:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2014/08/mogheri.jpg)
De Poolse premier Donald Tusk wordt de nieuwe voorzitter van de Europese Raad. De vrij onervaren Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Federica Mogherini wordt buitenlandcoördinator van de Europese Unie. Dat hebben de Europese staatshoofden en regeringsleiders vandaag besloten op een top in Brussel, meldt huidig EU-president Herman Van Rompuy.
VolgeneuHvR Herman Van Rompuy Elected. The European Council has elected PM Donald Tusk as the next President of the European Council & Euro Summits #EUCO @premiertusk
Deze week werd al duidelijk dat er consensus aan het ontstaan was over de benoeming van de centrumrechtse Tusk. De Britse premier Cameron en de Duitse bondskanselier Merkel spraken hun steun uit voor hem. Maar de namen van andere kandidaten, zoals de premiers van Denemarken (Helle Thorning-Schmidt) en Ierland (Enda Kenny), bleven rondzingen. Er waren onder meer twijfels over de talenkennis van Tusk. Hij spreekt weinig Engels en spreekt geen Frans. En dat zijn belangrijke voertalen binnen de Europese instellingen. Hij beloofde na zijn aanstelling snel beterschap op dat gebied.
Signaal aan Rusland
Wat meespeelde in de benoeming van de Pool is dat Oost-Europa aan de beurt voor een belangrijke functie in de EU, zegt onze correspondent in Brussel, Stephane Alonso.
“Tusk had er eerst geen oor naar president te worden, maar nu wel. Daar spelen twee dingen in mee. Volgend jaar vinden verkiezingen plaats in Polen en het is niet zeker of Tusk die gaat winnen. Daarnaast is de situatie in Oekraïne, een buurland van Polen, dramatisch verslechterd. Het is een uitdaging waar Polen en Europa zich voor gesteld zien.
“Het feit dat men nu voor deze man heeft gekozen, betekent dat Oost-Europa echt meespeelt. Het is tegelijk een signaal naar Rusland toe: de EU is meer dan alleen West-Europa, het is ook Oost-Europa.”
De nu 57-jarige Tusk was als student betrokken bij de anticommunistische beweging Solidariteit en ging na de val van het communisme de politiek in. In 2007 werd hij premier van Polen.
Nu door met eurocommissarissen
De voordracht van Mogherini komt evenmin onverwacht. De 41-jarige Italiaanse sociaal-democrate is sinds een half jaar minister van Buitenlandse Zaken. Haar gebrek aan ervaring was niet het grootste bezwaar tegen haar benoeming, zeggen insiders volgens persbureau Novum. Oost-Europese landen twijfelden of Italië niet te soft is tegen Rusland. Met de gelijktijdige benoeming van Tusk is dat bezwaar weggenomen: Polen behoort tot de landen die een harde lijn tegen president Poetin willen.
De aanstelling van Mogherini is belangrijk, zegt Stephane Alonso, omdat nu ook de eurocommissarissen kunnen worden gekozen.
“Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker kan nu door met de benoeming van eurocommissarrisen. De buitenlandcoördinator geldt ook als nummer twee van de Europese Commissie. Juncker kon pas door als die was aangesteld. Nu kan dat.”
En Nederland?
Eén van de eurocommissarissen wordt een Nederlander. Dat staat vast, want uit elke lidstaat wordt een eurocommissaris aangesteld. Het kabinet is uitgesproken over zijn ambities een zware post binnen te slepen, maar wie het wordt en op welke post, is nog onduidelijk. Alonso:
“Nederland heeft zich tot nu toe op de vlakte gehouden. Nu breekt een cruciale periode aan om nog een belangrijke post te veroveren.”