Tweebenige wortels en kromkommers

Jammer, want ze smaken goed. In de gekkegroentewinkel in het Utrechtse winkelcentrum Hoog Catharijne kun je ze tot eind mei bewonderen en kopen.

Utrecht

Tweebenige wortels, knalgele courgettes en siamese tweelingtomaten: winkelen bij de gekkegroentewinkel van stichting Kromkommer verrijkt je beeld van groente en fruit. Of beter gezegd: je ontdekt hoe je beeld van groente en fruit is verarmd door de strenge selectie van supermarkten. In winkelcentrum Hoog Catharijne in Utrecht is tijdelijk de Pop-Op Shop van Kromkommer geopend. Tot 31 mei wordt er groente en fruit verkocht dat anders in de biovergister of in veevoer zou eindigen in plaats van op ons bord, terwijl er met de kwaliteit en smaak niks mis is. Of dat zelfs weggegooid zou worden.

Anne-Kee Deelen loopt geïnteresseerd langs de kistjes met groente en fruit. Ze heeft al een uit de kluiten gewassen courgette in haar mandje en wat tweelingtomaten. Normaal koopt ze haar groente bij de biologische winkel en bij Albert Heijn, vertelt ze. Vanochtend is ze de winkel van Kromkommer binnengelopen. De ballenbak in een enorm groentekrat trok haar over de drempel. ‘In zo’n kist wil ik in mijn tuin een moestuin maken’, vertelt ze.

De bak met rode ballen stelt een kist met tomaten voor. ‘Dit is de verspilling van een teler per dag’, vertelt Chantal Engelen, een van de initiatiefnemers van Kromkommer. Bij de opening van de winkel lag ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik-Faber in de ballenbak. Vanochtend zit een moeder met haar zoon er tot aan haar hals in.

een plekje geeft niet

Dat de groente en het fruit in deze winkel een bijzondere vorm of kleur, of een vlekje of deukje kan hebben, vindt Anne-Kee Deelen geen probleem. ‘Ik vind het wel echt’, zegt ze. In de moestuin die ze wil aanleggen, wordt de groente ook zo, weet ze. Als haar supermarkt gekke groente zou aanbieden, zou ze die zeker kopen. ‘Deze tomaat ziet er toch goed uit?’, zegt ze, over een tweelingtomaat. ‘En je snijdt hem makkelijk doormidden. Een plekje op wortels kan me ook niks schelen, die gaan toch in de juicer. En de prijs is goed.’

De prijzen liggen iets lager dan bij ­Albert Heijn. Betaalbaar dus, maar geen weggeefprijzen. ‘Dat is onderdeel van ons verhaal’, zegt Chantal Engelen. ‘Deze groente en dit fruit is kwalitatief gelijkwaardig, het ziet er alleen wat anders uit.’

Albert Heijn heeft iets verderop een vestiging, in dezelfde straat in Hoog ­Catharijne. Kromkommer werkt samen met deze supermarkt: de peren en appels met vlekjes liggen er in de koeling opgeslagen voor ze in de Pop-Op Shop worden verkocht. ‘Een medewerker van Albert Heijn komt in de Pop-Op Shop spreken over de dilemma’s van een supermarkt rond voedselverspilling’, zegt Engelen. Albert Heijn houdt zich ook bezig met het thema. Zo verkoopt de supermarkt via internet al groenten- en fruitpakketten met ‘buitenbeentjes’: producten met een afwijkende vorm die prima zijn te eten.

Al voordat de groente bij de consument is, wordt er 5 tot 10 procent van weggegooid. Dat komt volgens Engelen doordat we steeds hogere eisen zijn gaan stellen aan onze groente en ons fruit. ‘Dat is een probleem in heel West-Europa en Amerika. In Amerika is het nog extremer, daar liggen de appels in de supermarkten in piramides opgestapeld, glanzend opgepoetst.’ Alleen de allermooiste appels krijgen een plekje in zo’n piramide. We kunnen volgens haar zo kritisch zijn op de vorm en het voorkomen van groente en fruit, door het goedkope productieproces en de overschotten bij telers.

eenzijdig beeld

Consumenten krijgen een eenzijdig beeld van groente, omdat ze de gekke groente niet in de winkel zien, legt Engelen uit. Ze krijgen altijd rechte komkommers te zien en denken daardoor dat die recht horen te zijn. Daardoor zijn ze ook minder geneigd kromme komkommers te kopen, omdat ze het gevoel hebben dat die niet ‘normaal’ zijn en dat er misschien met de smaak iets mis is. De klanten van de Pop-Op Shop bewijzen dat veel mensen juist blij worden van gekke groente. De gekste groenten worden als eerste uit de kratjes gevist en de meeste mensen vertrekken niet zonder wat te kopen. <