Het tragische is, dat Louis van Gaal altijd in zijn eigen grootheid is blijven geloven en dacht dat hij alles naar zijn hand kon blijven zetten. Bij Ajax lukte dat destijds en daar vestigde hij internationaal zijn naam. Hij kneedde een jonge en gretige selectie tot een perfecte machine. Daarna wilde hij het kunstje herhalen. Bij Barcelona ging dat niet als verwacht, bij Oranje bleek definitief dat hij zijn kunstje niet kon herhalen.

Dat de wereld veranderd is, gaf hij gisteren zelf ook aan. De kalender is nog voller geworden, de relatie werkgever/werknemer ingrijpend gewijzigd. Verder is Van Gaal, die dag in dag uit met spelers in de weer moet zijn, natuurlijk geen geboren bondscoach. Hij had erover nagedacht om zijn beleid bij te sturen, vertelde hij zelf. Maar dat kán hij niet eens. "Ik ben niet los en zal het nooit worden. Ik ben op en top professional. Soms moet je daarvoor alles opzij kunnen zetten."

Eigenlijk had hij zijn werk als technisch directeur door willen voeren tot juli 2002. Ook voor het Masterplan. "Sinds Rinus Michels en Bert van Lingen is er nooit meer wat gedaan aan visieontwikkeling." Nu handelt hij de lopende zaken af tot februari volgend jaar. Henk Kesler zei dat hij Van Gaal niet over zijn eigen graf heen wil laten regeren in Zeist. "Begrijpelijk, maar als hij mij had gekend had hij zich geen zorgen over de situatie hoeven maken." De directeur probeerde af en toe met wat kwinkslagen de spanning te breken, maar vond wat dat betreft geen gehoor. Van Gaal ging stoïcijns door en dempte slechts even zijn stem, toen de advocaat uit Enschede fluisterde dat hij wel erg luid praatte.

Van Gaal probeerde met zijn luide optreden het media-gehoor ('een min-min situatie') nog één keer te overtuigen van zijn gelijk. Hij sprak van een trieste en teleurstellende dag en wist dat de uitschakeling een stevig duitje in de zak had gedaan. "Anderhalf jaar geleden heb ik de eer en ambitie uitgesproken om wereldkampioen te worden. De twee evaluatiemomenten heb ík in het contract tot 2006 laten zetten, wetende dat het wel eens tegen kon vallen. Niemand hield er rekening mee dat we het eindtoernooi niet zouden halen. Op een WK de laatste acht halen luidde de doelstelling: daarin hebben WIJ gefaald."

Tekenend voor de benadering van Van Gaal was de anekdote, waar hij zelf mee aankwam. "Ik wilde dat de spelers voor een interland het Wilhelmus zongen. Dat tekent beleving, muziek kan ook ontroeren. Bovendien kun je zo een eenheid creëren, ook met het publiek. Ik heb het ze twee keer gevraagd, maar zoiets kun je niet blíjven herhalen."

Maar is zoiets nog van deze tijd? In Nederland zeker niet. Per SMS stelde de bondscoach in ruste zijn volledige selectie gisteren op de hoogte. Wrang: "Zeven hadden er al meteen gereageerd. Dat is een hoger gemiddelde dan toen ik ze opriep." Daarmee zei hij veel. Het is de grote vraag, of er op het wereldtoneel nog een podium te vinden is, waar Louis van Gaal nog uit de voeten kan. Waar ter wereld vind je nog een club waar gearriveerde spelers blind door het vuur gaan voor deze voetbal-wereldverbeteraar? Kennelijk wist hij dat zelf ook niet helemaal zeker. "Elders bondscoach worden, doe ik niet. Ik voorspel dat ik op verschillende lijstjes kom bij clubs. De vraag is of ik het dan doe. Het moet wel bij mij passen. Ajax doe ik niet meer. Daar kan ik nooit meer aan het verwachtingspatroon voldoen. En bovendien kan en wil ik niet onder de huidige directie werken. Wordt het niets, dan trek ik mij terug in het Spaanse land. In Sitges."