Zorginstituut: premiegeld verslavingszorg deels verspild

Sinds 2008 eten steeds meer nieuwe klinieken uit deze ruif. Een deel van hen werkt met bewezen methoden, maar andere juist niet. Zo is er een kliniek die bij navraag van de zorgverzekeraar veertien uur per dag activiteiten bleek te declareren als 'yoga, paardrijden en film kijken'.

"Er zijn situaties waar duidelijk is dat de euro's premiegeld die wij besteden aan verslavingszorg, niet goed terechtkomen", concludeert het adviesorgaan. Dergelijke behandelingen zouden uit het basispakket gehaald moeten worden.

Marktaandeel
De nieuwe aanbieders, die hun aandeel in de verslavingszorg in twee jaar tijd bijna verdubbelden tot een marktaandeel van ruim 7 procent, nemen mensen met verslavingsproblemen relatief vaak op in de kliniek. Dit terwijl de zogeheten 'ambulante' behandeling niet alleen een stuk goedkoper is, maar ook het voordeel heeft dat verslaafden direct leren om te gaan met hun problemen thuis - in plaats van dat ze na weken 'clean' uit de kliniek terugkeren en direct weer terugvallen.

Ook willen de nieuwe aanbieders nogal eens 'dagbehandelingen' in het buitenland aanbieden, waarmee de band met 'thuis' helemaal wordt doorgesneden. Nazorg - essentieel om een terugval te voorkomen - is niet altijd goed verzorgd.

Er zijn ook behandelmethoden waarvan onduidelijk is of ze werken. Deze methoden moeten volgens het instituut nader onderzocht worden.

Onbewezen
De explosie van de totale kosten aan verslavingszorg - jaarlijks rond de 480 miljoen euro voor 480.000 behandelingen - is gestopt, maar een steeds groter deel van het geld gaat naar 'onbewezen behandelmethodes'. Zorgverzekeraars voelen zich nu machteloos ten opzichte van verzekerden met een zogeheten naturapolis. Bij die consumenten zijn ze nu nog verplicht een flink deel van de nota te vergoeden, ook als ze deze pas achteraf op hun bureau krijgen. Zorginstuut Nederland adviseert zorgverzekeraars om in hun polisvoorwaarden de eis op te nemen dat ze vooraf poolshoogte nemen of de kliniek waar de verzekerde naar toe wil wel goede zorg levert.

Ook de reguliere verslavingszorg kan nog beter het kaf van het koren scheiden, constateert het adviesorgaan. Ook daar worden verslaafden nog te vaak direct opgenomen, terwijl dit maar voor een kleine groep echt nodig is. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die last hebben van ernstige afkickverschijnselen of verslaafden die ook andere problemen hebben, zoals een psychiatrische stoornis. Ook in reguliere klinieken is lang niet altijd duidelijk of men werkt met effectieve methoden. Bovendien is er geen duidelijke zorgstandaard.

Later dit jaar volgt een definitief advies van het Zorginstituut aan minister Schippers, die in de regel dergelijke wijzigingen in het basispakket overneemt.