Huilen van blijdschap brengt de emoties weer in balans

U kent het wel. Twee mensen die elkaar het ja-woord geven en de hele zaal pinkt een traantje weg. Of die een baby'tje zo schattig vinden dat we hem of haar wel willen fijnknijpen. Als je er goed over nadenkt, zijn het vreemde reacties. We voelen iets fijns, maar onze reactie drukt verdriet uit of agressie. Hoe kan dat?

De Amerikaanse emotie-onderzoekster Oriana Aragon van de Yale Universiteit denkt het te weten. 'Door uitdrukking te geven aan ongerijmde emoties herstellen we ons emotionele evenwicht', schrijft Aragon in Psychological Science. Het fenomeen doet zich dan ook vooral voor als we ons overweldigd voelen door blijdschap of geluk. Door te gaan huilen, zwakken we dat effect af - kalmeren we onszelf als het ware.

Aragon baseert zich op verschillende experimenten. Ze vroeg 143 proefpersonen of ze vaak huilen bij het weerzien van een geliefde of tijdens geluksmomenten in een film en of ze bij het zien van een aandoenlijke baby de neiging moesten onderdrukken het in de wangetjes te knijpen.

Aragon constateerde dat als mensen in de ene situatie huilen van geluk ze dat in soortgelijke scenario's ook doen. Daar leidt de onderzoekster voorzichtig uit af dat het waarschijnlijk een fundamenteel menselijk mechanisme is om emoties onder controle te houden.

Baby's

In een ander experiment toonde ze 300 deelnemers foto's van lieftallige baby's. Heel positieve reacties van de proefpersonen ('Voor dit kind wil ik graag zorgen') gingen steevast hand in hand met ongerijmde opwellingen om het kind bijvoorbeeld te willen knijpen of om uit te roepen: die is om op te vreten. Een controle-experiment met bijna 700 studenten liet hetzelfde patroon zien.

Overigens komt het omgekeerde ook voor: dat we op droevige momenten gaan lachen. Dat werd duidelijk tijdens het befaamde Milgram-experiment waarbij werd getest of mensen bereid zijn elektrische schokken uit te delen aan anderen als ze daar opdracht toe krijgen van een autoriteit. De meeste mensen gingen door tot 450 volt. Als de 'slachtoffers' (die niet te zien waren) gingen schreeuwen of gillen, gingen de 'daders' vaak nerveus lachen. In dit geval wordt aangenomen dat het lachen bescherming biedt tegen overweldigende negatieve emoties.

De Zweedse psychologe Disa Sauter, onderzoekster bij de Universiteit van Amsterdam, juicht het toe dat de Yale universiteit onderzoek doet naar positieve emoties. 'We weten ontzettend veel van angst en boosheid, maar bijzonder weinig van geluk. Terwijl geluk, en het verlangen er naar, een drijvende kracht speelt in ons leven.'

De conclusie van de studie dat het uiten van tegengestelde emoties een fundamenteel mechanisme is om de emotionele balans te herstellen, vindt Sauter gewaagd. 'Daarvoor moet je het onderzoek herhalen in andere landen en culturen. Dit gaat alleen over Amerikanen.'

Sauter houdt het ook voor mogelijk dat de neiging van volwassenen om baby's te kietelen een voorbereiding is op wat in de psychologie 'playfighting' heet. Alle primaten hebben de gewoonte om met hun jongen te stoeien om ze op een speelse manier te leren vechten.