Schooltijden vaker op de schop

Groningen

Het was ooit zo’n bekend gezicht: een lange stoet kinderen die rond het middaguur vanaf school de wijk in trok. Thuis stond hun moeder klaar met verse boterhammen, om hun verzadigde kinderen een half uur later weer richting de schoolbanken te sturen.

Dit schooljaar maakt voor het eerst minder dan de helft van alle basisscholen gebruik van dat ‘traditionele schooltijdenmodel’. ‘Scholen stappen vaak over na verzoeken van of enquêtes onder ouders’, zegt onderzoeker Liesbeth van der Woud van DUO. ‘Voor werkende ouders is het niet realistisch om hun kinderen elke middag op te vangen. Ook lukt het scholen vaak niet om de pleindiensten te vullen voor de lange pauzes van kinderen die op school achterblijven. Scholen stappen dan ook veelal over op kortere roosters, waarbij alle kinderen doorlopend op school zitten.’

Vooral het continurooster (zie kader) is populair, blijkt uit het representatieve DUO-onderzoek dat onder 401 leerkrachten van evenveel scholen werd uitgevoerd. Een derde van de scholen kiest daarvoor. ‘Maar van de scholen die de afgelopen drie jaar zijn overgestapt, kiezen er meer voor het ‘model van vijf gelijke dagen’, zegt Van der Woud. ‘Vooral de continuïteit wordt daarbij gewaardeerd: leerkrachten weten wat ze aan hun dag hebben. Veel scholen denken dat het beter is voor de concentratie van de kinderen.’ Veertien procent van de scholen maakt inmiddels gebruik van zo’n rooster.

Een vreemde eet in de bijt is het ‘Hoorns Model’. De zes procent van de scholen die daarvoor kiest, doet dat vooral om de leerkrachten meer tijd te geven voor het voorbereiden van hun onderwijstaken.

bioritme

‘Er zijn nog modellen, maar die worden zo weinig gebruikt, dat we ze in het onderzoek op één hoop hebben gegooid’, zegt Van der Woud. Het bioritmemodel bijvoorbeeld . Daarbij leren kinderen op de momenten waarop dat het beste in hun natuurlijke ritme past. In de middag hebben ze een lange pauze met sport- en cultuuractiviteiten. Zes procent van de scholen kiest zo’n alternatief model.

Er is nog nauwelijks onderzoek gedaan naar de effecten van al die verschillende roostermodellen op leerlingen. ‘Dat is eigenlijk heel raar, want veel ouders baseren de schoolkeuze voor hun kinderen mede op basis van die roosters’, zegt sociaalwetenschapper Frederik Smit, die gepromoveerd is op de rol van ouders in het basisonderwijs. Hij heeft voor het ministerie van Onderwijs onderzoek gedaan naar de invoering van de verschillende roostervarianten. ‘Duidelijk is dat scholen die overgaan naar een continurooster daarover achteraf doorgaans tevreden zijn’, zegt hij. ‘Dat terwijl er vooraf vaak veel ‘koudwatervrees’ is van ouders of leerkrachten die het niet zien zitten.’ Het belangrijkst is volgens Smit dan ook dat scholen eerst de wensen van personeel en ouders testen en een proeftijd hanteren. <