Voor nieuwe programmeerschool in Amsterdam zijn collegegeld en vooropleiding niet nodig

Corinne Vigreux ziet het helemaal voor zich. Met elan schetst de Nederlands-Franse topvrouw van TomTom, een van de marktleiders in navigatiesystemen, haar droom: lichte ruimten met in totaal driehonderd werkplekken, allemaal voorzien van de allernieuwste Apple-hardware. Aan de muren hoogwaardige kunst. En overal in het gebouw jongeren die in het huidige systeem geen kans krijgen, maar op het Codam gratis een opleiding programmeren volgen.

Onooglijk

Voordat het zover is, moet er nog aardig wat water door de Amstel stromen. De gedroomde plek is nu nog een anoniem, onooglijk gebouw op het Marineterrein in hartje Amsterdam. Gelige bakstenen, kleine ramen, jarentachtig-treurnis achter grote stalen hekken, bij de marine in functie als lesgebouw. Zodra die hier zijn biezen heeft gepakt, zullen half maart de ingrijpende verbouwingen beginnen waarna in september een gloednieuwe school haar deuren opent.

Hier zullen jongeren in een jaar of drie leren programmeren en samenwerken om vervolgens uit te vliegen naar de Googles - of TomToms - van deze wereld. Vooropleiding noch collegegeld is vereist en de onderwijsmethode is onorthodox. De benodigde miljoenen komen van de ideële stichting van Vigreux, die ze in 2005 oprichtte met het geld dat binnen stroomde met de beursgang van TomTom.

Een van de doelstellingen van de stichting is het helpen van kansarme jongeren. Eerder al steunde de van oorsprong Française projecten met dat doel in Engeland en Frankrijk, maar ook in Amsterdam is er werk aan de winkel, beseft ze. Vigreux: 'Er is hier een nijpend tekort aan ict-specialisten en jongeren moeten worden opgeleid in programmeren.'

Miljardair

Vigreux deed het idee voor Codam op in Parijs, toen ze in 2014 een bezoek bracht aan École 42, een door de Franse telecommiljardair Xavier Niel opgerichte school waar jongeren leren coderen. In niets lijkt de school op gewone opleidingen: docenten of boeken zijn er niet. De leerlingen leren door opdrachten uit te voeren en door samen te werken.

Vigreux verwierf een licentie van École 42 voor het gebruik van het concept en het curriculum. Daarna kwam ze in contact met Liesbeth Jansen, directeur van Bureau Marineterrein Amsterdam. Die heeft de opdracht het terrein in te richten nu defensie zich terugtrekt. Het is een raar stuk grond: niet in eigendom van de gemeente, maar van het Rijk. Dure grond ook. De school past daar perfect in, zegt Jansen. 'Natuurlijk zou je het terrein ook kunnen gebruiken voor woningen, maar dat is kortetermijndenken. We hebben nu de mogelijkheid een plek te maken waar we dingen kunnen uitproberen en waar creativiteit ontstaat. De stad heeft behoefte aan dit soort plekken.'

Vrouwen

Plekken waar mensen zonder diploma binnenkomen en met een ticket to the future vandaan gaan, vult Vigreux aan. Ze verwijst naar het Parijse voorbeeld, waar de eerste lichting studenten inmiddels aan het werk is.

Verschillen met de oer-École 42 zijn er ook. Op de Parijse school is slechts 10 procent vrouw is. Vigreux wil dat in Nederland optrekken naar maar liefst 50 procent. 'Het is hard nodig het vak programmeren uit de mannenhoek te halen. Onze toekomst moet geschreven worden door mannen én vrouwen.'

Op Codam is iedereen welkom, maar Vigreux hoopt vooral jongeren aan te trekken die nooit zo'n kans zouden krijgen. 'Het is onzin dat iedereen gelijke kansen heeft. Ik hoop dat een beetje te beïnvloeden. Je kunt op deze manier het leven van iemand blijvend veranderen.'

Online testen

De toelatingsdrempel wordt bewust laag gehouden. 'Iedereen kan zich aanmelden, ook mensen die nog nooit één letter hebben geprogrammeerd.' De toelatingsprocedure is echter streng: het begint met online-intelligentie- en logicatestjes die bepalen wie door mag naar de volgende ronde.

In deze ronde moeten de toekomstige leerlingen een maand lang opdrachten uitvoeren, waarna ongeveer één op de drie overblijft om de opleiding te volgen. Logisch denkvermogen, creativiteit en doorzettingsvermogen staan daarbij voorop.

Vigreux hoopt hiermee ook studenten binnen te halen bij wie het bestaande onderwijssysteem niet werkt. Naast de kunst van het programmeren, zijn de onderlinge samenwerking en de flexibiliteit essentieel, betoogt Vigreux. Dit komt immers ook in het werkzame leven van pas.

Geen boeken

Vigreux: 'Ik geloof voor deze groep niet in boeken en systemen en het volpompen met kennis. Ze leren door gewoon te doen. In deze snel digitaler wordende wereld hebben we die mensen hard nodig.' Om dat voor elkaar te krijgen, zal de ruim 2.000 vierkante meter van het Codam-gebouw zeven dagen per week beschikbaar zijn, 24 uur per dag.

Uiteindelijk moet de school ook zonder de miljoenen van Vigreux kunnen draaien, bijvoorbeeld door bijdragen van de bedrijven die de studenten gaan afnemen. Vigreux belooft de komende pakweg vijf jaar haar nek financieel uit te steken om het van de grond te krijgen. Vanaf april hebben belangstellenden toegang tot de onlinetesten. In september dit jaar zullen de eerste 250 studenten daadwerkelijk beginnen met hun lessen.

Een gewilde stukje grond

Tot een paar weken terug liet Google Maps nog een raar gebied zien dat werd geblurd met grote pixels op vervormde luchtfoto's: een zeer gewild stuk grond van zo'n 13 hectare in hartje Amsterdam. Eeuwenlang was dit gebied militair en zwaarbewaakt terrein. Al in de 17de eeuw werden hier VOC-schepen gebouwd. Sindsdien bleef het in gebruik bij defensie, in recenter tijden nog als onderduikadres voor Geert Wilders en Ayaan Hirsi Ali. Als gevolg van de bezuinigingen bij de marine werd het terrein in 2011 te koop gezet. De eerste gebouwen zijn inmiddels in gebruik genomen door hippe bedrijven en horeca. Defensie verlaat in juli van dit jaar het resterende, grootste, deel van het terrein. De recente scherpe pixels op Google Maps illustreren de nieuwe openheid.