Direct naar artikelinhoud
Profiel

Fentener-dynastie wil Nutreco erbij

SHV wil het Nederlandse diervoederbedrijf Nutreco voor 2,7 miljard euro kopen en van de beurs halen. Als dat lukt slaat het familiebedrijf van de Fentener van Vlissingens een nieuwe richting in.

Een medewerkster van Skretting, dochteronderneming van Nutreco, onderzoekt de effecten van visvoer op de vissenhuid.Beeld forskningsradet.no

Nederlands grootste familiebedrijf, SHV, heeft zijn zinnen gezet op vee- en visvoerconcern Nutreco. Het heeft een bod aangekondigd dat 42 procent boven de slotkoers van Nutreco ligt van afgelopen vrijdag. Daarmee wordt Nutreco gewaardeerd op 2,685 miljard euro.

Het management van Nutreco is volkomen tevreden met het bod. Het management mag blijven, de strategie blijft onveranderd, het personeel heeft niets te duchten en het bedrijf wordt niet, zoals soms bij overnames gebeurt, vol schulden gepropt.

Nutreco is 's werelds grootste in visvoer, met vestigingen in alle hoeken van de wereld. Het lijkt daarmee in niets op de andere activiteiten van SHV en dat schijnt ook precies de bedoeling te zijn. Al in het jaarverslag over 2012 beschrijft de SHV-directie de zoektocht naar nieuwe activiteiten. 'Voor verschillende sectoren binnen de wereldeconomie zijn de vooruitzichten voor het komende jaar niet erg gunstig. De raad van commissarissen zal zich blijven richten op strategische kansen.'

De uitvoering van dat plan begon pas toen deze zomer Stephan Nanninga bestuursvoorzitter van SHV werd. Nanninga is de eerste bestuursvoorzitter die zijn carrière niet opbouwde bij SHV. Hij werkte tot 2007 bij bouwmaterialenhandel CRH. De echte macht berust uiteraard bij de familie, met name bij Annemieke Fentener van Vlissingen, die sinds 2005 de raad van commissarissen voorzit.

Het Makro-pasje

Midden september belde Nanninga met de leiding van Nutreco. In korte tijd werden de bedrijven het eens. Als het bod doorgaat, verdwijnt Nutreco van de beurs. SHV betaalt de overname uit zijn achterzak. In cash, financiering door derden is niet nodig, aldus het persbericht. Cash zat. Eind vorig jaar had het bedrijf 3,9 miljard euro in kas, deels te danken aan de verkoop van Makro Thailand.

SHV, begonnen als Steenkolen Handels Vereniging, is al sinds 1968 aan het diversifiëren. In dat jaar introduceerde het een winkelformule die in Nederland zijn gelijke niet kende: de zelfbedieningsgroothandel Makro. Kleine zelfstandigen konden in een supersupermarkt zelf hun handelswaar ophalen. Ze hadden daarvoor wel een pasje nodig, maar al snel had jan en alleman zo'n pasje. De keten groeide tot zeventien vestigingen alleen al in Nederland.

Daarvan gingen er in de jaren tachtig vijf in vlammen op. Anti-apartheidsactivisten die zich tooiden met de mysterieuze naam RaRa eisten dat SHV zich terugtrok uit Zuid-Afrika. Uiteindelijk nam SHV zijn verlies en verkocht zijn energiebelangen in Zuid-Afrika.

De Nederlandse Makro's zijn allang niet meer van SHV. SHV heeft wel de 161 Makro's in Latijns-Amerika. SHV was ook enkele jaren eigenaar van Geveke en Getronics.

De rijkenlijst van Quote bevat minstens acht familieleden met in totaal een vermogen van 3,8 miljard euro.

Overname door SHV

De diversificatie gaat steeds rapper. In 2000 nam SHV al participatiemaatschappij NPM Capital over, met nu ruim 1,2 miljard aan investeringen. In 2006 volgde transportbedrijf Mammoet, met zijn enorme kranen en schepen. In 2006 werd technische groothandel Eriks ingelijfd.

Het concern ziet het besturen van dit onsamenhangend geheel niet als een probleem. Weliswaar opereert het concern wereldwijd en in een aantal bedrijfstakken, maar het is 'decentraal georganiseerd zodat de diverse bedrijfsonderdelen nauwe en loyale klantrelaties kunnen onderhouden'.

De Fenteners verdienden hun geld niet alleen aan SHV. In de jaren tachtig en negentig bepaalden drie broers het beeld. Frits leidde SHV. Paul hield zich vooral bezig met wildparken in Afrika en schreef boeken.

En John, nu de rijkste levende Fentener, had zijn eigen bedrijf, een beleggingsmaatschappij voor de rijken: Noro. Daar werd hij aan de kant gezet na ruzies met zijn klanten. Daarna bestierde hij met succes een reisimperium, BCD, dat bijna even groot werd als SHV.

Hoeveel familieleden delen in SHV's winst, is niet bekend en hoeveel zij samen bezitten ook niet. De rijkenlijst van Quote bevat minstens acht familieleden met in totaal een vermogen van 3,8 miljard euro.

Weliswaar opereert het concern wereldwijd en in een aantal bedrijfstakken, maar het is 'decentraal' georganiseerd.

Steenkolen Handels Vereniging (SHV)

De Steenkolen Handels Vereniging werd in 1896 opgericht door acht families, die het monopolie op de invoer van steenkool uit Duitsland wilden bemachtigen. Al snel waren alleen de families Van Beuningen en Fentener van Vlissingen nog over.

De naam Fentener van Vlissingen klinkt adellijk, maar dat is schijn. Een achttiende eeuwse Van Vlissingen besluit om de naam van zijn moeder, Fentener, toe te voegen aan het Van Vlissingen van zijn vader.

Frits Fentener van Vlissingen, die in 1904 toetreedt tot de bedrijfsleiding, wordt volgens de historicus Joh. De Vries 'de belangrijkste en succesvolste industrieel van het interbellum'. Hij staat aan de wieg van tal van ondernemingen, zoals kunstzijdefabriek Enka, voorloper van Akzo Nobel. En Hoogovens, KLM, Fokker en Spyker.

In het zicht van de Tweede Wereldoorlog maakt Frits gevaarlijke keuzes. Als topman van de Internationale Kamer van Koophandel wordt hij in 1937 door Hitler persoonlijk ontvangen en krijgt een hoge onderscheiding. Na de Duitse inval op 10 mei 1940 laat hij zich strikken voor een nationaal comité voor economische samenwerking. Pas in 1941 haakt hij alsnog af. Volgens zijn biograaf Arie van der Zwan wordt Frits na de oorlog alleen niet vervolgd omdat Nederland zijn bedrijven hard nodig heeft.

In 1953 bieden de Van Beuningens hun aandelen aan de Fenteners aan voor een belachelijk hoge prijs. Tot hun verbijstering happen de Van Vlissingens toe. Sindsdien hebben die het rijk alleen.