Reële kans dat de wereld toekijkt bij een Chinese inval

Wat zou er gebeuren als China vroeg of laat besluit om Taiwan inderdaad met geweld in te nemen? Laat de internationale gemeenschap dat dan gewoon toe, zoals dat ook gebeurde toen China de burgerlijke vrijheden in Hongkong de das omdeed?

De angst voor een Chinese inval van Taiwan is beduidend toegenomen door het bezoek van Nancy Pelosi, voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, afgelopen dinsdag en woensdag aan Taiwan. Op donderdag begon China met militaire oefeningen die nog tot zondag duren. China probeerde daarbij het eiland te omsingelen en kwam veel dichter bij de kust van Taiwan dan ooit tevoren. Het leger vuurde naar schatting zestien raketten af, die alle in zee belandden.

Pelosi herhaalde op vrijdag na afloop van haar ontmoeting met de Japanse premier Fumio Kishida nog eens dat de Amerikaanse steun voor de status quo van Taiwan overweldigend groot is, en dat die gedragen wordt door zowel de Republikeinen als de Democraten. China ging daarop over tot sancties voor haar en haar familie.

Niet alleen Taiwan

China wil met de oefeningen vooral laten zien dat het in staat is Taiwan te omsingelen en bijvoorbeeld de toevoer van energie af te sluiten. Ook Japan krijgt een waarschuwing: een aantal van de raketten kwam terecht in de Exclusieve Economische Zone (EEZ) van Japan. Ze landden in de buurt van het Japanse eiland Okinawa. Daar heeft Amerika zo’n twee derde van zijn manschappen gelegerd die op Japanse bodem actief zijn.

China wil laten zien dat het niet alleen Taiwan kan isoleren. Het kan ook Japan en de Amerikaanse bases aanvallen. Dat gaat China zeker niet zomaar doen. Het is voorlopig al genoeg om er geloofwaardig mee te kunnen dreigen.

‘Eén China’

Wat gaat China in de toekomst doen? Interessant is dat China donderdag op de staatstelevisie een lange reeks buitenlandse ambassadeurs, ministers van Buitenlandse Zaken en anderen aan het woord liet. Die zeiden allemaal dat er maar één China bestaat, en dat ze onverminderd achter dat principe staan. Dat ene China is het communistische China van president Xi Jinping, waar in de Chinese visie ook Taiwan deel van uitmaakt.

Een aantal landen ging nog een stapje verder in de steunbetuigingen aan China. Zo twitterde Hossein Amir-Abdollahian, de minister van Buitenlandse Zaken van Iran, op woensdag in het Chinees dat „het provocerende gedrag van het Amerikaanse regime een bron van bedreigingen voor de wereldvrede” is geworden. Daar moet de internationale gemeenschap een einde aan maken, zo stelde hij ook.

Van Iran valt zo’n verklaring misschien wel te verwachten, maar de serie steunbetuigingen van andere landen is lang. Bij het uitzenden van die uitspraken was op televisie vaak een microfoon van de Chinese staatszender CCTV in beeld. Het lijkt er dus op dat de staatsmedia in voorbereiding op het bezoek van Pelosi al de opdracht hebben gekregen om een serie steunbetuigingen te verzamelen van bevriende landen.

Zo is er de minister van Buitenlandse Zaken van Congo-Brazzaville, Jean-Claude Gakosso, die op dinsdag 2 augustus al een ontmoeting had met de Chinese ambassadeur. Daarin stelt hij dat hij „de acties die China onderneemt om nationale veiligheid en territoriale integriteit te beschermen, volledig ondersteunt”. De verklaring, te lezen op de site van de Chinese ambassade in Congo-Brazzaville, lijkt in woordkeuze sterk op hoe de Chinese overheid het zelf allemaal zou verwoorden. Zij lijkt dan ook met de nodige assistentie van de Chinese ambassade te zijn geschreven.

China is inmiddels de grootste handelspartner van Congo-Brazzaville: zo’n twee derde van alle Congolese export gaat volgens sommige cijfers naar China.

De reeks verklaringen lijkt in eerste instantie loze propaganda, vooral bedoeld voor binnenlandse consumptie. Maar ze passen in een breder perspectief. De Chinese overheid stelt steeds vaker en steeds nadrukkelijker dat de Verenigde Staten niet de wil van de wereld vertegenwoordigen. China vindt dat de VS, en een klein groepje landen dat aan de leiband van Amerika loopt, zijn blijven steken in een verleden waarin de VS oppermachtig waren.

Lees ook Xi Jinping speelt long game – de rest van de wereld moet volgen

Maar die tijd is in Chinese ogen voorgoed voorbij. Als we willen weten wat de wereld echt wil, stelt China, dan is het woord aan de Verenigde Naties. Daar, schrijft bijvoorbeeld het Chinese staatsmedium de Global Times, is er vaak juist een grote meerderheid die achter de Chinese standpunten staat. Het medium haalt daarbij het voorbeeld aan van Chinese activiteiten tegen de Oeigoeren in Xinjiang. Afgelopen jaren keurde een minderheid van de landen in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties het Chinese gedrag expliciet af.

‘Moreel gelijk’

Mocht China ooit besluiten om Taiwan op enig moment met militair geweld te veroveren, dan hoopt China dat een meerderheid van de leden van de VN daar niet tegen in verzet zal komen. En de kans dat dat gebeurt, is reëel, zeker na deze week. Dat zou China internationaal een soort van moreel gelijk geven.

Dat hoeft de VS er natuurlijk niet van te weerhouden om ook militair in te grijpen, maar het maakt het wel een eenzamer en moeilijker kwestie. Zeker als er in de toekomst een president aantreedt die weer meer gericht is op Amerika zelf, en minder op wat er in de wereld gebeurt.