Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Economie

Importheffingen gaan door, met kleine aanpassingen

Voor Canada en Mexico maakt Trump een uitzondering, andere landen mogen onderhandelen over de heffingen op staal en aluminium.

President Donald Trump heeft de verklaring over importheffingen op staal en aluminium donderdag ondertekend in het Witte Huis. Hij werd omringd door werknemers uit de Amerikaanse staalindustrie.
President Donald Trump heeft de verklaring over importheffingen op staal en aluminium donderdag ondertekend in het Witte Huis. Hij werd omringd door werknemers uit de Amerikaanse staalindustrie. Foto Mandel Ngan / AFP

De Amerikaanse president Donald Trump gaat zijn omstreden plan voor importheffingen op staal en aluminium over vijftien dagen ten uitvoer brengen. Amerikaanse bedrijven moeten voortaan een heffing van 25 procent op geïmporteerd staal betalen en 10 procent op aluminium. Canada en Mexico worden voor onbepaalde tijd ontzien, andere landen mogen onderhandelen over de heffingen.

Hoe lang Canada en Mexico worden vrijgesteld hangt volgens Trump af van de vorderingen die worden gemaakt tijdens de heronderhandelingen over het vrijhandelsverdrag Nafta. De onderhandelingen tussen de drie landen over dit 24 jaar oude akkoord verlopen moeizaam.

Trump benadrukte dat hij het plan niet alleen vanuit economisch oogpunt heeft bedacht, maar dat het ook een “veiligheidsmaatregel” is. Hij ziet de dumpprijzen waartegen staal op de markt te koop is als een “aanval op ons land”. “We willen onze vliegtuigen en onze schepen bouwen met ons eigen staal en aluminium.” De president ondertekende de verklaring te midden van staalwerkers.

‘Onbedoelde gevolgen’

Paul Ryan, de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, reageerde direct na afloop van de persconferentie. Hij zei het oneens te zijn met het besluit en “onbedoelde gevolgen” van de importheffingen te vrezen. “Onze economie en nationale veiligheid worden juist versterkt door het bevorderen van vrijhandel met onze bondgenoten”, stelde Ryan in een verklaring.

Ook de handelsorganisatie van de Verenigde Naties UNCTAD heeft teleurgesteld gereageerd. De secretaris-generaal van de organisatie zegt tegen persbureau Reuters bang te zijn dat vooral arme landen het slachtoffer worden van de heffingen, omdat zij minder mogelijkheden zouden hebben voor tegenacties.

De Republikeinse senator Jeff Flake heeft onmiddellijk aangekondigd met tegenmaatregelen te komen. “Deze zogenoemde ‘flexibele importheffingen’ zijn een huwelijk van twee soorten gif voor economische groei: protectionisme en onzekerheid”, stelt hij in een verklaring. Hij roept zijn collega’s op met zijn maatregelen in te stemmen “voordat deze oefening in protectionisme nog meer schade toebrengt aan de economie”. Flake is een tegenstander van Trump en maakte in oktober al bekend zich niet verkiesbaar te stellen voor de midterms dit jaar.

Lees ook de analyse van economieredacteur Maarten Schinkel: Trump geeft aanzet tot nieuwe handelsoorlog

‘Heel arsenaal’ aan tegenmaatregelen

In aanloop naar de bekendmaking hintte Trump al op een kleine aanpassing ten opzichte van zijn oorspronkelijke plan. Hij twitterde de staal- en aluminiumindustrie te willen beschermen, maar ook “grote flexibiliteit en samenwerking” te willen tonen richting de landen die “echte vrienden” zijn. De Canadese premier Justin Trudeau zei op voorhand al dat er een zekere mate van “vertrouwen” was tussen de twee landen. Canada is de grootste leverancier van staal en aluminium van de Verenigde Staten.

De andere internationale handelspartners van de Verenigde Staten reageerden eerder op de dag ontstemd, aldus persbureau Reuters. Zo dreigde Pierre Moscovici, eurocommissaris van Economische en Financiële Zaken, donderdagmiddag al “een heel arsenaal” aan tegenmaatregelen tot zijn beschikking te hebben, zoals heffingen op Amerikaanse sinaasappels, tabak en bourbon, een soort whiskey.

Ook de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi zei dat de uitkomst van een eventuele handelsoorlog “alleen maar schadelijk” kan zijn. “China zou een gerechtvaardigd en noodzakelijk antwoord moeten geven”, verklaarde hij eerder.

Brussel is al voorbereid op een handelsoorlog. Het strijdplan ligt al klaar.

Republikeinse kritiek

De importheffingen leidden ook binnen de Republikeinse Partij tot veel kritiek. Het protectionistische plan druist immers rechtstreeks in tegen het liberale gedachtegoed van de partij. Paul Ryan zei eerder al “extreem bezorgd” te zijn en ruim honderd leden van het Huis stuurden Trump een brandbrief met het verzoek het plan te laten varen. Economisch topadviseur Gary Cohn, fel tegenstander van de heffingen, stapte dinsdag op.

Ook veel Republikeinen zijn niet blij met het plan. Met principes van zijn partij heeft Trump niets te maken.

Trump leek zich weinig aan te trekken van alle kritiek. Op Twitter benadrukte hij het belang van zijn plan nog eens en schreef hij: “Zonder staal ben je geen land!” Ook zei hij dat een handelsoorlog goed is en juist makkelijk te winnen. Donald Tusk, de president van de Europese Raad, reageerde hier woensdag op: “Het omgekeerde is waar. Handelsoorlogen zijn niet goed en makkelijk te verliezen.”