Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Pensioenen

NRC checkt:'Pensioenleeftijd stijgt sterkst in Nederland'

Dat zei ‘pensioenoptimist’ en 50Plus-lid Rob de Brouwer in NRC.

Foto Getty Images

De aanleiding

Econoom Rob de Brouwer werd vorige maand in NRC geïnterviewd over zijn boek 21 mythes en onwaarheden over ons pensioen. Hij verwondert zich, volgens de achterflap van dat boek, over de „politieke paniek rond het voortreffelijke Nederlandse pensioenstelsel”. De Brouwer werkte op het ministerie van Economische Zaken en bij staalbedrijf Koninklijke Hoogovens. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen stond hij op de lijst voor 50Plus.

De Brouwer vindt dat de AOW-leeftijd in Nederland onnodig hard stijgt. In het interview legt hij dat uit en hij voegt eraan toe: „Nergens ter wereld is die [pensioenleeftijd] de afgelopen vijf jaar zo hard gestegen als in Nederland.”

Waar is het op gebaseerd?

Allereerst: De Brouwer zegt dat hij nét iets anders bedoelde. „Ik heb bedoeld te zeggen: nergens in de wereld zijn beslissingen genomen die leiden tot zo’n snelle stijging van de officiële pensioenleeftijd als in Nederland.” Oftewel: hij had het over de leeftijdsstijging in de toekomst, niet over die van de afgelopen vijf jaar.

Waar hij dat op baseert? „Ik lees veel over het pensioenstelsel in andere landen.” Nooit zag hij zo’n „drastisch stelsel” als in Nederland, waar „op soortgelijke wijze de pensioenleeftijd direct is gekoppeld aan de levensverwachting. Misschien zijn er één of twee landen waar ik geen zicht op heb, in Oost-Azië of Zuid-Amerika. Maar het is mij nooit opgevallen.”

En, klopt het?

We gaan twee stellingen checken. Eerst de gepubliceerde: over de stijging van de pensioenleeftijd in de laatste vijf jaar. En daarna wat De Brouwer zegt dat hij bedoelde: over de stijging op lange termijn.

In Nederland is de AOW-leeftijd de leidende officiële pensioenleeftijd. De afgelopen vijf jaar – tussen 2013 en 2018 – is die verhoogd van 65 naar 66 jaar. Een stijging van één jaar dus.

Is dat snel, in internationaal perspectief? Nee, zegt pensioenexpert Hervé Boulhol van de OESO, de organisatie van de rijke industrielanden. „Veel landen hervormen hun pensioenen. Een stijging van een kwartaal per jaar is niet ongebruikelijk.” In een paar minuten heeft Boulhol, alleen al in Europa, een aantal landen gevonden waar de leeftijd sneller is gestegen tussen 2013 en 2018.

In Hongarije steeg de officiële pensioenleeftijd van 62 naar 63,5 jaar – een stijging van anderhalf jaar dus. In Griekenland was er een stijging van twee jaar, van 65 naar 67. In Italië steeg de officiële pensioenleeftijd van vrouwen met 3,33 jaar.

Dan de tweede stelling. Is de stijging in Nederland op lange termijn wél het snelst? De OESO publiceerde daarover een paar maanden geleden een landenvergelijking. Er werd gerekend met een man van 20 jaar die nu aan zijn loopbaan begint. De vraag was: op welke leeftijd kan hij volledig met pensioen? Die toekomstige leeftijd vergeleek de OESO met de officiële pensioenleeftijd in 2016.

In Nederland kan de twintiger met pensioen als hij 71 is. Dat is 5,5 jaar later dan iemand die in 2016 pensioneerde. Die kon stoppen met 65,5 jaar.

Dat is een snelle stijging, óók in internationaal perspectief, maar niet de snelste. In Slowakije voorziet de OESO een stijging van zes jaar: van 62 naar 68. Denemarken gaat het snelst, met een stijging van negen jaar. De man van 20 kan daar pas op zijn 74ste met pensioen. Net als in Nederland is de pensioenleeftijd van Slowakije en Denemarken gekoppeld aan de gemiddelde levensverwachting.

Conclusie

De afgelopen vijf jaar steeg de officiële pensioenleeftijd in Hongarije en Griekenland sneller dan in Nederland. Op de lange termijn gaat de stijging in Slowakije en Denemarken sneller. Daarom beoordelen we de stelling als onwaar.

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nrccheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nrccheckt