DNB-president Knot herhaalt: leengrens hypotheek moet omlaag

De maximale hypotheek voor huizenkopers moet na 2018 stapsgewijs omlaag, om te voorkomen dat Nederlanders bij een volgende crisis met grote restschulden blijven zitten. Dat stelt het Financieel Stabiliteitscomité - geleid door DNB-president Klaas Knot - vandaag in een advies aan de regering. Huizenkopers moeten in de toekomst nog maar 90 procent van de koopsom kunnen lenen, vindt het adviesorgaan.

Momenteel kunnen Nederlanders nog meer geld lenen dan de koopsom van hun huis. De limiet daarvoor is 103 procent, maar dat daalt naar 100 procent in 2018. Het FSC adviseert minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën, PvdA) die verlaging ook daarna nog door te zetten, waardoor kopers in de toekomst zelf geld moeten meebrengen als ze een huis aanschaffen.

Nieuw is die oproep overigens niet. Het FSC staat onder leiding van Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank en die zei in 2012 ook al eens in Nieuwsuur dat de maximale hypotheeksom omlaag moet naar 90 procent. Het toenmalige kabinet kon zich daar echter niet in vinden, gaf Knot destijds meteen toe.

Minder risico op restschuld

Als voorzitter van het Financieel Stabiliteitscomité- waarin ook werknemers van de Autoriteit Financiële Markten en het ministerie zelf zitten – herhaalt Knot dat advies nu. Wanneer huizenbezitters bij aankoop meer eigen geld moeten meenemen, is het risico op een restschuld veel kleiner, zo stelt hij.

Met een verlaging naar 90 procent is het FSC voorzichtiger dan de commissie Wijffels, die het kabinet twee jaar geleden adviseerde over het verbeteren van de stabiliteit van de bankensector. Volgens de commissie moet de maximale leenlimiet omlaag moet naar 80 procent. Ook het Internationaal Monetair Fonds deelt die mening.

Het FSC vindt zo’n scherpe daling echter onwenselijk. Als huizenkopers namelijk té veel eigen geld moeten meenemen dan wordt het voor jongeren bijna ondoenlijk om een woning te kopen. Bovendien heeft een verlaging tot minder dan 90 procent amper extra effect op de financiële stabiliteit, aldus het adviesorgaan.

Meer vraag naar huurwoningen

Als het kabinet ervoor kiest om de maximale hypotheeklening te verlagen, dan moet het volgens het FSC ook wijzigingen doorvoeren op de huurmarkt. Want als mensen meer geld moeten meenemen bij de aanschaf van een woning, dan moeten ze langer sparen. In de tussentijd gaan ze dan op zoek naar een huurhuis.

De vraag naar huurwoningen in het vrije segment neemt daardoor toe, zo verwacht het Financieel Stabiliteitscomité. Het kabinet moet die sector daarom verder ontwikkelen:

“De maatregelen van het kabinet leveren hieraan een positieve bijdrage, maar het tempo waarin het aanbod van huurwoningen toeneemt, is waarschijnlijk ontoereikend om in de extra vraag te voorzien. Aanvullende maatregelen zijn daarom nodig.”

‘Een slecht en onnodig plan’

Het voorstel van de FSC stuit echter op weerstand van de Nederlandse bankensector en de Vereniging Eigen Huis (VEH). Volgens de VEH is een lagere hypotheeklimiet “een slecht idee, maar bovenal overbodig”. In het huidige systeem lossen huiseigenaren hun hypotheek namelijk al vanaf begin af, zo stelt de vereniging tegen persbureau ANP:

“Dat betekent in de praktijk vaak dat na vijf jaar al is afgelost tot 90 procent van de woningwaarde. Inclusief inflatie kan dat zelfs al tot 80 procent zijn. Met het huidige systeem van aflossen is de verhouding tussen hypotheekschuld en de waarde van de woning al gewaarborgd.”

Ook de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) vindt het onnodig en onverstandig om de maximale leensom verder te verlagen. De voordelen van die stap wegen niet op tegen de nadelen, aldus de bankenvereniging. Zo zullen starters de koop van hun eerste huis met vijf tot zeven jaar moeten uitstellen.

De NVB wijst er ook op dat de vraag naar koophuizen door het invoeren van een lagere hypotheeklimiet zal dalen. En met de vraag ook de prijs: die zakt zo’n vijf procent in, verwacht de vereniging. Huishoudens die nu al een restschuld hebben, zullen daardoor nog langer bezig zijn om weer “boven water” te komen.