Rifka Lodeizen in 'Exportbaby': andere acteurs steken er wat flets bij af
Er wordt weer veel gereisd voor documentaireseries op de publieke zenders: Thomas Erdbrink in Iran, muzikanten Frans Bauer en Typhoon ieder ‘in Amerika’. Maar Nederlands drama opgenomen in Oeganda, vind ik extra knap.
In de vierdelige serie ‘Exportbaby’ van KRO-NCRV gaat Hanna (Rifka Lodeizen) op zoek naar het ware verhaal van de adoptie van haar nu veertienjarige dochter Zawadi. We zien haar in Kampala, bij een weeshuis, in sloppenwijken. Een documentairemaker zou daar gewoon komen filmen wat er is, hooguit met een persoon op afspraak. Een dramaserie moet tot in de puntjes geproduceerd worden. Extra moeilijk lijkt me, in een land ‘waar niets is wat het lijkt’, volgens een Oegandese journaliste in het script zelf.
Die Afrikaanse beelden dragen sterk bij aan de echtheid van het verhaal. En er is nog een reden dat ik drie afleveringen bleef kijken: actrice Rifka Lodeizen. Iedere seconde gebeurt er wat in haar gezicht. Ze laat doorlopend zien hoe de gedachten en gevoelens in mensen kunnen stuiteren. Het enige nadeel aan zo’n goede actrice is dat andere acteurs er wat flets bij afsteken.
Zawadi heet eigenlijk Grace en blijkt onder druk te zijn afgestaan door haar arme, zieke moeder
Nu krijgt haar karakter Hanna ook wat te verduren in deze serie, gebaseerd op waargebeurde verhalen. Een Amerikaanse reportage over kinderhandel in het weeshuis van hun dochter, slaat de bodem onder haar leven met man Paul en Zawadi weg. Paul (Stefan de Walle) wil alles laten zoals het is, maar zij gaat op onderzoek uit. “Ik kan niet leven met wat ik niet weet”, zegt ze. En ze gunt Zawadi haar ware identiteit, al wil het meisje daar nog niet aan.
In 2006 stond Hanna er wel anders in, zien we in flashbacks. Wanhopig van hun onvervulde kinderwens reist ze met Paul naar Oeganda om eindelijk hun adoptiedochtertje op te halen. Het mislukt; een oma heeft zich op het nippertje gemeld (ze heeft machtige vrienden, anders zou ze haar kleinkind gewoon kwijt zijn). Hanna denkt van ellende alleen vanuit eigen perspectief en hoopt nog steeds op het kind. “Oh Paul, als dit misgaat...”
Lees verder na onderstaande trailer.
Uit liefde en angst kiest Paul heimelijk voor de geboden optie om, zonder papieren, te betalen voor een nieuw meisje dat nu ook Zawadi heet. Dolgelukkig nemen Hanna en Paul het meisje mee naar huis. Maar eigenlijk heet ze Grace en blijkt onder druk te zijn afgestaan door haar arme, zieke moeder, ontdekt Hanna nu. De slotaflevering zaterdag moet uitwijzen of hun relatie en ouderschap het bedrog kan overleven.
Die wanhoop van ongewild kinderloze stellen toch. In de economisch ongelijke wereld heeft die ook een minder onschuldige kant. Liesbeth Staats liet dat onlangs ook in haar KRO-NCRV-documentaireserie ‘De baby-industrie’ zien. Mensen trekken hun portemonnee wel voor eicellen en draagmoederschap. Maar het geld gaat naar de tussenpersonen, niet naar degene die ‘het levende lichaam’ levert. En de waargebeurde verhalen van ‘Exportbaby’? Die komen eigenlijk uit de Filippijnen. Producer André Sjouerman zag ze gebeuren. Hij schreef er met Henriëtte de Smet de roman Escortbaby (2011) over; de basis voor de serie. ‘Escort’ – daar zit de juiste perversiteit in. Een lichaam dat wordt verhuurd of verkocht. Misschien is de escortbaby net zo van alle tijden en plaatsen als de escortlady.
Vier keer per week schrijven Renate van der Bas en Maaike Bos columns over televisie. U vindt hun columns via trouw.nl/tv-recensies.