Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Koningshuis

Reacties op de Troonrede: van ‘realistisch’ tot ‘dingetjeslijst’

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima voor aanvang van de troonrede op Prinsjesdag in de Ridderzaal.
Koning Willem-Alexander en koningin Maxima voor aanvang van de troonrede op Prinsjesdag in de Ridderzaal. Foto ANP / Frank van Beek

Zoals te verwachten viel is de oppositie kritisch over de politieke boodschap van de Troonrede. Buma, Roemer en Pechtold laakten het gebrek aan visie en daadkracht in de toespraak. PvdA-leider Samsom vond de speech van Willem-Alexander “juist van toon” en “realistisch”.

Een overzicht van de reacties per partijleider:

Diederik Samsom (PvdA)

“De boodschap was licht optimistisch, maar ook wel realistisch”, zei Samsom.

“We hebben deze zomer gezien dat de opkrabbelende economie niet vanzelfsprekend is, omdat die onder druk staat van de ontwikkelingen in een buitenwereld die er niet veiliger op is geworden. Dat was de belangrijkste boodschap.”

Sybrand Buma (CDA)

“De ambitie ontbreekt om Nederland echt sterker te maken,” zei Buma erover. Het kabinet schuift volgens hem belangrijke problemen voor zich uit door het belastingstelsel niet snel te hervormen.

“Er moet een belastinghervorming komen om de economie echt robuust te maken. En dat gebeurt niet.”

“De werkloosheid blijft hoog, ook komend jaar. De afgelopen zomer moet ons echt de ogen hebben geopend dat we meer moeten investeren in veiligheid. Het kabinet komt niet verder dan het beperken van de bezuinigingen.”

Buma noemde het zorgelijk dat het kabinet na een periode van twee jaar werken “eigenlijk geen idee meer heeft hoe het verder wil”.

Emile Roemer (SP)

Ook Roemer is kritisch over de Troonrede. Hij zei dat het kabinet de werkelijkheid verhult.

“Het laat de koning zeggen dat jongeren aan het werk moeten worden geholpen en dat mensen goede zorg moeten krijgen, maar als je kijkt naar de plannen gebeurt er iets anders. De koning spreekt mooie woorden, maar de daden van het kabinet blijven uit.”

Alexander Pechtold (D66)

Hoewel zijn partij samen met ChristenUnie en SGP de ‘constructieve oppositie’ vormt, die de coalitie aan een meerderheid in de Eerste Kamer helpt, hekelde Pechtold het gebrek aan een duidelijke visie op de toekomst in de Troonrede.

“Duurzaamheid, energiegebruik, ik heb er eigenlijk helemaal niets over gehoord.”

Als verwijzing naar het lage btw-tarief in de bouw, dat met een half jaar wordt verlengd, zei hij:

“De ambitie gaat niet verder dan allemaal kortetermijnmaatregelen. Bijvoorbeeld zoiets als een belastingstelsel, dat moet snel hervormd worden. Maar ik schrok er echt van omdat gezegd werd: dat gaan we op de lange termijn doen.”

Het was een ‘dingetjeslijst’ waarin niets nieuws werd uitgesproken, concludeerde Pechtold.

“Een beetje btw, beetje dat, beetje dit, onderwijs zat er wel redelijk in. Maar echt een samenhangende visie, een blik op de toekomst, die ontbrak voor mij.”

Arie Slob (ChristenUnie)

En wat denkt een andere pion bij de ‘constructieve’ oppositie ervan? Arie Slob heeft gemengde gevoelens over de toespraak. De economische groei noemde hij een “lichtpuntje”, maar hij zei dat het internationaal wel “zware tijden” zijn.

“De internationale situatie klonk goed door in de troonrede. Wat de ernst is van wat er gaande is en dat dat gevolgen heeft voor de keuzes van het kabinet. Denk aan defensie en de aandacht voor vluchtelingen.”

Geert Wilders (PVV)

Het was de Troonrede van een “afbraakkabinet”, zei Wilders ten slotte tegenover de NOS.

“Het belangrijkste zijn de verkeerde keuzes. De bejaardenhuizen en gevangenissen vullen we met extra asielzoekers terwijl we bij onze eigen ouderen niet meer de pensioenen indexeren.”

“Een van de grootste bedreigingen is de islamisering. Driekwart van de moslims zegt dat mensen die naar Syrië gaan om te vechten, helden zijn. Daar moet je keihard tegen optreden.”

Morgen en overmorgen vinden de Algemene Politieke Beschouwingen plaats, waarbij de oppositie deze kritiek in een debat kan voorleggen aan de coalitiepartijen.