Shirin Musa: 'Waarom is het zo erg om trots op Nederland te zijn?'

Goedemorgen, het is nog vroeg bij u. Waarvoor bent u in Dallas?
'Voor een prestigieuze leadership cursus, zoals ze het hier noemen, van het State Department. Het heet Women and Justice, over vrouw en recht in de Verenigde Staten. We reizen door het hele land: Washington DC, New York, Tampa, Dallas en San Diego.'

En, hoe bevalt het?
'Ik wist vooraf niet dat Dallas tot de Amerikaanse Bible Belt behoorde. Gisteren vertelde een raadslid met huiselijk geweld in haar portefeuille, dat het hier in kerken ook bespreekbaar is en dat kerken actief beleid voeren om huiselijk geweld tegen te gaan. Dat vind ik wel uniek. Het is bespreekbaar, ze zeggen: beter weg bij je man dan geweld accepteren. Zo heeft God het niet gewild.

'De Bible Belt in Nederland is moeilijk toegankelijk. Het is een van de meest gesloten gemeenschappen, meer gesloten dan de moslimgemeenschap. Dat heb ik gehoord van oud-Bible Belters. Professionals in Nederland zeggen ook dat allochtonen in Nederland meer bellen met de politie of met Steunpunt Huiselijk Geweld. Dus ik vond het wel uniek dat dat in de VS anders is, maar er is heel veel anders in de VS.'

Zoals?
'Bijvoorbeeld de opvanghuizen voor slachtoffers van huiselijk geweld of huwelijksdwang. Mij zijn meerdere Nederlandse zaken bekend van meisjes die de opvang niet volhouden en weer teruggaan naar hun ouders of naar hun echtgenoot. De huur is 680 euro, meisjes moeten studiefinanciering aanvragen en afdragen aan de opvang voor huur. Dit komt bovenop het bedrag dat de opvang per opvangbed van de overheid ontvangt. Dat is veel!

'In de VS is het gratis. Daarbij is de opvang ook voor niet-gedocumenteerde vrouwen. En het is kort, je zit daar niet voor een jaar, zoals soms in Nederland. De opvang in de VS is gericht op zelfstandigheid. Woning aanvragen, werk zoeken, en jezelf verder weten te redden. Hier is het gericht op subsidie.'

U heeft zich veel bezig gehouden met de zaak van de vermoorde Yasmeen, die jarenlang door haar schoonfamilie werd binnengehouden. Gisteren was de eerste pro forma-zitting in de zaak tegen haar verdachte echtgenoot.
'Ik was er dus niet bij, maar ik heb me wel bij laten praten door een stagiaire en ik heb de notities gekregen van het OM. Wat mij opvalt is dat vanaf het begin verschillende mensen hebben gezegd dat het om haar man ging, maar óók om haar schoonmoeder, die haar niet goed behandelde en haar als slavin gebruikte. Juridisch heet dat dwangarbeid, en uitbuiting valt onder mensenhandel. Dat is een high impact crime en daar staat een behoorlijke maximale straf op.

'In de notities van het OM staat: 'verdachte liegt over zijn bezigheden op de dag van de vermissing van Yasmeen'. Alle feiten zeggen dat hij in Ruinen is geweest, waar Yasmeens lichaam werd gevonden. Daar is bewijs voor, er zijn telefoonsignalen opgevangen. Vervolgens schrijft het OM dat familieleden zijn verklaring ondersteunen. Het OM zegt letterlijk 'hij liegt', en de hele familie steunt zijn verklaring. Dat duidt toch op een samenzwering? Waarom wordt er geen nader onderzoek gestart naar de schoonmoeder? Daar is ook heel veel verbazing over binnen de gemeenschap en heel veel boosheid.'

Hebben Nederlandse politie en justitie wel de juiste middelen om dit soort zaken aan te pakken?
'Voor verborgen vrouwen is er geen beleid op landelijk niveau. Ik zou graag willen dat het onder Justitie valt, in plaats van Sociale Zaken onder integratie. En dat het als mensenhandel wordt gedefinieerd. Op huwelijksdwang staat een maximale gevangenisstraf op van twee jaar. Maar zowel een gedwongen huwelijk als uitbuiting vallen onder mensenhandel, en dat is toch echt een maximale straf van 12 jaar. Ik begrijp niet waarom dat niet wordt ingezet.

'Elke zomer heeft het ministerie van Sociale Zaken een campagne tegen gedwongen huwelijken, er is nu ook weer een website die door minister Asscher onder de aandacht wordt gebracht. Maar als we het hebben over wetgeving op multicultureel gebied, of dat nou het boerkaverbod is, informele huwelijken of gedwongen huwelijken, wordt er nooit gehandhaafd.

'Femmes for Freedom pleit sinds anderhalf jaar ook voor een Family Justice Centre. Dat is een soort one-stop-shop voor slachtoffers, geïnspireerd op Amerikaans model. Dan hoef je als slachtoffer niet langs allerlei verschillende loketten, maar dan ga je naar één instantie waar ze meteen op alle disciplines voor slachtoffers kunnen schakelen.

'De moord op Yasmeen heeft voor politiek draagvlak voor een Familiy Justice Centre in Rotterdam gezorgd. Het is tragisch afgelopen, maar ik denk dat deze zaak wel voor veel bewustwording heeft gezorgd over het lot van vrouwen in gedwongen isolement. Ik vertrouw erop dat het veel leed kan voorkomen.'

U had het net al over het boerkaverbod, waar het kabinet nu mee bezig is. Wat vindt u daarvan?
'Ik heb er nog niet alle ins en outs over gelezen dus ik houd het even bij mezelf. Ik ben van etnische Hazara-komaf en er worden heel veel aanslagen gepleegd in Quetta, maar ook in andere steden in Pakistan, door mannen die een boerka dragen. Dus vanuit veiligheidsperspectief kan ik het me heel goed voorstellen.'

Symboolpolitiek, luidt de kritiek van de oppositie.
'Ja, ik las dat het alleen geldt op bepaalde plaatsen, in ziekenhuizen en overheidsgebouwen. Dan denk ik: dat was toch al zo? Je kunt niet voor de klas staan met een boerka, of bij het gemeenteloket werken. Dan is het toch echt symboolpolitiek, stemmingmakerij.'

Wat had u van een algeheel boerkaverbod gevonden?
'Ik ken eigenlijk weinig vrouwen die hun gezicht bedekken, maar de meesten die dat doen zijn vrouwen die zich bekeerd hebben en die zich echt zalig voelen door er zo bij te lopen. Als het vrijwillig is denk ik wel: waar begin je aan, maar ja, wie ben ik?

'Maar ik ken ook een vrouw die door haar man werd gedwongen een boerka te dragen. Zij was vóór een verbod. In Engeland lopen kleine meisjes rond met een boerka. Die kunnen niet kiezen, het wordt ze opgelegd. Als ik daaraan denk, ben ik wel voor een algeheel boerkaverbod.'

Volgt u nog een beetje het Amerikaanse nieuws?
'Oh ja, Hillary! Hillary en de elections. Hier raak je heel makkelijk met mensen aan de praat. Iedereen heeft het over Hillary, maar er zijn ook mensen die zeggen: ze is niet transparant en we willen niet op een dynastie stemmen. En ze zegt wel dat ze voor de gemiddelde Amerikaan is, maar ze behoort tot de rijkste mensen van het land.'

Als u mocht stemmen in de Verenigde Staten, welke kandidaat zou dan uw voorkeur hebben?
'Geen Hillary. Ik begrijp niet waarom Nederlandse mensen zo enthousiast zijn over haar. Ik heb een Pakistaanse achtergrond en ik heb niets met politieke dynastieën. In Pakistan heeft het nooit gewerkt. Ik zou het fantastisch vinden als Amerika een eerste vrouwelijke president krijgt, maar transparantie en volledige openheid van zaken zijn toch wel erg belangrijk.

'Ik vind het trouwens wel mooi dat de Amerikanen zo trots zijn, dat is wel hartverwarmend. Trots zijn op je geschiedenis en je land is in de VS geen taboe. Toen Teeven bij zijn vertrek zei 'voor volk en vaderland', werd daar niet goed op gereageerd, maar waarom is het nou zo erg om trots op Nederland te zijn en Nederland te willen dienen?

'Ik ben ook trots op Nederland, op de Nederlandse geschiedenis en op de samenleving, op wie we zijn. Ik kan mijn werk in Nederland doen zonder dat ik hoef te vrezen dat Asscher mij doodschiet, dat is toch mooi? In Pakistan zou dat anders zijn. Ik zet me wel in voor bepaalde thema's waar ik me zorgen om maak, maar ik ben een intens gelukkige en dankbare Nederlander'

_{Dit is aflevering 520 van de dagelijkse 4 Uur Nieuwsbreak. In deze rubriek nemen we iedere dag met een interessant, bekend persoon het nieuws van de dag door.}