Wie veel spaargeld heeft, betaalt nu fors minder belasting
Terwijl het kabinet nadenkt over een nieuwe box 3-heffing, profiteren vermogenden van de tijdelijke oplossing. De vermogensbelasting daalt flink.
Vermogende Nederlanders mogen sinds deze maand de belastingaangifte over 2021 opnieuw invullen. Door zo’n herziening hoeven verreweg de meeste rijke belastingplichtigen (veel) minder box 3-heffing af te dragen aan de fiscus dan eerder dit jaar was berekend. Hoe meer het vermogen van burgers bestaat uit spaargeld, hoe minder belasting zij moeten betalen.
Dat belastingvoordeel is het gevolg van de ‘forfaitaire spaarvariant’: de tijdelijke oplossing die geldt tot het kabinet een definitieve oplossing heeft gevonden voor de impasse rondom de vermogensheffing.
De vorige box 3-heffingsmethode werd eind vorig jaar onderuitgehaald door de Hoge Raad. Die bepaalde dat de overheid de zestigduizend bezwaarmakers moet compenseren voor deze onrechtmatig opgelegde heffing, ook wel spaartaks genoemd. De fiscus ging er sinds 2017 van uit dat mensen hun geld vanaf een bepaalde vermogensgrens – sinds vorig jaar staat die op 50.000 euro – beleggen, en daar dus rendement aan overhouden. Over dat veronderstelde rendement moeten zij belasting betalen.
Spaarders betalen te veel
Maar lang niet iedereen belegt. Veel mensen stallen hun vermogen op een spaarrekening. Daar viel de laatste jaren helemaal geen rendement uit te halen. De inkomsten uit het vermogen van deze spaarders zijn dus veel lager dan de fiscus veronderstelt. Dus betalen zij eigenlijk te veel belasting.
In de nieuwe, tijdelijke variant gaat de belastingdienst nog steeds uit van een fictief rendement, maar maakt de fiscus wel onderscheid tussen rendement uit sparen en rendement uit overige bezittingen, zoals aandelen. De fiscus gaat uit van 0,01 procent vermogen uit sparen en maximaal 5,69 procent winst uit beleggen – meer in lijn met de werkelijke percentages. Daarover moeten burgers dus belasting betalen. Het belastingvoordeel kan voor de meest vermogenden oplopen tot vele duizenden euro’s.
De belastingdienst was niet in staat om de vooraf ingevulde aangiftes dit voorjaar al aan te passen aan de nieuwe rekenmethode. Belastingplichtigen krijgen nu de kans om hun aangifte te herzien. Via een speciale tool op de website van de Belastingdienst kunnen burgers narekenen hoeveel ze volgens de nieuwe berekening zijn verschuldigd. ABN Amro onderzocht deze week dat de aangifteherziening nóg een extra belastingvoordeel kan opleveren voor wie een fiscale partner heeft, die kan oplopen tot 3000 euro.
Wordt de tussenoplossing permanent?
Omdat de belastingdienst blijft rekenen met fictieve rendementen heeft de forfaitaire spaarvariant veel weg van de spaartaks, die door deskundigen en burgers als oneerlijk werd beschouwd. Toch zou deze tussenoplossing wel eens de permanente box 3-heffing kunnen worden, ziet Edwin Heithuis, hoogleraar fiscale economie aan de Universiteit van Amsterdam. “De nieuwe rekenmethode doet namelijk waar al die bezwaarmakers om vroegen: onderscheid maken tussen sparen en beleggen.”
Omdat vrijwel iedereen voordeel heeft van de tijdelijke forfaitaire spaarvariant, zal de hele box 3-discussie verstommen, verwacht Heithuis. In het ideale scenario belast de fiscus het daadwerkelijke rendement. Maar die methode is praktisch erg lastig, omdat de fiscus dan van ieder individu van alles moet verzamelen. De waardestijging van spaargeld, vastgoed, aandelen en crypto bijvoorbeeld. Daar zijn de ICT-systemen van de belastingdienst niet op toegerust, ziet Koos Boer, hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Leiden.
Staatssecretaris van financiën Marnix van Rij kwam begin deze zomer met een ander voorstel: de vermogensaanwasbelasting. Die heft niet de vermogenswinst, maar de vermogensgroei: de waardestijging van een woning bijvoorbeeld. Ook deze box 3-heffingsmethode kreeg veel kritiek. De invoering ervan was gepland in 2025, maar die termijn wordt waarschijnlijk niet gehaald, zei Van Rij eerder. De methode is zó complex dat het kabinet zou kunnen concluderen dat de forfaitaire spaarvariant de meest uitvoerbare permanente heffing is, ziet Heithuis.
Lees ook:
Ook de nieuwe spaartaks belast niet het echte rendement
Er zijn nog zo veel vragen over de nieuwe spaartaks, dat de invoering nog jaren zal duren.