De dodo kreeg schot hagel in achterhoofd

Een schot hagel in het achterhoofd – dat is hoe een van de beroemdste dodo’s ter wereld aan zijn eind kwam. Dat maakten onderzoekers van de Britse universiteit van Warwick en van het natuurhistorische museum in Oxford vrijdag bekend.

De ‘Oxford dodo’ bestaat uit een gemummificeerde kop en poot. Deze dodo is wereldberoemd, omdat dit het enige exemplaar van de uitgestorven vogelsoort is dat nog zacht weefsel bevat en geschikt is voor DNA-onderzoek.

De Britse wetenschappers kwamen de loodhagel op het spoor toen ze de dodo in een CT-scanner legden, om de anatomie van het dier te kunnen bestuderen en een 3D-replica van de schedel te maken.

Dodo’s leefden tot halverwege de zeventiende eeuw op het eiland Mauritius – in 1601 hoorden Europeanen voor het eerst van de vogel via Nederlandse zeelieden.

Wanneer en hoe de dodo’s precies uitstierven, is al decennia voer voor discussie. De laatste exemplaren van de soort werden gezien in de periode dat de VOC Mauritius regelmatig aandeed, tussen 1598 en 1710. Maar legden de dodo’s het loodje doordat ze werden opgegeten door mensen? Of waren de dieren die met de schepen meereisden de boosdoeners? Een paar jaar geleden nog verkondigde het natuurhistorisch museum in Oxford dat waarschijnlijk vooral ratten, honden, katten en varkens het uitsterven van de dodo op hun geweten hadden, doordat ze eieren opaten en vertrapten. De ontdekking van de hagelkorrels maakt duidelijk dat mensen soms direct verantwoordelijk waren voor de dood van dodo’s.

Snijsporen

Toch is het schot hagel in de kop van de dodo raadselachtig, zeker omdat vermoed wordt dat het dier in Engeland aan zijn einde kwam. Bekend is dat dodo’s van Mauritius naar Europa zijn getransporteerd en daar werden getoond of in parken werden gehouden en een natuurlijke dood stierven, vertelt fysisch geograaf Kenneth Rijsdijk. Vanuit de Universiteit van Amsterdam heeft hij veel onderzoek gedaan naar dodo’s. „In het verleden zijn er weleens dodobotten met snijsporen gevonden, van vogels die waarschijnlijk opgegeten zijn.

„De dood van een dodo door een schot hagel is nooit eerder beschreven. Het is natuurlijk merkwaardig dat een dodo op zo’n manier aan zijn einde is gekomen in Europa. Maar het lijkt me ook onwaarschijnlijk dat het dier in Mauritius is neergeschoten en naar Engeland is gebracht, want het kadaver zou helemaal verrot zijn bij aankomst. Tenzij het gezouten was, maar dat zou de huid moeten verraden. Wie weet dat er meer duidelijkheid komt als de onderzoekers de herkomst van het lood eenmaal hebben bepaald.”