De Luizenmoeder is het gesprek van de dag

Hilversum

‘Op maandagmorgen heeft iedereen hier het erover. Het is het gesprek van de dag.’ Redactiechef Mariska Schulte van opvoedblad Ouders van Nu is als een blok gevallen voor De Luizenmoeder. ‘Echt heel grappig. Ik ben fan.’

De Luizenmoeder, zondagavond op NPO3, gaat over een school waar in de menselijke verhoudingen werkelijk alles misgaat wat er maar mis kan gaan. De eerste aflevering werd door de kijkers kennelijk zo bejubeld dat na de uitzending nog 750.000 mensen het programma alsnog bekeken op Uitzending gemist. Een absoluut record. De tweede aflevering trok alleen al live meer dan anderhalf miljoen kijkers.

De Klimop is (niet alleen van naam) de meest foute school van Nederland. Anton, de directeur, is een volstrekt gezagloze softie. Zijn werk bestaat uit het in het gareel houden van zijn leraren en een verzameling ouders, allemaal in diverse gradaties van onhandelbaarheid.

glansrol

De absolute glansrol is voor Ilse ­Warringa. De actrice uit Dalfsen, die zelf de meeste scripts schreef en ook de casting deed, speelt de rol van Ank – de horrorjuf van groep drie. Een dragonder van een juf: bot, harteloos, onder een flinterdun laagje beschaving schaamteloos racistisch, en voortdurend verwikkeld in een wanhopige poging om de kinderen en de ouders in haar gareel te krijgen. Vooral van het uitbannen van het uitgebreid zwaaien ten afscheid maakt ze een ware oorlog. Als op een ouderavond de zwarte vader van een van de kinderen binnenkomt, snauwt ze hem toe dat hij over een half uur het lokaal kan komen schoonmaken. Op de verbijsterde blik reageert ze: ‘Half an hour, than you can clean the classroom …’

Het zou een horrorscenario moeten zijn voor Ellen Hondius van de ­Stichting School en Veiligheid: een organisatie die het sociale klimaat op scholen wil verbeteren. Maar net als Mariska Schulte van Ouders van Nu is ze als een blok gevallen voor de serie. ‘Geweldig leuk. Het is zo uitvergroot en absurdistisch …’

Schulte heeft een kind van vier, dat net naar de lagere school gaat. Ze herkent allerlei scènes. ‘In de tweede aflevering die volstrekt uit de hand gelopen situatie rond het maken van speelafspraakjes. Dik aangezet natuurlijk, en heel grappig, maar ook wel herkenbaar. Het maken van speelafspraakjes is echt een ding.’ Ook de titel is goed gekozen, vindt Schulte. ‘Je wilt niet de luizenpluizer zijn, wel de moeder die meegaat met het schoolreisje.’

Hondius heeft ook wel een bedenking: ‘In die herkenbaarheid schuurt het programma soms ook. Je herkent allemaal die overijverige juf, die moeder die in de ouderraad wil. En tegelijk doet het een beroep op de goede verstaander: je moet er ook doorheen kunnen kijken. Niet iedere directeur staat achter een raampje te hopen dat het maar weer goed afloopt.’

De Luizenmoeder is een waardevolle correctie op het beeld dat er geschetst wordt van ouders, vindt Schulte. ‘Op diverse websites wordt wat klagerig gedaan over ouderschap. De Luizenmoeder benadert het met humor, en dat is een mooi tegengeluid.’

Dat het taalgebruik in de serie nogal plat is (Kijkwijzer waarschuwt voor discriminatie en grof taalgebruik), was Schulte persoonlijk niet opgevallen. Ze weet wel dat een vriendin van haar, die christen is, het vele vloeken storend en totaal onnodig vindt.

Hondius vermoedt dat De Luizenmoeder bruikbaar is, om het gesprek over sociale veiligheid op scholen op gang te brengen. ‘Sommige scènes zouden een prachtig begin van een gesprek kunnen zijn. Sociale veiligheid is namelijk best lastig vast te pakken. Wat is dat eigenlijk precies? Onveiligheid kun je wel vastpakken, pesten bijvoorbeeld, of discriminatie. Dan weet je waar je het over hebt. Maar dat zit dan gauw weer in het negatieve.’

risico

Humor kan helpen, denkt Hondius. De situaties in De Luizenmoeder zijn zó overtrokken, dat de kijker denkt: haha, zo werkt het bij ons op school gelukkig óók weer niet.

Hoewel … ‘Daar zit ook een risico aan. Je moet er wel mee uitkijken. Als mensen alleen maar heel hard lachen en de zaak daardoor niet meer serieus nemen, schiet je je doel voorbij.’ De Stichting School en Veiligheid werkt met filmpjes die meer op de werkelijkheid lijken. ‘Maar ja, die zijn weer niet zo grappig.’ <