Als de politiek wil overleven moet ze politieker worden

Ooit geloofde ik kortstondig in de technocratie. Toen ruim twee jaar geleden de PvdA en de VVD besloten samen een kabinet te vormen, was ik gematigd - het blijft tenslotte politiek - enthousiast. Eindelijk zou er in ons land orde op zaken worden gesteld, na een periode van gekissebis tijdens het vermaledijde VVD-CDA-kabinet met gedoogsteun van de PVV.

Juist de liberale en sociaaldemocratische tegenpolen zouden een einde maken aan de haarkloverij, stoppen met elkaar vliegen af te vangen en het landbestuur weer het gezag geven die het in de kabinetsperiode daarvoor door vooral de strapatsen van de PVV had verloren.

Zelfs het kwartetspel dat formateur Wouter Bos had bedacht, kon op mijn instemming rekenen. Niet eindeloos onderhandelen waarbij bij elk gevoelig onderwerp door beide partijen zo veel water bij de wijn zou worden gedaan dat er alleen nog een ondrinkbaar compromis overbleef, maar het verdelen van de dossiers: jij ééntje, ik ééntje. Hier kreeg de ene wat zoet en de andere wat zuur, daar andersom. Het land zou krachtdadig worden bestuurd.

Dat de regeringspartijen waren vergeten ook voor een meerderheid in de Eerste Kamer te zorgen, was een domme fout, die uiteindelijk zou leiden tot nog minder politiek. Nu hadden we opeens niet alleen een coalitie en een oppositie, maar ook nog een welwillende oppositie: gedoogpartijen die officieel tegen het kabinet zijn, maar er vaak ook dealtjes mee sluiten.

Kunt u het nog volgen? Het einde van de politiek. Leve de technocratie!
De technocratie handelt vanuit het idee dat er voor een probleem één optimale oplossing is, die los staat van politieke overtuigingen. Deze opvatting - of misvatting - is al jaren dominant in Brussel. Er worden weliswaar zo nu en dan verkiezingen gehouden voor het Europees Parlement, maar de uitkomst daarvan lijkt nauwelijks gevolgen te hebben.

De Eurocommissarissen vormen immers geen regering, maar zijn topambtenaren. Als het parlement van kleur verschiet, verandert dat niets aan de samenstelling van de commissie. Die lost immers problemen op, apolitiek en zogenaamd waardenvrij.

Dit is natuurlijk onzin. Al is het maar omdat voor elke commissie het goed functioneren van de interne markt als leidraad wordt gezien en er daarom altijd, of er nu een links of een rechts Europarlement zit, een neoliberaal beleid wordt gevoerd.

Ik was naïef. De technocratie is funest voor ons vertrouwen in politiek en bestuur. De beste keuze bestaat niet. Keuzes staan niet los van een maatschappijvisie. De politiek moet, wil ze overleven, weer politiek worden. Willen we een grote of kleine overheid? Willen we solidair zijn met zwakkeren, ook als die zwakte deels hun eigen schuld is, of vinden we dat iedereen uiteindelijk slechts zelf verantwoordelijk is voor eigen succes en falen? Vinden we nivelleren een feest of een vloek? Om dat soort keuzes gaat het. Weg met de technocratie, leve de politiek!


Wil je reageren op deze column? Dat kan! Scroll een beetje naar beneden om een reactie te plaatsen of mail naar t.vandekeuken@parool.nl.