Direct naar artikelinhoud
Nieuwsbreak

Michael Schaap: 'De hoofdredactie van Trouw mag wel een andere baan zoeken'

Het aantal asielzoekers in Nederland is lager dan werd verwacht, in Frankrijk is een 'medicijn tegen antisemitisme' uitgebracht en een orang oetang in Buenos Aires krijgt misschien 'personenrechten'. Wat vindt programmamaker en regisseur Michael Schaap (46), onder andere bekend van De Hokjesman, van het nieuws van vandaag?

Michael SchaapBeeld Stefan Heijendaal

Wat is volgens u het nieuws van de dag?

'Waar ik eigenlijk mee wil beginnen is het gedoe over asielzoekers. Teeven verwachtte in het voorjaar 65.000 vluchtelingen in 2014, het blijken er ongeveer 22.000 te zijn. Laten we heel even naar de koppenkeuze in de media kijken. Bijvoorbeeld 'Teeven: minder asielzoekers dan gevreesd', of 'Gevreesde toename blijft uit'. Zo wordt er dus stemming gemaakt.'

Neemt u dat de media kwalijk, of de politiek?

'De hele samenleving eigenlijk. Teeven is altijd bezig om immigratie als probleem te framen, en hij niet alleen. Kijk, Nederland heeft 500 Syrische vluchtelingen opgenomen, dat is natuurlijk helemaal niets. Er zijn miljoenen mensen gevlucht uit Syrië. Als ik dan lees dat Diederik Samsom tegen de opvang van 250 extra Syrische vluchtelingen is, begint mijn bloed te koken. Die totaal idiote Hollandse kruideniersmentaliteit: wel 500, niet 750. Die afgeronde getallen ook, alsof het niet over mensen gaat. Als er crisis in de wereld is - oorlog, ebola, etcetera - gaan wij ineens met ronde aantallen werken.'

Fred TeevenBeeld anp

Hoe moet het wel?

'Laten we het gewoon even in perspectief plaatsen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog woonden er 6,5 miljoen mensen in Nederland en kregen we 1 miljoen vluchtelingen erbij. Vergeleken daarmee is 65.000 mensen peanuts. Ik denk dat politici best weten dat veel Syriërs een gegronde reden hadden om te vluchten, dat zei Teeven zelfs in een interview, maar dat maakt die stemmingmakerij eigenlijk nog kwalijker.

'Ik heb ook enorme moeite met het valse onderscheid tussen de gelukszoeker - de 'slechte' economische vluchteling - en zijn 'zuivere' tegenhanger, de politieke vluchteling. Wat is er eigenlijk mis met gelukszoekers? Zijn we dat niet eigenlijk allemaal?'

Woorden als 'gevreesd' en 'gelukszoeker' staan u dus tegen. Gaat het vooral om de taal die wordt gebruikt?

'Het gaat mij wel om de woorden, ja. Alleen al het feit dat een term als 'kutmarokkanen' tegenwoordig is ingeburgerd. Ik vind dat Wilders en zijn kornuiten onze taal hebben vervuild. "Een stroom asielzoekers', ook zoiets. Een stroom, dat is een soort rivier. Die beeldvorming, ik walg ervan. Dat populistische gebral. Er zijn wereldwijd miljoenen en miljoenen vluchtelingen, en wij zijn met kerst blij dat het er maar 22.000 zijn?'

Geert WildersBeeld anp

Was er nog ander nieuws dat opviel?

'Wat mij het meest fascineerde was het nieuws dat er 126 artikelen van Trouw-journalist Perdiep Ramesar zijn teruggetrokken omdat hij bronnen zou hebben verzonnen. Daar heb ik mij vannacht compleet aan verlustigd. Ik moest meteen denken aan Jason Blair, een briljante zwarte journalist van The New York Times, de beste krant ter wereld.  Hij was een superjournalist, maar bleek ook van alles te hebben bedacht.

'Ik merkte dat ik meteen een bijna antropologische bril opzette. Blair kwam uit de Afro-Amerikaanse gemeenschap, Ramesar uit de Surinaams-Hindoestaanse gemeenschap. Ik dacht: waarschijnlijk lag er ontzettend veel druk op hen om te presteren. Dat zag ik ook terug in een artikel over Ramesar, waar werd gesproken over de nadruk op status en prestaties in de Hindoestaanse gemeenschap. Maar toen bekeek ik op Wikipedia een lijst met journalistieke fraudeurs en die waren bijna allemaal blank. Zo zie je dat we soms bijna automatisch de verkeerde aannames doen.'

Wat vond u van het nieuws zelf?

'Ik ben mijn halve leven al gefascineerd door de leugen. Ik ben al tijden bezig met een film erover. Volgens mij is fraude zo gebeurd: je neemt een setje pennen mee van kantoor, daarna een pak koffie en uiteindelijk stop je twintig wc-rollen in je tas, zo gaan die dingen.

'Wat ik veel interessanter vind: hoe leef je ermee, iedere dag? Hoe slaap je, hoe eet je? Dat soort dingen wil ik heel graag weten. Begrijp me niet verkeerd: ik vind het een schoft, maar als hij ooit weer boven water komt mag hij zich melden voor mijn film. Dan ga ik hem grillen op een laag vuurtje.'

Treft de hoofdredactie ook enige blaam?

'Zeker. Ik heb dat rapport over zijn activiteiten niet gelezen maar ik heb op de site van Trouw rondgestruind en kwam nog heel veel andere artikelen van hem tegen. Stukken waarvan ik denk: het is nog veel vaker misgegaan.  

'Het is heel gemakkelijk om Ramesar de zondebok te maken, maar die jongens van Trouw moeten zich ook heel hard achter de oren gaan krabben. Ik zag gister een chef van Trouw op Twitter zichzelf nog op de borst kloppen tegenover GeenStijl: de krant had het toch zeker zelf naar buiten gebracht? Ja, na zeven jaar!

'Heel veel artikelen van Ramesar gingen over politiek gevoelige onderwerpen. Over radicale moslims, over de vermeende 'sharia-driehoek', die tot een soort belegering van de Schilderswijk leidde. Voor dat negatieve discours draagt Trouw net zo goed verantwoordelijkheid. Die heren mogen wel even een andere baan gaan zoeken.'

Twitter bericht wordt geladen...

Iets heel anders dan. Een Frans-Joodse organisatie heeft een 'medicijn tegen antisemitisme' op de markt gebracht: een ludieke actie om het groeiende aantal antisemitische daden onder de aandacht te brengen. Goede grap?

'Het is denk ik vooral een reactie op de Franse komiek Dieudonné M'bala M'bala, die veel antisemitische grappen heeft en ontzettend populair is onder de Franse jeugd. En humor moet je met humor bestrijden. Dat doe ik zelf ook. Op het schoolplein praat ik bijvoorbeeld wel eens met een lieve opa van een klasgenoot van mijn kinderen. Een oud-voetballer trouwens, maar ik noem geen namen. 'Als ik duizend keer op Wilders kon stemmen, zou ik het doen', dat soort dingen zegt hij vaak. Ik heb daar moeite mee, maar ga er altijd met humor tegenin.

'Tegelijk weet ik ook dat het angstvisioen dat rabiaat rechtse populistische bewegingen hebben gecreëerd niet snel weg zal gaan. Zo'n Antisemitox is een leuke grap, maar het gif van racisme los je er niet mee op. Ik vrees dat we het duveltje niet meer in het doosje krijgen.'

Iets heel anders dan. Een Frans-Joodse organisatie heeft een 'medicijn tegen antisemitisme' op de markt gebracht: een ludieke actie om het groeiende aantal antisemitische daden onder de aandacht te brengen. Goede grap?
Beeld http://www.o-j-e.org

Laten we afsluiten met iets lichter nieuws: een rechter in Buenos Aires heeft bepaald dat een dierentuin in Argentinië de 'personenrechten' van een orang-oetan schendt door de mensaap vast te houden.

'Helemaal mee eens. Deze zaak speelde al eerder in de staat New York. Wij hebben voor 98 procent dezelfde genen als mensapen. Sowieso hebben dieren rechten, maar dieren die zo weinig van ons verschillen moet je niet opsluiten. Ik zeg ook niet dat je ze op hetzelfde niveau als mensen hoeft te plaatsen, maar deze apen vertellen ons zoveel over onszelf. Ze zijn familie en ze horen erbij. Nu word ik toch weer heel serieus, maar ik meen het wel. Lang leve de aap.'

Een orang oetang viert zijn 50ste verjaardag in de dierentuin van Nantes in FrankrijkBeeld afp