gerard Bouman. Opstelten beloofde minder bureaucratie en meer ruimte voor vakmanschap. De organisatie zou efficiënter worden en er zou geld bespaard worden, onder meer door gezamenlijk in te kopen. Bovendien zou de misdaad beter bestreden worden, omdat agenten en de verschillende eenheden minder langs elkaar heen zouden werken.
de verwachting
Kritische geluiden zijn er doorlopend geweest. De omvorming van de politie geldt als de grootste reorganisatie in de publieke sector. De eerste twee jaren (2013 tot 2015) zouden in het teken staan van de feitelijke reorganisatie: in die periode zou de ICT op orde gebracht moeten worden en zou de nieuwe organisatie opgetuigd worden. Daarna zou de politie nog drie jaar krijgen om de nieuwe organisatie te ‘optimaliseren en harmoniseren’. Onder meer D66 noemde de uitvoering van de reorganisatie destijds ‘een haastklus’.
Verder waren er zorgen over de tanende invloed van de burgemeesters. Tot 1 januari 2013 waren de burgemeesters korpsbeheerder. Zij overlegden met de regionale politiebazen over de lokale prioriteiten. Met de komst van de Nationale Politie kwam er één korpsbeheerder: de minister van Veiligheid en Justitie. Vanuit Den Haag werd voortaan bepaald wat de belangrijkste problemen op misdaadgebied waren.
de werkelijkheid
Eind vorig jaar werd duidelijk dat de politieorganisatie gebukt gaat onder veel problemen. De politie kampt met een hoog ziekteverzuim, de reorganisatiekosten vallen een stuk hoger uit en de ICT is nog altijd niet op orde. Bovendien heeft de agent op de werkvloer steeds minder vertrouwen in de top. De Inspectie Veiligheid en Justitie omschreef de reorganisatieplannen afgelopen najaar als ‘te ambitieus’. De onvrede over de reorganisatie wordt versterkt door andere conflicten en erfenissen uit het verleden. Zo hebben de agenten de afgelopen maanden – vooralsnog zonder succes – gestreden voor een betere cao. Daarnaast hebben duizenden agenten bezwaar gemaakt tegen hun nieuwe functie: in 2011 is besloten flink in het aantal functies te snoeien, afgelopen jaar werden de agenten geconfronteerd met de gevolgen. Destijds telden de 26 politiekorpsen 7200 functieomschrijvingen, dit aantal is teruggebracht naar 92.
de toekomst
Maandag lekte via de NOS het nog vertrouwelijke conceptrapport ‘Herijkt realisatieplan Nationale Politie’ uit. Daarin erkent de top van de Nationale Politie de problemen waarmee de organisatie kampt en worden voorstellen gedaan voor veranderingen. Zo wordt de macht over de politieorganisatie deels teruggelegd bij de burgemeesters.
Het rapport is een reactie op de kritische evaluaties van eind 2014. Destijds beloofde de inmiddels vertrokken minister van Justitie Ivo Opstelten de Tweede Kamer beterschap: door meer tijd te nemen voor de reorganisatie hoopte hij de onrust op de werkvloer terug te dringen. Bovendien beloofde hij destijds de politie minder te belasten met criminele ‘topprioriteiten’ en met een aangepast reorganisatieplan te komen.
Uit het uitgelekte plan blijkt dat de korpsleiding de prioriteit legt bij het op peil houden van de politieprestaties, het verbeteren van het welzijn van de politiemensen en het snel op peil brengen van de bedrijfsvoering. Het gaat echter vooralsnog om een concept. <
